Αν χιλιάδες οδηγοί έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν ένα υβριδικό Ι.Χ. αυτοκίνητο -μειώνοντας έτσι όχι μόνο τα έξοδά τους για βενζίνη αλλά και τα καυσαέρια που εκπέμπουν στην ατμόσφαιρα- γιατί η ίδια τεχνολογία να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον σε ορισμένες κατηγορίες θαλάσσιων μετακινήσεων, όπως σε σκάφη που πραγματοποιούν...
...τουριστικές ξεναγήσεις ή όσα πραγματοποιούν καθημερινά δεκάδες δρομολόγια, καλύπτοντας μικρές αποστάσεις; Και όμως, το πρώτο εμπορικό υβριδικό πλοίο στον κόσμο είναι ήδη πραγματικότητα για τέτοιου είδους χρήσεις: πρόκειται για το Solar Sailor, το φέρι-μποτ που πρόσφατα λάνσαρε στην αγορά η αυστραλιανή ναυπηγική επιχείρηση Solar Sailor Holdings Ltd, το οποίο μπορεί να κινηθεί τόσο με ορυκτά καύσιμα όσο και με τη βοήθεια του ήλιου και του ανέμου.
Το μοντέλο αυτό έχει μάλιστα αγοραστεί και χρησιμοποιείται εδώ και λίγους μήνες από την εταιρεία Hong Kong Jockey Club, αναλαμβάνοντας να μεταφέρει τους πελάτες της εταιρείας στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις αναψυχής που η ίδια διατηρεί σε ένα μικρό νησί ανοιχτά του Χονγκ Κονγκ. Για τον σκοπό αυτό, το μήκους 24 μέτρων Solar Sailor, με χωρητικότητα 100 θέσεων, εκμεταλλεύεται την ηλιακή και αιολική ενέργεια ώστε να χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν λιγότερο τον ντιζελοκινητήρα του - ειδικότερα, μόνο στις περιπτώσεις που χρειάζεται να αναπτύξει την ανώτερη ταχύτητα πλεύσης ή σε συνθήκες πλήρους άπνοιας και συννεφιάς.
Με συνέπεια, όπως υποστηρίζουν οι κατασκευαστές του, να εξοικονομεί έως και το 50% των καυσίμων που θα κατανάλωνε ένα συμβατικό σκάφος ίδιου μεγέθους. Η καινοτομία του υβριδικού πλοίου κρύβεται στο «ηλιακό ιστίο», που μπορεί να το επιταχύνει με τρόπο απόλυτα φιλικό προς το περιβάλλον. Κι αυτό γιατί η μεταλλική επιφάνεια του ιστίου καλύπτεται ολόκληρη από φωτοβολταϊκά στοιχεία τα οποία μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρισμό, ο οποίος είτε αποθηκεύεται στις μπαταρίες του πλοίου είτε τροφοδοτεί απευθείας έναν ηλεκτρικό κινητήρα που κινεί τις προπέλες του Solar Sailor παράλληλα με την ντιζελομηχανή.
Ακόμη καλύτερα, το «ηλιακό πανί» μπορεί ταυτόχρονα να προσανατολίζεται στη διεύθυνση του ανέμου, ώστε το σκάφος να κινείται και με τον άνεμο, όπως οποιοδήποτε ιστιοφόρο. Ο χειρισμός του ιστίου γίνεται κατά κανόνα αυτόματα, από έναν ειδικό υπολογιστή πάνω στο πλοίο ο οποίος λαμβάνει υπόψη του τη θέση του ήλιου και τον άνεμο για να χρησιμοποιήσει πιο αποτελεσματικά και τις δύο πηγές ενέργειας. Ετσι, στις πιο ευνοϊκές συνθήκες, η ηλιακή ενέργεια μπορεί να επιταχύνει το Solar Sailor έως και τους 6 κόμβους, με τον άνεμο να αυξάνει την ταχύτητα του σκάφους κατά 4,5 επιπλέον κόμβους.
Τέτοιες ταχύτητες, βέβαια, θεωρούνται μικρές στην περίπτωση επιβατηγών πλοίων τα οποία προορίζονται για να καλύπτουν μεγάλες αποστάσεις σε όσο το δυνατόν μικρότερο χρόνο. Ετσι, το «ηλιακό ιστίο» είναι προς το παρόν κατάλληλο μόνο για σκάφη τα οποία δεν χρειάζεται να πλέουν καθ' όλη τη διάρκεια της διαδρομής τους με τη μέγιστη δυνατή επιτάχυνση - δηλαδή, για φέρι-μποτ όπως αυτό της Hong Kong Jockey Club, για ιδιόκτητα σκάφη αναψυχής ή για πλοία που αναλαμβάνουν ξεναγήσεις.
Αλλωστε, μία πρώτη εκδοχή του Solar Sailor δοκιμάζεται πιλοτικά από το 2000 από μια τουριστική επιχείρηση στο Σίδνεϊ η οποία πραγματοποιεί δρομολόγια στις γύρω περιοχές. Δοκιμή που έκανε την εκπομπή Tomorrow's World του BBC να χαρακτηρίσει την επινόηση της Solar Sailor Holdings ως «τη μεγαλύτερη πιθανότατα εξέλιξη στη ναυσιπλοΐα μετά τις ατμομηχανές». Αλλά και έγινε η αιτία ώστε πριν από λίγους μήνες η εταιρεία να λάβει το πρώτο βραβείο από τον οργανισμό Sustainable Shipping.
Πλεονεκτήματα
Αλλωστε, παρά το γεγονός ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κάθε είδους πλοίο, η πρώτη εφαρμογή της υβριδικής τεχνολογίας σε θαλάσσια μεταφορικά μέσα έχει κι άλλα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα, πέρα από τον περιορισμό των ρύπων που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα. Οπως το γεγονός ότι σκάφη σαν το Solar Sailor μπορούν να κινούνται με λιγότερο θόρυβο και με δραστικά μικρότερες διαρροές πετρελαίου σε περιοχές όπου βρίσκονται σπάνια οικοσυστήματα. Ακόμη και η δυνατότητα που έχει το Solar Sailor να αποπλέει από την αποβάθρα χρησιμοποιώντας αποκλειστικά τον ηλεκτροκινητήρα του -με συνέπεια να μην προκαλεί καμία περιβαλλοντική επιβάρυνση στα λιμάνια- θεωρήθηκε ένας σημαντικός παράγοντας ώστε οι κινεζικές αρχές να παραγγείλουν τρία ακόμη υβριδικά σκάφη για το Χονγκ Κονγκ και ένα για τη Σαγκάη.
Το υψηλό κόστος αγοράς -το φέρι-μποτ της Hong Kong Jockey Club στοιχίζει σχεδόν διπλάσια από ένα αντίστοιχο συμβατικό πλοίο- εκτιμάται ότι θα καλυφθεί μέσα σε λίγα χρόνια από τον περιορισμό της κατανάλωσης καυσίμου και τα περιορισμένα έξοδα για συντήρηση.
Υβριδικά τάνκερ σε λιγότερο από πενήντα χρόνια
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση των πλωτών μέσων, όπως των φορτηγών πλοίων ή των δεξαμενόπλοιων, τα οποία χρειάζεται να κινούνται συνεχώς με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα; Οι κατασκευαστές του Solar Sailor υποστηρίζουν ότι, τουλάχιστον για μερικά χρόνια, η τεχνολογία του «ηλιακού ιστίου» δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τέτοιες εφαρμογές. Και επισημαίνουν πως το βασικότερο εμπόδιο είναι το μεγάλο βάρος των μπαταριών και των ηλεκτρικών μηχανών που θα έπρεπε να προστεθούν στον μηχανολογικό εξοπλισμό πλοίων που ήδη έχουν μεγάλο μέγεθος. Αλλωστε, τις ελάχιστες φορές που έχει χρησιμοποιηθεί κάποια μορφή ΑΠΕ σε τέτοια πλοία, η συνεισφορά της είναι πολύ μικρή: τα 328 ηλιακά στοιχεία στο φορτηγό Auriga Leader, για παράδειγμα, καλύπτουν μόλις το 0,2% της συνολικής του κατανάλωσης.
Οπως όμως εκτιμά η αυστραλιανή εταιρεία, οι αντίστοιχες τεχνολογίες δεν θα αργήσουν να βελτιωθούν σε τέτοιο βαθμό ώστε να αναπτυχθούν σημαντικά ελαφρύτεροι ηλεκτρικοί συσσωρευτές και ηλεκτροκινητήρες από αυτούς που υπάρχουν σήμερα. Σε μία τέτοια περίπτωση, υποστηρίζει, σκάφη όπως τα τεράστια επιβατηγά ή τα τάνκερ θα μπορούν να κινούνται αποκλειστικά με ηλεκτρικές μηχανές, οι οποίες θα ηλεκτροδοτούνται με ρεύμα που θα παράγεται τόσο από την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων όσο όμως και από τα φωτοβολταϊκά στοιχεία τεράστιων ηλιακών ιστίων - μειώνοντας έτσι δραστικά το ανθρακικό τους αποτύπωμα. «Είμαστε σίγουροι πως σύντομα θα μπορούμε να κατασκευάσουμε έως και κρουαζιερόπλοια με «ηλιακά πανιά»», αναφέρει η Solar Sailor Holdings στην ιστοσελίδα της, «ώστε, σε πενήντα χρόνια από σήμερα, ο κόσμος να κοιτάζει τις εικόνες πλοίων από τον 20ό αιώνα και να αναρωτιέται πώς ήταν δυνατόν να μη χρησιμοποιούν ιστία».
