Και στους ενάλιους οργανισμούς υπάρχει θεραπευτική φύση, αρχίζει το στιχούργημά του «Ιατρικά περί ιχθύων» ο Μάρκελλος ο Σιδήτης (ή Σιδίτης): Ευ δε και ειναλίων εδάην φύσινιήτειραν...και απαριθμεί είδη ψαριών με τέτοιες ιδιότητες.
Γράφει ο ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΡΗΓΑΤΟΣ
Στους στίχους 44-46 γράφει: Τρίγλα μεν ανθεμόεσσα πυρός ριπήσι καείσα συν μέλιτι ξανθώ, καυαναυγέας άνθρακας έλκει ριζόθεν, οι πνείουσι φόβον κρυερού θανάτοιο...
Δηλαδή «το (χρωματιστό) σαν λουλούδι μπαρμπούνι, αν καεί με ριπές φωτιάς, μαζί με ξανθό μέλι, τραβά τους μαύρους άνθρακες που προκαλούν τον κρύο φόβο του θανάτου, από τη ρίζα τους». Προφανώς αναφέρεται σε τοπική εφαρμογή πάνω στις δερμάτινες βλάβες. Σημειώνεται ότι μέχρι πριν λίγες δεκαετίες στην ύπαιθρο και στις λαϊκές συνοικίες των μικρών πόλεων για ανάλογες βλάβες όπως δοθιήνες («καλόγεροι») έβαζαν για την παροχέτευση επιθέματα από διάφορες ουσίες (λ.χ. κοπανισμένο κρεμμύδι, λουκούμι, κ.ά.).
Πολύ χρήσιμο και με σπουδαίες ιδιότητες μας περιγράφεται και το ψάρι σκορπιός:
Σκορπίου ειναλίου δε πολυσχοίνων από κύρτων αυτίκ' ενί κρητήρσι βεβριθόσιν ηδέος οίνου πνιγομένου, πόμα κείνο πιών βροτός, ου μέλαν ήπαρ ή σπλην αλγύνει πολυώδυνον, άτρεμας ίσχει παν δέμας, αχθήεντος αναπνεύσας καμάτοιο. (στίχοι 92-96)
«Το θαλασσινό σκορπιό που ψαρεύεται με πολύσχοινα δίχτυα, αν τον πνίξουμε σε κρατήρα γεμάτο με γλυκό κρασί κι αυτό το πόμα το πιει κάποιος, το μαύρο συκώτι και ο σπλήνας δε θα νιώσουν πόνο, ήρεμο θα κρατήσει όλο το σώμα και θα αναπνεύσει από το βαρύ κάματο».
Οσο για τις ταπεινές μαρίδες, έχουν κι αυτές τη θεραπευτική εφαρμογή τους: «οι γυαλιστερές μαρίδες, το γεμάτο μυρμηγκιές κεφάλι και τις τόσο συχνές ακροχορδώνες θα τα θεραπεύσει με ευκολία»:
Σμάριδες αυ λείαι μυρμηκώνετα κάρηνα ρηιδίως θαμινάς τ' ακροχορδώνας εξακέουσι (στίχοι 97-98)
Αλλά ας δούμε και ένα ενδιαφέρον σκεύασμα για εφαρμογή στα βλέφαρα:
«Το συκώτι και η χολή του τόνου που προτιμά τους σκοπέλους, δεν θα αφήσουν να μπερδευτούν οι πυκνές τρίχες των βλεφάρων και να τρυπούν (το μάτι) ακόμ κι αν τις βγάλεις με την τριχολαβίδα»:
Ηπαρ δ' αυ τε χολή τε φιλοσκοπέλου θύννοιο ουκ εα όρνυσθαι θαμινάς τρίχας εν βλεφάροισιν, νυσσούσας ευτ' αν κε τριχηλάβω εξερύσειας. (στίχοι 70-72)
Η επόμενη όμως οδηγία του Μαρκέλλου νομίζω ότι αναφέρεται σε εσωτερική λήψη:
Ειναλίου δ' ίπποιο χολή ατάλαντος υαίνης. (στίχος 73)
Δηλαδή, «η χολή του θαλασσίου ίππου σε κάνει ισοδύναμο με ύαιαν».
Πόσα από αυτά έχουν βάσηυ, δε μας είναι γνωστό. Αλλά και τίποτα δεν μπορεί να αποκλεισθεί. Ηδη αρκετά φάρμακα παρασκευάζονται από θαλάσσια φυτά και ζώα. Η δε φαρμακευτική έρευνα επενδύει στο στόχο αυτό μεγάλα κεφάλαια. Ισως και οι γνώσεις του Μαρκέλλου του Σιδήτη να μπορούσαν να συνεισφέρουν προς την κατεύθυνση αυτή...
