Στις 24 Σεπτεμβρίου η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΛΗΣΙΟΝ ΣΤΑΣΕΩΣ
Έκαστος των ανθρώπων βλέπει εις τους άλλους εκείνο μόνον, το οποίον δια
της πνευματικής αυτού πείρας εγνώρισε περί εαυτού του ιδίου. Δια τούτο η
στάσις του ανθρώπου έναντι του πλησίον είναι ασφαλές σημείον του βαθμού
αυτογνωσίας εις τον οποίον έφθασεν.
Όστις έμαθεν εξ εαυτού αφ’ ενός μεν εις ποίον βάθος, εις ποίαν έντασιν
δύνανται να φθάσουν αι οδύναι του ανθρωπίνου πνεύματος, όταν χωρισθή από
του φωτός της αληθινής υπάρξεως, αφ’ ετέρου δε το μεγαλείον του
ανθρώπου όταν ευρίσκηται εν τω Θεώ, εκείνος γνωρίζει ότι εκάστη
ανθρωπίνη ύπαρξις έχει αιωνίαν αξίαν, μεγαλυτέραν όλου του άλλου κόσμου.
Γνωρίζει την αξίαν του ανθρώπου, γνωρίζει ότι αγαπητός ενώπιον του Θεού
είναι έκαστος των «ελαχίστων τούτων» (Ματθ. κε’ 40). Και ως εκ τούτου
ποτέ, ούτε και εσωτερικώς, δεν λογίζεται τον φόνον, δεν επιτρέπει εις
εαυτόν να προξενήση βλάβην εις τον πλησίον ή έστω και να θλίψη αυτόν.
Όστις «απλώς πιστεύει» ή ησθάνθη εν εαυτώ μόνον μετρίαν τινα χάριν και
ασαφώς εισέτι «προσδοκά» την αιωνίαν ζωήν, ούτος κατά το μέτρον της προς
τον Θεόν αγάπης αυτού φυλάττει εαυτόν από της αμαρτίας, αλλ’ η αγάπη
αυτού είναι ατελής και δύναται να προσβάλη τον αδελφόν.
Και όστις ασπλάγχνως «χάριν του ιδίου συμφέροντος» ζημιοί τους άλλους ή
και διαπράττει φόνον, ούτος είτε εξομοιώθη προς τα κτήνη και εν τω βάθει
αυτού αυτογινώσκει εαυτόν όντα θηριόμορφον, τουτέστι δεν πιστεύει εις
την αιώνιον ζωήν, είτε ίσταται εν οδώ δαιμονιώδους πνευματικότητος.
Ο ίδιος ο Γέρων (ο άγιος Σιλουανός), δια της εις αυτόν εμφανίσεως του
Χριστού, έμαθε να διαβλέπη εις έκαστον την εικόνα του Θεού. Τους
ανθρώπους εν γένει εδέχετο ως τέκνα Θεού, ως φορείς του Αγίου Πνεύματος.
Το Πνεύμα το Άγιον, ως Πνεύμα και Φως της Αληθείας, ζη εν τινι μέτρω εν
εκάστω και «φωτίζει πάντα άνθρωπον». Εκείνος δε, όστις διαμένει εν τη
χάριτι, βλέπει αυτήν και εις τους άλλους. Όστις όμως δεν αισθάνεται
εντός αυτού την χάριν, ούτος και εις τους άλλους δεν βλέπει αυτήν.
Έλεγεν ότι εκ του τρόπου, καθ’ όν ο άνθρωπος προσδέχεται τον πλησίον
αυτού, δύνασαι να κρίνης περί του βαθμού της χάριτος την οποίαν φέρει εν
εαυτώ: «Εάν ο άνθρωπος βλέπη εις τον αδελφόν αυτού την παρουσίαν του
Αγίου Πνεύματος, σημαίνει ότι και ο ίδιος έχει μεγάλην χάριν. Εάν τις
όμως μισή τον αδελφόν αυτού, σημαίνει ότι ο ίδιος κατέχεται υπό πονηρού
πνεύματος».
Τούτο το τελευταίον δια τον Γέροντα ήτο εντελώς αναμφίβολον. Είχε
βαθείαν συνείδησιν ότι πας άνθρωπος μισήσας τον αδελφόν αυτού,
οιοσδήποτε και αν είναι, κατέστησε την καρδίαν αυτού κατοικίαν πνεύματος
πονηρού και ούτως εχωρίσθη από του Χριστού.
Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου, Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1999, σελ. 80
