Γράφει η Τανια Γεωργιοπουλου
Ο πληθυσμός των ψαριών που «κατοικούν» στις ελληνικές θάλασσες και ιδιαίτερα στις Κυκλάδες είναι από τους μικρότερους στην περιοχή της Μεσογείου. Οι ίδιοι οι ψαράδες της περιοχής το πιστοποιούν. Η σημαντική μείωση των πληθυσμού των ψαριών στις Κυκλάδες οφείλεται στην υπεραλίευση και στην παράνομη αλιεία, όπως για παράδειγμα τη χρήση δυναμίτη που ακόμα γίνεται σε κάποιες περιοχές, στην ανεπαρκή νομοθεσία αλλά και στη μη τήρηση της υπάρχουσας. Τα συμπεράσματα περιέχονται στην έκθεση για τη θάλασσα των Κυκλάδων που συνέταξαν ο Pierre-Yves Cousteau από το Ινστιτούτο Κουστώ, ο υδροβιολόγος Enric Sala, ερευνητής του National Geographic και η Sylvaine Giakoumi, ερευνήτρια στο τμήμα Θαλασσίων Ειδών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Η Sylvaine Giakoumi στο πλαίσιο της διδακτορικής της διατριβής συγκέντρωσε τα στοιχεία που αφορούσαν τα ιχθυοαποθέματα στις Κυκλάδες. Τα καλοκαίρια του 2007 και του 2008 ταξίδεψε σε πολλά νησιά των Κυκλάδων προκειμένου να συλλέξει δείγματα νερού και φυκιών και να τα εξετάσει. Και επειδή τα χρήματα ήταν περιορισμένα, η ερευνήτρια ζήτησε τη βοήθεια του ντόπιου πληθυσμού. «Παρακαλούσαμε τους ψαράδες, τους χωρικούς να μας πάνε στις ακτές με τις βάρκες τους ή με τα γαϊδούρια από την ξηρά σε δύσβατες περιοχές. Μάλιστα μια κυρία με ρώτησε αν οι γονείς μου ξέρουν ότι κάνω αυτή την τόσο επικίνδυνη δουλειά», διηγείται η Sylvaine Giakoumi. Στη διάρκεια της συλλογής δειγμάτων, «συνέλεξε» επίσης και απόψεις για την κατάσταση της θάλασσας από εκείνους που γνωρίζουν καλύτερα, δηλαδή τους ίδιους τους ψαράδες. «Το 98% όσων ρωτήσαμε ανέφερε ότι υπάρχει δραματική μείωση των ιχθυαποθεμάτων. Μάλιστα είναι εντυπωσιακό ότι οι ίδιοι οι ψαράδες είναι διατεθειμένοι να σταματήσουν το ψάρεμα σε συγκεκριμένες περιοχές, προκειμένου να προστατευτούν τα ψάρια». Η ομάδα των επιστημόνων στη συνέχεια αξιολόγησε τα ευρήματα και έτσι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ιχθυομάζα στις Κυκλάδες είναι από τις μικρότερες που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα και στην Τουρκία.
Η λύση, σύμφωνα με τη μελέτη που συνέταξαν οι τρεις επιστήμονες, είναι η δημιουργία θαλάσσιων καταφυγίων, περιοχών δηλαδή απολύτου προστασίας, όπου θα απαγορεύεται το ψάρεμα. Με αυτό τον τρόπο θα δοθεί ο χρόνος και ο χώρος στα ψάρια να ανακάμψουν πληθυσμιακά. Οπως αναφέρουν, τα αποτελέσματα σε περιπτώσεις που εφαρμόστηκε η πρακτική των ζωνών προστασίας είναι πραγματικά εντυπωσιακά. Σε 124 περιοχές προστασίας που έχουν δημιουργηθεί σε 29 χώρες, κατά μέσον όρο αυξήθηκε κατά 21% η βιοποικιλότητα, κατά 28% το μέγεθος των οργανισμών και κατά 166% ο αριθμός των οργανισμών ανά τετραγωνικό μέτρο.
Θεαματική αύξηση
Ο καθορισμός περιοχών απόλυτης απαγόρευσης αλιείας μπορεί να είναι σημαντικός για την ανάκαμψη του πληθυσμού των ψαριών, αλλά παράλληλα περιορίζει και τη δραστηριότητα των ψαράδων των οποίων το εισόδημα εξαρτάται από την αλιεία. «Μόλις σταματήσει η αλιεία οι πληθυσμοί των ψαριών αυξάνονται θεαματικά σε μικρό χρονικό διάστημα», εξηγεί ο Enric Sala σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του ΣKAΪ. Φυσικά τα ψάρια δεν γνωρίζουν τα όρια της προστατευόμενης περιοχής και μόλις ο πληθυσμός αυξηθεί ταξιδεύουν μακρύτερα. «Ετσι οι αλιείς έξω από το καταφύγιο πιάνουν καλύτερες ψαριές», λέει ο ερευνητής.
Δημιουργία θαλάσσιου καταφυγίου στη Σαντορίνη
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα διαθέτει αναρίθμητα νησιά και βρέχεται από θάλασσα δεν θεωρείται προορισμός για καταδυτικό τουρισμό. Με τον καθορισμό ζωνών προστασίας αυτό μπορεί να αλλάξει, εξηγεί η Sylvaine Giakoumi. «Οι δύτες ενδιαφέρονται να δουν ζωή, μεγάλα ψάρια στον βυθό της θάλασσας. Ο καταδυτικός τουρισμός σε άλλες περιοχές της Μεσογείου έχει δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και έσοδα έως και 20 φορές μεγαλύτερα από το ψάρεμα».
Οι τρεις επιστήμονες έχουν εντοπίσει σε συνεργασία μάλιστα με τους ψαράδες περιοχές στις Κυκλάδες που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν θαλάσσια καταφύγια. Συγκεκριμένα, προτείνουν να δημιουργηθεί ένα θαλάσσιο καταφύγιο στη Σαντορίνη στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στο Καμάρι και την Περίσσα. Ηδη στο Καμάρι υπάρχει το καταδυτικό Κέντρο του Κουστό, που θα μπορούσε να βοηθήσει στην προστασία της περιοχής.
Στις θαλάσσιες έρευνες που έγιναν στο νησί το 2008 εντοπίστηκαν 27 είδη ψαριών, ενώ οι επιστήμονες εκτιμούν ότι υπάρχουν πολλά είδη που θα επιστρέψουν αν εφαρμοστούν ζώνες προστασίας. Τα περισσότερα ψάρια στην περιοχή ζουν κοντά στη Βλυχάδα, στη θαλάσσια περιοχή κοντά στην Οία και στο Ημεροβίγλι και κοντά στο νησί της Θηρασιάς. Η θαλάσσια έκταση όπου θα απαγορευτεί η αλιεία δεν είναι ανάγκη να είναι μεγάλη, επισημαίνει ο Enric Sala. «Στα νησιά Μέντες της Ισπανίας δημιουργήθηκε καταφύγιο που έχει έκταση μόλις 1 τετραγωνικό χιλιόμετρο, αλλά στην περιοχή υπάρχουν τόσα ψάρια που έρχονται δύτες από όλη την Ευρώπη για να θαυμάσουν πώς ήταν η Μεσόγειος πριν από 100 χρόνια. Ενα τ.χλμ. έχει δημιουργήσει 200 θέσεις εργασίας και φέρνει κέρδη 6 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ τα έσοδα από το ψάρεμα μόλις που φτάνουν το μισό εκατομμύριο ευρώ ετησίως». Σε μια περιοχή 345.400 χιλιομέτρων στην Αυστραλία το 30% τη έκτασης βρίσκεται υπό καθεστώς προστασίας. Φέρνει έσοδα 5,5 δισ. δολαρίων και έχει δημιουργήσει 53.800 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα θαλάσσιων καταφυγίων που βοήθησαν την τοπική αλιεία, αλλά παράλληλα λειτουργούν ως πόλος έλξης καταδυτικού τουρισμού.
πηγή:Καθημερινή
