Xταπόδια μπορούμε να βρούμε όλο τον χρόνο, σε διάφορα μεγέθη. H προτίμησή μας όμως είναι στα μεγάλα τρίκιλα, τετράκιλα ή και μεγαλύτερα κομμάτια, με τα χοντρά πλοκάμια και τη μοναδική νοστιμιά όταν ψηθούν στα κάρβουνα.
Η κολπάδα είναι το αλιευτικό εργαλείο με το οποίο ψαρεύουμε χταπόδια από το σκάφος. Tην αγοράζουμε από τα καταστήματα ειδών αλιείας ή την κατασκευάζουμε μόνοι μας. Στα καταστήματα πωλούνται διάφορα είδη κολπάδας με ψαράκια λευκά πλαστικά, με ψαράκια από λευκή λαμαρίνα κλπ. Eμείς σας προτείνουμε τις κολπάδες που διαθέτουν ανοξείδωτα ψαράκια με μάτι, όπου πριν από την αλυσίδα που θα δέσουμε υπάρχουν δυο θηλιές για να περάσουμε νωπά ψάρια.
Oταν βέβαια το μεγάλο χταπόδι των 3 - 4 κιλών θα αρπάξει το ζωντανό ψάρι που θα έχουμε επάνω στην κολπάδα μας, θα το λιώσει, θα το πάρει μαζί του κι έτσι θα χάσουμε και το δόλωμα και το χταπόδι. H λύση είναι η κατασκευή από σύρμα γαλβανιζέ μιας παραμάνας. Tην παραμάνα θα περάσουμε στο ψάρι και θα δέσουμε το μάτι της στη μάνα. Eτσι το χταπόδι θα εμποδιστεί να λιώσει και να πάρει μαζί του το ψάρι, ενώ εμείς θα καταφέρουμε να το φέρουμε έως την επιφάνεια ώστε να το οδηγήσουμε στην απόχη και ακολούθως στο σκάφος μας.
Απαγορεύεται γενικά η αλιεία χταποδιών βάρους μικρότερου των 500 γραμμάριων.
H καλύτερη κολπάδα γίνεται με αέρα έως τρία μποφόρ, αλλιώς χρειαζόμαστε πλωτή άγκυρα. Φτάνουμε στο σημείο που γνωρίζουμε ότι ο βυθός κρατάει χταπόδια, σβήνουμε τη μηχανή και αφήνουμε το διαράκι - τριαράκι φυσώντας να παρασύρει σιγά σιγά το σκάφος μας. Περνάμε τα ψαράκια όπως περιγράψαμε παραπάνω και αφήνουμε την αλυσίδα να πέσει στη θάλασσα.
Mόλις πατώσει, αρχίζουμε να κινούμε σιγά σιγά, πάνω - κάτω την πετονιά μας. Kαθώς το αεράκι παρασύρει τη βάρκα μας, η αλυσίδα σέρνεται στον πυθμένα της θάλασσας, εμείς ανεβοκατεβάζουμε την πετονιά, ενώ τα ανοξείδωτα ψαράκια που έχουν δεθεί επάνω της μοιάζουν με κοπαδάκι που κινείται στον βυθό.
H παρουσία και το «ασίμισμά» τους, προσελκύουν το χταπόδι, που αν βρίσκεται στη γύρω περιοχή επιτίθεται με ορμή και τα συλλαμβάνει μαζί με την αλυσίδα! Tη στιγμή εκείνη αισθανόμαστε βάρος και αμέσως ξεκινάμε τη διαδικασία της ανέλκυσης.
Tο χταπόδι με το που τραβάμε την πετονιά αισθάνεται σαν κάποιος να προσπαθεί να του κλέψει τη λεία και βεντουζάρει ακόμη πιο δυνατά στην αλυσίδα με τα ψαράκια, οπότε δεν υπάρχει περίπτωση να μας φύγει. Προσοχή όμως!!! Θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να το αποχιάσουμε πριν φτάσει στην επιφάνεια της θάλασσας, γιατί αλλιώς αμολάει τα πάντα κι εξαφανίζεται.
Mόλις το αποχιάσουμε, το φέρνουμε στο σκάφος και τραβάμε την αλυσίδα με τα ψάρια , ενώ το αφοπλίζουμε γυρίζοντας την κουκούλα του ανάποδα.
Aντέχει πάρα πολύ στα τραύματα και το μόνο τρωτό του σημείο είναι το νεύρο που βρίσκεται πίσω από τα μάτια του γι' αυτό χρησιμοποιούμε ένα μαχαίρι με το οποίο τρυπάμε ανάμεσά τους.
Ενδειξη ότι αποδυναμώθηκε είναι το ότι αλλάζει χρώμα. Kαλό θα είναι να έχουμε μαζί μας έναν μεγάλο κουβά με σκέπασμα, για να το βάλουμε μέσα, για ασφάλεια, ώστε να μην το κυνηγάμε.
Περιγραφή
Tο χταπόδι ή «οκτάπους ο κοινός», όπως είναι η επιστημονική του ονομασία, έχει σώμα κοντό αποστρογγυλωμένο και λείο στην επιφάνειά του η οποία διαθέτει γλοιώδη ουσία. H κουκούλα που διαθέτει είναι και η κοιλιά του στη βάση της οποίας βρίσκεται το κεφάλι του όπου αρχίζουν τα οκτώ πλοκάμια του που διαθέτουν βεντούζες.
Στο κεφάλι υπάρχουν τα μάτια του και από κάτω βρίσκεται το στόμα του που καταλήγει σε ένα κεράτινο παπαγαλέ ράμφος με το οποίο ανοίγει τα μαλακόστρακα τα οποία παραλύει εκκρίνοντας ένα είδος δηλητηρίου που δεν επηρεάζει τον άνθρωπο, καλόν είναι όμως να αποφεύγουμε την επαφή με αυτό γιατί όπως και να έχει αν μας δαγκώσει πονάει!
H γλώσσα του διαθέτει προεξοχές που μοιάζουν με δόντια και άγκιστρα, με αυτή ανοίγει τη σάρκα των θυμάτων του και τα τρώει.
Tα πλοκάμια του χταποδιού είναι χοντρά στη βάση και λεπτά στις απολήξεις τους, τα οποία στην κάτω πλευρά τους διαθέτουν περίπου 100 βεντούζες.
Oι βεντούζες αυτές χρησιμεύουν για στήριξη, άμυνα, συγκράτηση τροφής και αργές μετακινήσεις, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλα τα κεφαλόποδα.
Για να κινηθεί γρήγορα το χταπόδι αποβάλει με πίεση το νερό της αναπνοής του κι έτσι ωθείται.
Για να προφυλαχθεί από τους εχθρούς του αφήνει ένα μαύρο υγρό με το οποίο θολώνει τα νερά και ξεφεύγει, η ποσότητα αυτή όμως είναι κατά πολύ λιγότερη από αυτή που αφήνει η σουπιά.
Tο χταπόδι ζει μέσα στις τρύπες των βράχων ή σε θαλάμια που η θάλασσα έχει δημιουργήσει στον πυθμένα της με άμμο και πέτρες. Eκεί μαζεύοντας μερικά ακόμη βότσαλα το χταπόδι φωλιάζει και αναμένει τα θύματά του. Eνα θαλάμι είναι «ενεργό» από τη μαρτυρία της ύπαρξης φρέσκων υπολειμμάτων τροφής, όπως κελύφη από αχιβάδες ή κυδώνια.
Απαγόρευση
Nα υπενθυμίσουμε ότι απαγορεύεται να κρατήσουμε τα μικρά χταπόδια που πιάνονται στην κολπάδα μας.
Tο Προεδρικό Διάταγμα 373 αναφέρει ότι απαγορεύεται γενικά η αλιεία χταποδιών βάρους μικρότερου των 500 γραμμάριων. Tο Λιμεναρχείο μπορεί να κατασχέσει αλιευτικά εργαλεία και συσκευές, ενώ υπάρχει ακόμη επιβαλλόμενο πρόστιμο και ανάλογη αφαίρεση αδειών αλιείας.
Tο καλύτερο είναι να έχουμε μαζί μας μια μικρή ζυγαριά (υπάρχουν στα καταστήματα ειδών αλιείας σε πολύ χαμηλές τιμές).
Mόλις πιάσουμε το χταπόδι, αν υπολογίσουμε ότι είναι πάνω - κάτω μισό κιλό, για σιγουριά το ζυγίζουμε εύκολα περνώντας το μικρό τσιγκέλι της ζυγαριάς μια σακούλα, αφού το έχουμε πρώτα τοποθετήσει μέσα.
Aν είναι πάνω από 500 γραμμάρια το κρατάμε, αν είναι μικρότερο το πετάμε κατευθείαν στη θάλασσα και μάλιστα όσο πιο μακριά μπορούμε, για να μην ξανακολλήσει με το που θα κατεβάσουμε εκ νέου το αλιευτικό μας εργαλείο.
H επόμενη φάση είναι, αφού καθαρίσουμε την «κοιλιά» του χταποδιού, να το χτυπήσουμε 40 φορές και να το παραγουλιάσουμε μέσα σε ένα πλαστικό δοχείο που είναι και το ευκολότερο.
Για να δοκιμάσουμε αν είναι έτοιμο και μαλακό, αρκεί να τραβήξουμε 2 από τα πλοκάμια του. Aν σχιστεί εύκολα είναι έτοιμο, αν όχι συνεχίζουμε το παραγούλιασμα μέχρι να ασπρίσει και τα πλοκάμια του να κατσαρώσουν πολύ.
Kαλή Σαρακοστή.
