Γράφει ο Σταύρος Σ. Φωτίου
Καταζητείται: Ιησούς Χριστός, άλλως Σωτήρας των ανθρώπων. Πνευματικός πατέρας αγαπητικής κοινότητας που ζητά να μεταμορφώσει τον κόσμο. Καταζητείται για τα πιο κάτω εγκλήματα: Αποκαλύπτει ένα Θεό που απελευθερώνει τους ανθρώπους τόσο από κάθε θεό-αφέντη και σαδιστή-πατέρα που αρέσκεται να ταλαιπωρεί και να βασανίζει τα παιδιά του, όσο και από κάθε θεό-ιδέα και πρώτο κινούν ακίνητο που αναπαύεται στην αυτάρκεια και τη μακαριότητά του αδιαφορώντας για οτιδήποτε εκτός του.
- Φανερώνει τον Θεό Αγάπη, την Αγάπη Θεό, ιδρυτική πράξη της ζωής και μυστικό άξονα του κόσμου, γύρω από τον οποίο «ζούμε και κινούμαστε και είμαστε».
- Ευαγγελίζεται την αρμονική ενότητα των πάντων, την αγαπητική κοινωνία Θεού, ανθρώπου και κτίσης. - Τα ψευτοδιλήμματα καταργούνται: και Θεός και άνθρωπος· και ουρανός και γη· και υλικό και πνευματικό. Και ιστορία και μεθιστορία· και τοπικό και παγκόσμιο· και λόγος και σιωπή. Διαφορά και ενότητα: ασυγχύτως και αδιαιρέτως. Ενσαρκώνει τη θυσιαστική αυτοπροσφορά η οποία προτείνει στον άνθρωπο το μέγιστο δώρο: την ελευθερία που αγαπά και την αγάπη που ελευθερώνει.
- Ο άνθρωπος δεν είναι έρμαιο ούτε της τύχης ούτε της βιολογίας ούτε της κοινωνίας· είναι τέκνο της αγάπης του Θεού.
- Αναδεικνύει τη φιλόθεη διάσταση του ανθρώπου, κομίζει μια νέα υπαρξιακή στοχοθεσία.
- Μαθαίνει στους ανθρώπους τη ζωή του θαύματος και το θαύμα της ζωής: τους ικανώνει να ευφραίνονται την παιδική αθωότητα, την ώριμη δημιουργικότητα, τη γεροντική σοφία. Τους ασκεί στην εσωτερική ησυχία, τη δημιουργική μαθητεία, τη χαρίτωση της ζωής. Τους δείχνει εμπειρικά ότι βρίσκουν τον εαυτό τους μόνο όταν τον δωρίζουν στους άλλους. Καλεί τους πάντες σε αυτοκριτική, διδάσκει την τέχνη της αυτογνωσίας.
- Ζητά την κάθαρση του ένδοθεν κόσμου, γι’ αυτό και στρέφει τα φοβερά «ουαί» του σε εκείνους που αρνούνται να κατανοήσουν ότι μέγιστη αμαρτία είναι η αυτάρκεια και άρα η μη ανάγκη του Θεού.
- Κατακρίνει την αυτοδικαίωση και τον ωφελιμισμό, τη σμίκρυνση της συνείδησης και τη συσπείρωση στο εγώ, τονίζει την προσωπική ευθύνη για ολόκληρο τον κόσμο.
- Στηλιτεύει τη στείρα και άγονη προσκόλληση στο γράμμα και στο νόμο, ξεσκεπάζει τα ψεύτικα προσωπεία, καταγγέλλει την υποκρισία και τη διπλή ηθική, αφυπνίζει από το λήθαργο και τη λησμοσύνη.
- Στιγματίζει την ψευτοευσέβεια και την τυπολατρία που χωρίζουν τον Θεό από τον άνθρωπο, που διαιρούν «το μυστήριο του αδελφού» από «το μυστήριο του θυσιαστηρίου». Γι’ αυτόν θυσία στον Θεό σημαίνει διακονία στον άνθρωπο. Σ’ όσους υποκριτικά διαστέλλουν πνευματικότητα και κοινωνικότητα, ουράνιο και επίγειο, θυμίζει ότι ο άνθρωπος είναι «σωματικός μέχρι το πνεύμα και πνευματικός μέχρι το σώμα». Γι’ αυτό «αν το πρόβλημα του δικού μου ψωμιού είναι θέμα υλικό, το πρόβλημα του ψωμιού του διπλανού μου είναι θέμα και πνευματικό». Κηρύττει ότι άνθρωπος δίχως συνάνθρωπο είναι άταφος νεκρός, ότι η παρουσία του άλλου είναι η αρχή και το τέλος της ζωής.
- Αποκηρύττει κάθε διάκριση σε εχθρούς και φίλους, συντρώγει με τελώνες και πόρνες, μολονότι δάσκαλος πλένει τα πόδια των μαθητών του, δέχεται να τον ακολουθούν χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
- Στο νόμο της εκδίκησης αντιτάσσει τη συγνώμη, στη βία παραθέτει την καταλλαγή, στο παρελθόν προβάλλει το μέλλον, εξού και επενδύει στη μετάνοια μιας μοιχαλίδας.
- Υπερασπίζεται τον αδύνατο και τον περιθωριακό, τον ξένο και τον δεδιωγμένο, προσφέρεται σε όλους ανεξαρτήτως χρώματος, γλώσσας, έθνους, φυλής, θρησκείας, χαρακτηριστικών.
- Επιτίθεται με δριμύτητα ενάντια στους πλούσιους και άρπαγες, χωρίς να χαρίζεται στους φτωχούς που τρέφουν την ίδια βουλημία.
- Βεβαιώνει ότι όσο περισσότερο δίνεις τόσο περισσότερο πλουτίζεις· ότι όσο λιγότερα έχεις τόσο περισσότερο είσαι· ότι κάθε κτήση και κατάκτηση –υλική και πνευματική– καθηλώνει και δεσμεύει την ελευθερία. Εκλαμβάνει τη φύση ως τον ευρύτερο οίκο του ανθρώπου, αναδεικνύει το κάλλος της δημιουργίας, αποκρυπτογραφεί τους λόγους των όντων και πραγμάτων.
- Ο κόσμος είναι δώρο του Θεού που οι άνθρωποι μοιράζονται, είναι το παγκόσμιο τραπέζι το οποίο ο Πατέρας παραθέτει στα παιδιά του. Και εκείνα ευχαριστώντας αναδημιουργούν τον κόσμο και η αμοιβαιότητα της αγάπης αυξάνει ακόμη περισσότερο. Απομυθοποιεί την προέλευση και την ισχύ της εξουσίας, καυτηριάζει κάθε ηγεσία η οποία υποβιβάζει τον άνθρωπο σε ποσοστιαία μονάδα, υποδουλώνοντάς τον στις δικές της άνομες επιδιώξεις.
- Αλήθεια δεν είναι η εξουσία· εξουσία είναι η αλήθεια. Κατά συνέπεια η αλήθεια δεν εκφέρεται άνωθεν και έξωθεν, αλλά βιώνεται από τους καθαρούς στην καρδιά και τους πεινώντες τη δικαιοσύνη, τους κεκρυμμένους δίκαιους, τους πενθούντες για την αλλοτρίωση και την αποξένωση αυτού του κόσμου. Σχετικοποιεί κάθε νόμο και θεσμό, κομίζει το μήνυμα ότι πριν και πάνω απ’ όλα βρίσκεται ο συγκεκριμένος άνθρωπος, εδώ και τώρα, πάντα και παντού.
- Το ανθρώπινο πρόσωπο δεν είναι αναγώγιμο σε τίποτε. Όλα οφείλουν να λειτουργούν χάριν του ανθρώπου, άλλως αυτονομούνται και εκπίπτουν του σκοπού τους. Γι’ αυτό κάθε αποπροσωποίηση και κατηγοριοποίηση των ανθρώπων απορρίπτεται ασυζητητί.
- Η αφηρημένη ανθρωπότητα και η αφηρημένη ζωή αντικαθίστανται από τους υπαρκτούς ανθρώπους, τη ζώσα ζωή. Ο έρωτας και η φιλία, η τρυφερότητα και η στοργή πρέπει να έχουν βιωματικό αντίκρυσμα, πρέπει να ενσαρκώνονται στη ζωή. Ανατρέπει κάθε συμβατική ιεράρχηση αξιών.
- Άνθρωποι που δεν γίνονταν δεκτοί στα δικαστήρια διαλέγει να είναι οι μάρτυρες των πιο σημαντικών γεγονότων της ζωής του: Φτωχοί βοσκοί της γέννησής του, περιφρονημένες γυναίκες της ανάστασής του. Μιλά για τα πλέον πνευματικά θέματα με μια γυναίκα ύποπτης ηθικής και τα ανυπεράσπιστα παιδιά διαλέγει ως σύμβολο όσων θα μπουν στη βασιλεία του. Επιπλέον, σκανδαλίζει τους πάντες:
- Εκείνους, που όπως οι Φαρισαίοι, τον θέλουν υπήκοο της καθιερωμένης τάξης πραγμάτων, λάτρη και τηρητή του γράμματος και του νόμου. Λησμονώντας πως «οι τελώνες και οι πόρνες μάς προάγουν στη βασιλεία των ουρανών».
- Εκείνους, που όπως οι θρησκόληπτοι, τον θέλουν στα μέτρα τους, κλεισμένο σε μια ομάδα «καθαρών» και «σεσωσμένων», αδιάφορο για τη δραματική πορεία της ιστορίας. Λησμονώντας «πώς ανάγκη από γιατρό δεν έχουν οι υγιείς αλλ’ οι ασθενείς».
- Εκείνους, που όπως οι μαθητές του πριν την Πεντηκοστή, τον θέλουν επίγειο άρχοντα και κοσμικό αφέντη, για να πάρουν και αυτοί ένα αξίωμα, να βολευτούν σε μια θέση, να αμειφθούν τελοσπάντων για τους κόπους τους. Λησμονώντας πως «όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, κι εκείνος που ταπεινώνει τον εαυτό του θα υψωθεί».
-Εκείνους, που όπως οι άβουλοι Ιουδαίοι, τον θέλουν πολιτικό λάβαρο και ιδεολογική σημαία, για να εναποθέσουν τις ευθύνες τους, για να επενδύσουν τις ελπίδες τους, για να φορτώσουν τις όποιες ενοχές τους. Λησμονώντας πως η σωτηρία είναι αγώνας προσωπικός, μαρτύριο αίματος και μαρτυρία συνειδήσεως.
- Εκείνους, που όπως οι σταυρωτές του, ψάχνουν για αποδείξεις, ζητούν θαύματα για να πιστέψουν, που θυσιάζουν την ελευθερία χάριν της ασφάλειας. Λησμονώντας πως «ο Θεός μπορεί να κάνει τα πάντα εκτός από το να αναγκάσει τον άνθρωπο να τον αγαπήσει». Θεραπεύει τις υπαρξιακές ανισότητες, που καμμιά ανθρωπομονιστική κοινωνιολογική θεώρηση της ζωής δεν μπορεί να εξαλείψει:
- Aυτές της ομορφιάς, της ευφυίας, του χώρου και του χρόνου της ζωής.
- Αυτός δημιουργεί μια νέα κοινωνία, την Εκκλησία, όπου, επειδή μοιράζονται, η χαρά πληρούται, ή δε λύπη εκλείπει. Όπως έκανε το νερό κρασί για να μην στερέψει η ανθρώπινη χαρά έτσι μεταβάλλει και την επιβίωση σε ζωή, απέναντι δε σε κάθε μορφή θανάτου ευαγγελίζεται την Ανάσταση –ειδοποιός διαφορά του από κάθε άλλο σωτήρα. Άγιος Ισχυρός θραύει τα κλείθρα του σκότους καιι του άδη και η ζωή η πέρας ουκ έχουσα, η ζωοποιός μέθεξη με τον Θεό, πλημμυρίζει τον κόσμο. Σε αυτή δε την ευφρόσυνη γιορτή προσκαλεί τους πάντες.
Προειδοποίηση: Eίναι ιδιαιτέρως επικίνδυνος. Κρίνει τους πάντες.
Σταύρος Σ. Φωτίου, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Επιστημών της Αγωγής Πανεπιστημίου Κύπρου
