Διαχρονική παρουσίαση
από τον Λ. Ζώρζο
από τον Λ. Ζώρζο
Η ΟΜΙΛΙΑ
“Γαστρονομία Σαντορίνης – μια μοναδική εμπειρίαΗ Σαντορίνη ως ένας μοναδικός προορισμός
Εκ μέρους του Δημάρχου και του Δήμου της Σαντορίνης , θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όλους για την παρουσία σας εδώ . Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω το Ελληνικό Υπουργείο Τουρισμού και τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού για τη φιλοξενία αυτής της εκδήλωσης και για την επιλογή του Έτους Γαστρονομίας στη Σαντορίνη για το κεντρικό περίπτερο στην έκθεση World Travel Market . Έχουμε επίσης την τύχη να έχουμε την υποστήριξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου σε όλη αυτή την πρωτοβουλία .
Το νησί της Σαντορίνης βρίσκεται στο νότιο Αιγαίο , σε αυτό που είναι σήμερα γνωστό ως Αρχιπέλαγος των Κυκλάδων
Τα νησιά του αρχιπελάγους της Σαντορίνης είναι τα απομεινάρια ενός αρχικά σε σχήμα δακτυλίου νησιού. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από τεκτονική δραστηριότητα και βρίσκεται σε μία γεωγραφικά πλεονεκτική θέση ως σταυροδρόμι του Αιγαίου .
Το νησί αποτελείται από έναν πυρήνα μεταμορφωμένων ιζημάτων και σύνολο ηφαιστειακών στρωμάτων. Η Σαντορίνη θεωρείται από τους γεωλόγους ως ένα τεράστιο ηφαιστειακό μουσείο το οποίο είναι ιδανικό για την παρατήρηση της εξέλιξης ενός κλασικού ηφαιστείου .
Οι γεωλογικοί σχηματισμοί έχουν δημιουργήσει τοπία απίστευτης φυσικής ομορφιάς . Το νησί έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον για αιώνες , λόγω της ξεχωριστής μορφολογίας .
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Η Σαντορίνη είναι γνωστή για τη χαρακτηριστική λιτή αρχιτεκτονική της . Αυτή έχει υπαγορευθεί αφ’ ενός από τις συνθήκες διαβίωσης αφ’ ετέρου από τα γεωμορφολογικά στοιχεία .
Η επίδραση του εμπορίου και της παρουσίας των Ενετών έχουν επίσης διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία μοναδικών αστικών τοπίων .
Οι μεσαιωνικοί οικισμοί της Σαντορίνης , ακόμη και σήμερα αποτελούν τα κύρια σημεία ενδιαφέροντος και οι οχυρωματικές τους δομές τους προσελκύουν εκατοντάδες επισκέπτες .
Τα μοναδικά ιστορικά μνημεία της Σαντορίνης είναι αλληλένδετα με τον ηφαιστειακό χαρακτήρα του νησιού . Το νησί έχει υποστεί διάφορες φυσικές και οικονομικές δυσκολίες που έχουν σχηματίσει το νησί με την πάροδο του χρόνου .
Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και η αύξηση του τουρισμού έχει δημιουργήσει ένα ενδιαφέρον επαναπροσδιορισμού των δομών στα αστικά κέντρα .
Αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για κρουαζιέρες στη Μεσόγειο , με αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες να εξερευνούν το νησί σε καθημερινή βάση .
Το νησί κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες έχει δει μια τεράστια αύξηση των επισκεπτών και δημιουργήθηκε ένας μεγάλος αριθμός ξενοδοχείων, εστιατόριων και άλλων επιχειρήσεων που σχετίζονται με την τουριστική βιομηχανία .
ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ
Ο σαν μπαλκόνι, ύψους 300 μέτρων, σχηματισμός της καλντέρας της Σαντορίνης έχει βοηθήσει στην δημιουργία της φήμης ότι από τη Σαντορίνη μπορείτε να δείτε μερικά από τα πιο θεαματικά ηλιοβασιλέματα . Όπως δείχνει αυτή η πρόσφατη εικόνα, photoshop και τα φίλτρα δεν χρειάζονται όταν πρόκειται για το ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης . Οι επισκέπτες ελκύονται ιδιαιτέρως από αυτή τη συγκεκριμένη εμπειρία και αυτό το μοναδικό πλεονεκτικό σημείο του Αιγαίου .
Αλλά Σαντορίνη είναι κάτι πολύ περισσότερο από απλά μια καταπληκτική θέα ή ένα όμορφο κτίριο στην άκρη του γκρεμού . Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι επισκέπτες μπορούν να έρθουν σε ένα ελληνικό νησί μία φορά για τη θάλασσα και τον ήλιο. Οι ταξιδιώτες θα επανέλθουν σε αυτό αν μπορεί να τους προσφέρει μια απίστευτη εμπειρία.
»
Αυτή …η εναλλακτική Σαντορίνη είναι αυτό που δημιουργεί μια μοναδική εμπειρία . Ο τεράστιος πλούτος στον πολιτισμό και την ιστορία σε συνδυασμό με το μοναδικό γεωλογικό περιβάλλον και την τοπική γαστρονομία .
Το νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης – που περιλαμβάνει Θήρα, Θηρασιά,
Ασπρονήσι, Παλαιά και Νέα Καμένη – σχηματίζουν ένα πέταλο ή καλντέρα που δημιουργήθηκαν από μια τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη πριν από 3.600 χρόνια . Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή της Σαντορίνης χρονολογείται πάνω από 2 εκατομμύρια χρόνια.
ΤΟ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ
Λεπτομέρεια από την περίφημη “Τοιχογραφία της Άνοιξης”.
Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού έφτασαν κατά μήκος της νότιας ακτής στα μέσα της πέμπτης χιλιετίας π.Χ. περίπου 6 μισή χιλιάδες χρόνια πριν . Τους προσέλκυσε το νησί λόγω της θέσης και της εγγύτητάς της με τα άλλα νησιά, καθώς και τα ασφαλή λιμάνια . Η Σαντορίνη είναι το νοτιότερο νησί των Κυκλάδων και βρίσκεται σε θέση κλειδί γεωγραφικά καθώς συνδέει το Αιγαίο με το νησί της Κρήτης .
Μια τεράστια έκρηξη του ηφαιστείου προς το τέλος του 17ου π.Χ. αιώνα έθαψε ολόκληρο ο νησί κάτω από παχύ στρώμα τέφρας που συχνά ξεπερνά τα 60 μέτρα πάχος .
Η ηφαιστειακή τέφρα έχει διατηρήσει in situ στοιχεία για έναν ολόκληρο πολιτισμό και γεωβοτανικό σύστημα .
Μεταξύ των περιοχών της Εποχής του Χαλκού , η πιο σημαντική ήταν το Ακρωτήρι, στη νότια ακτή του νησιού . Η πορεία της ανασκαφής έδειξε ότι , κατά τη στιγμή της ταφής του, ο οικισμός είχε αναπτυχθεί σε ένα αστικό κέντρο , καθώς και ένα σημαντικό εμπορικό λιμάνι για το θαλάσσιο εμπόριο που περιελάμβανε σχεδόν το σύνολο της Ανατολικής Μεσογείου .
Χάρη στην ταφή τους κάτω από την ηφαιστειακή τέφρα, τα κτήρια της πόλης της Ύστερης Εποχής του Χαλκού σώζονται σε μεγάλο ύψος (δύο ή τρεις ορόφους) , παρά το γεγονός ότι υπέστησαν ζημιές από σεισμό που προηγήθηκε της έκρηξης.
Μεγάλα πολυώροφα σπίτια με εξελιγμένες εγκαταστάσεις υγιεινής , πλούσια επιπλωμένα με οικιακό εξοπλισμό και εκλεκτά κομμάτια επίπλων , που
μαρτυρούν το υψηλό βιοτικό επίπεδο της θηραϊκής κοινωνίας της Ύστερης Εποχής του Χαλκού.
Τα κτίρια της τελευταίας φάσης της ζωής της πόλης ήταν διακοσμημένα με υπέροχες τοιχογραφίες που απεικονίζουν σκηνές της καθημερινής ζωής και αντανακλούν την ιδεολογία της κοινωνίας του Ακρωτηρίου. Πολλές από τις τοιχογραφίες απεικονίζουν τοπία και μια μεγάλη ποικιλία φυτών.
Οι τοιχογραφίες απεικονίζουν πλούσιους υδροβιότοπους με φοίνικες και καλάμια καθώς και ποτάμια. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι το προϊστορικό τοπίο της Σαντορίνης ήταν σημαντικά περισσότερο υπο- τροπικό όπως ακριβώς απεικονίζεται στις τοιχογραφίες , ______________
αυτή είναι μια σημαντική διαφορά με το σύγχρονο άγονο τοπίο .
Οι τοιχογραφίες είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικές, δεδομένου ότι απεικονίζουν ότι οι κάτοικοι θεωρούσαν σημαντικό τόσο το τοπίο και το περιβάλλον τους, όσο και την αστική τους αλληλεπίδραση.
Οι σταθερές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας που επικρατούν βαθιά κάτω από τα ερείπια της θαμμένης πόλης προστάτευσαν από την αποσύνθεση όλα τα είδη των οργανικών υλικών συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων και των τεχνουργημάτων, όπως αλιευτικά εργαλεία, καλάθια, υφάσματα, κλπ.
Η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον και τη σημασία της προϊστορικής γαστρονομίας είναι εμφανής τόσο εικονογραφικά όσο και μέσω των υλικών ευρημάτων. Είναι σίγουρα εντυπωσιακό το να βρουν την πραγματική ψαριά θαμμένη, μαζί με τα δίχτυα και τα αγκίστρια που χρησιμοποιούντο από τους
προϊστορικούς κατοίκους. Τι κάνει αυτό ακόμη πιο εντυπωσιακό, είναι ότι οι σύγχρονοι ψαράδες περιγράφουν πώς χρησιμοποιούν ακριβώς το ίδιο στυλ των διχτυών 3.600 χρόνια αργότερα, στην ίδια θέση .
Ο ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ
Μακροβοτανικά ευρήματα καλλιεργούμενων φυτών όπως κριθάρι, φακές, μπιζέλια και σίτος έχουν εντοπιστεί, ενδεικτικά του τι είδους φυτά καλλιεργούντο από τον τοπικό πληθυσμό. Ακόμα κι αν δεν έχουμε τις συνταγές που χρησιμοποιούσαν ____ βασιζόμενοι στα αποδεικτικά στοιχεία , μπορούμε να συμπεράνουμε συγκεκριμένες πτυχές των καθημερινών τους γευμάτων.
Επίσης, στο Ακρωτήρι καταγράφονται ευρήματα από κουκούτσια ελιάς αποκαΐδια αμπελιών και σύκων . Η οινοποιία αποτελούσε σημαντικό μέρος της προϊστορικής οικονομικής και κοινωνικής ζωής, ενώ απεικονίζεται σε πολλά αγγεία καθώς και επιγραφές της Γραμμικής Α σε ένα μεγάλο πίθο.
Απεικονίσεις σκηνών από τη φύση και η ανθρώπινη αλληλεπίδραση με τα αστικά και αγροτικά τοπία είναι επίσης εμφανής σε κεραμικά . Η μεσοκυκλαδική κανάτα που απεικονίζει μια πολύ φιλόξενη σκηνή προσφοράς κρασιού αποτέλεσε την έμπνευση για τη δημιουργία του έτους Γαστρονομίας στην Σαντορίνη.
ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Ο Δήμος Θήρας κήρυξε το 2013 ως Έτος της Γαστρονομίας στη Σαντορίνη .
Καθ ‘όλη τη διάρκεια του έτους καλά εστιατόρια, ξενοδοχεία, τοπικά καταστήματα και παραδοσιακές ταβέρνες έχουν δημιουργήσει ειδικά σχεδιασμένο μενού, γευσιγνωσία κρασιού, γιορτές και καλλιτεχνικές εκθέσεις για να γιορτάσουν το πώς γαστρονομία της Σαντορίνης έχει αγγίξει όλες τις πτυχές της πολιτισμού, τόσο αρχαία και σύγχρονη.
Τα τελευταία χρόνια ο συναγωνισμός μεταξύ των νησιών έχει ωθήσει το επίπεδο γαστρονομίας στη Σαντορίνη όλο και πιο ψηλά, ώστε σήμερα να είναι ένα καλό κέντρο εστίασης, καθώς και ένα υπόδειγμα για την χρήση των τοπικών προϊόντων . Αλλά η βάση για αυτή τη γαστρονομική τελειότητα
προέρχεται από το μικροκλίμα και την ασυνήθιστη φύση του εδάφους.
Ενώ υπάρχει μια βάση γόνιμου ηφαιστειακού εδάφους, είναι λεπτή λόγω των υψηλών θερμοκρασιών του σήμερα. Μαζί με τις υγρές νύχτες, το μικροκλίμα έχει ως αποτέλεσμα ενδημικά φυτά που παράγουν φρούτα, λαχανικά και κρασί με μοναδικά και συμπυκνωμένα αρώματα. Η Σαντορίνη είναι ένας από τους λίγους ελληνικούς προορισμούς που προσέλκυσε ερευνητικό ενδιαφέρον από πολύ νωρίς. Γεωλόγοι και βοτανολόγοι κατέγραψαν το ξεχωριστό έδαφος της και τα φυτά . Ο Βρετανός βοτανολόγος J. Harris κατέγραψε την ηφαιστειακή δραστηριότητα, μαζί με τα ιδιόμορφα ντόπια φρούτα και λαχανικά που καλλιεργούνται μέχρι σήμερα .
Τα τοπικά προϊόντα της Σαντορίνης περιλαμβάνουν την «Φάβα» – ένα κίτρινο μπιζέλι με ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι ότι η συγκεκριμένη ποικιλία είναι το ίδιο είδος
όπως εκείνο που ορίζεται στο προϊστορικό Ακρωτήρι. Βρίσκεται μόνο στη Σαντορίνη και έχει πολύ πλούσια και γλυκιά γεύση.
Η άγρια κάπαρη είναι ένα θαμνώδες φυτό που φύεται στις απόκρημνες πλαγιές της Σαντορίνης και σε τοίχους σε όλο το νησί . Η κάπαρη συλλέγεται μαζί με τα λουλούδια και τα φύλλα και έχει έντονο άρωμα και πικάντικη γεύση.
Η άσπρη μελιτζάνα διαφέρει στο ότι είναι πιο γλυκιά και πιο ζουμερή, ιδιότητες που πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα του ηφαιστειακού εδάφους και του συγκεκριμένου είδους.
Οι μικρές άνυδρες ντομάτες της Σαντορίνης αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της τοπικής οικονομίας. Έχουν μικρό μέγεθος και χονδρότερη φλούδα και αναπτύσονται στο ξηρό ηφαιστειακό έδαφος.
Τα τοματάκια δημιουργούν μια υπέροχη, πλούσια πάστα ντομάτας, ενώ οι ντομάτες κονσερβοποιούνται επίσης και ολόκληρες.
Εκτός από σαλάτες, αυτές οι τομάτες χρησιμοποιούνται για να κάνουν τα γλυκά του κουταλιού και ντοματοκεφτέδες, ενώ οι σεφ λατρεύουν να δημιουργούν πολλές άλλες συνταγές με αυτές.
Η εμπειρία του να ανακαλύψετε την πραγματική Σαντορίνη τελειώνει με τη διερεύνηση της κρυμμένης ομορφιάς του νησιού, το κρασί . Για αιώνες τώρα, οι ρίζες των γηγενών ποικιλιών αναπτύσσονται απευθείας στο ηφαιστειογενές έδαφος.
Προκειμένου να προστατευθούν τα φυτά από τους ισχυρούς ανέμους και να περιορίσουν την ανάγκη τους για το νερό , το αμπελουργοί της Σαντορίνης υιοθέτησαν και τελειοποίησαν μια αρχέγονη τεχνική κλαδέματος , την
« Κουλούρα » . Τα φυτά κλαδεύονται για να λάβουν τη μορφή ενός χαμηλού καλαθιού λαχανικών στο οποίο τα σταφύλια ωριμάζουν προφυλαγμένα χωρίς η παραγωγή τους να κινδυνεύει από τα στοιχεία της φύσης.
:
ΤΟ ΚΡΑΣΙ
Ασύρτικο , Αθήρι , Αηδάνι , Μανδηλαριά , Μαυροτράγανο, είναι μόνο μερικές από τις σαράντα ποικιλίες σταφυλιών που καλλιεργούνται σε περίπου 4000 στρέμματα αμπελώνων της Σαντορίνης. Η μέση απόδοση είναι πολύ χαμηλή, αλλά η ποιότητα της είναι εξαιρετικά υψηλή .
Σήμερα τα κρασιά της Σαντορίνης είναι ΠΟΠ , χαρακτηρισμένα ως «Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης Σαντορίνης»
(αντί του ΟΠΑΠ )
Η πιο γνωστή και κυρίαρχη ποικιλία είναι το Ασύρτικο – ένα λευκό οινοποιήσιμο σταφύλι αυτόχθον στη Σαντορίνη – το οποίο έχει παράγει μερικά απο τα καλύτερα και πλούσια κρασιά της Ελλάδας – και ενώ εμφανίζει υψηλή οξύτητα έχει επίσης μια έντονη μεταλλικότητα και γεύσεις επεριδοειδών. Το κρασί είναι μια τέλεια αντανάκλαση της καθαρής ποικιλίας , του μικροκλίματος και του ηφαιστειογενούς εδάφους. Θα έχετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε το Ασύρτικο και είναι μια μοναδική εμπειρία που αποτελεί το ιδανικό συνοδευτικό για τους γαστρονομικούς θησαυρούς της Σαντορίνης .
Η οινοποίηση απαιτεί μεγάλη υπομονή και διαχρονική αφοσίωση στους αμπελώνες της Σαντορίνης.
Αυτό είναι επίσης εμφανές με το φυσικά γλυκό κρασί που ονομάζεται Vinsanto. Αυτό γίνεται με το άπλωμα των λευκών σταφυλιών Ασύρτικου στον ήλιο. Ετσι πιέζεται και ωριμάζει σε ένα πλούσιο κόκκινο γλυκό κρασί .
Οι πιέσεις που προκύπτουν από την ταχέως αναπτυσσόμενη τουριστική βιομηχανία του νησιού είναι σημαντικές. Ωστόσο, η σκληρή δουλειά και οι γνώσεις της οινοποιών έχουν εξασφαλίσει το μέλλον ενός από τους αρχαιότερους αμπελώνες του κόσμου.
Τα οινοποιεία της Σαντορίνης είναι ανοικτά για τους επισκέπτες και τους προσφέρουν την ευκαιρία να δουν την παραγωγή κρασιού σύμφωνα με την παράδοση και σύγχρονες καινοτομίες από κοντά.
Η Σαντορίνη έχει γίνει ένα γαστρονομικός προορισμός, λόγω των μοναδικών γεωργικών προϊόντων, των εξαιρετικών κρασιών, των πρωτοποριακών εξαιρετικών εστιατορίων, των άνετων ταβερνών με παραδοσιακή κουζίνα. Τα οινοποιεία ανοίγουν για το κοινό και τα ξενοδοχεία προσφέρουν ελληνικό
πρωινό, συνδυάζοντας όλα αυτά μαζί.
Το ότι το Έτος Γαστρονομίας υπήρξε μια τεράστια επιτυχία οφείλεται στο γεγονός ότι είναι πολύ ανθρωποκεντρικό . Υπάρχει μια μεγάλη αίσθηση του εθελοντισμού από όλους που συμμετέχουν σε αυτή την πρωτοβουλία και ελπίζω ότι θα έχετε την ευκαιρία να μιλήσετε με τον μεγάλο αριθμό των
ατόμων που έχουν έρθει στο Λονδίνο για αυτή την ευκαιρία. Έφερε ντόπιους και επισκέπτες σε επαφή με το τοπίο και τα τοπικά προϊόντα . Ανέδειξε το πώς η γαστρονομία, είναι ένα βασικό μέρος της εμπειρίας και όχι απλά μια αναγκαιότητα.
Η αίσθηση του να γονατίζει κοντά στο αμπέλι κοιτάζοντας γύρω το τοπίο είναι δύσκολο να το περιγράψεις, και πρέπει κάποιος να έχει προσωπική εμπειρία.
Εκ μέρους του δημάρχου της Σαντορίνης και του Δήμου Θήρας, θα ήθελα να επωφεληθώ αυτής της ευκαιρίας για να σας προσκαλέσω στο νησί της Σαντορίνης, προκειμένου να δείτε οι ίδιοι αυτό το μοναδικό γαστρονομικό προορισμό.
Σας ευχαριστώ πολύ”.
πηγή:santonews
Ο ΕΠΙΛΟΓΟΣ
