Θὰ ἤθελα νὰ ἐκφράσω τὴ χαρὰ καὶ τὴ συγκίνησή μου, διότι εὑρίσκομαι στὴν ἐκλεκτή αὐτὴ ὁμήγυρη νέων ἀνθρώπων ἀπὸ διάφορα μέρη τοῦ κόσμου, οἱ ὁποῖοι ὡστόσο ἔχουν ἕνα κοινὸ γνώρισμα. Ἡ παρουσία τους ἐδῶ δείχνει τὴν ἀγάπη τους πρὸς τὴν Ἁγία μας Ἐκκλησία. Σᾶς θαυμάζω καὶ ὁμολογῶ ὅτι αἰσθάνομαι νὰ παίρνω σημαντικὰ μηνύματα ἀπὸ σᾶς σήμερα. Σᾶς ἐξομολογοῦμαι ὅτι δυσκολεύομαι νὰ μιλήσω συμβουλευτικά. Ἁπλῶς θὰ ἤθελα νὰ καταθέσω στὴν ἀγάπη σας ὁρισμένες προσωπικές μου σκέψεις καὶ ἐμπειρίες.
Εισήγηση κατά το Β΄ Συνέδριο Ορθόδοξης Νεολαίας
Κωνσταντινούπολη, 12 Ιουλίου 2007
Κωνσταντινούπολη, 12 Ιουλίου 2007
Ὅταν μοῦ ἀνετέθη τὸ θέμα: «Σύγχρονοι πνευματικαὶ μορφαί – πρότυπα χριστιανικῆς ζωῆς», αὐθόρμητα ἦρθαν στὴν σκέψη μου οἱ προβληματισμοί: Μὰ ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι τὸ ἀρχέτυπο, τὸ αἰώνιο πρότυπο τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ὁ Ὤν, ὁ εἷς Κύριος, τὸ φῶς καὶ ἡ ἐλπὶς αὐτοῦ τοῦ κόσμου; Μοῦ ἦρθε ἀκόμη στὸν νοῦ ἡ φράση: Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. Καὶ σήμερα αὐτὸς ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν παραμένει παρών μέσα στὴν Ἐκκλησία; Καὶ σήμερα δὲν γεννᾶ τέκνα, δὲν ἀνατρέφει καὶ ἀναδεικνύει πνευματικὲς μορφές; Ἄραγε, καὶ σήμερα ἡ Ἐκκλησία δὲν ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι φυτώριο Ἁγίων;
Καὶ σήμερα προσφέρεται ἡ δυνατότητα σὲ ὅποιον θέλει νὰ ζήσει τὴν πνευματικὴ ζωή. Πνευματικὴ ζωὴ ὄχι ἁπλῶς ὡς υἱοθέτηση κάποιων «ἀρχῶν», οὔτε ὡς ἀποδοχὴ κάποιας θεωρητικῆς πίστεως, ἀλλὰ ὡς παράδοση αὐτοῦ τοῦ Πνεύματος τῆς ζωῆς ἀπὸ τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστὸ διὰ μέσου τῶν Ἀποστόλων, τῶν Ἁγίων καὶ τῶν πνευματικῶν ἡμῶν πατέρων. Καὶ σήμερα ἔρχεται ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ σκηνώνει ἐν ἡμῖν διὰ μέσου τῶν Θείων Μυστηρίων. Πρῶτα μὲ τὸ ἅγιον Βάπτισμα «ἐγκαινίζεται» ἐν ἡμῖν ναὸς πνευματικός, μὲ τὸ ἅγιον Χρῖσμα τὸ σῶμα μας γίνεται ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ διὰ μέσου τῆς Μετανοίας καὶ τῆς Θείας Εὐχαριστίας κατοικεῖ μυστικῶς ὁ Κύριος ἐν ἡμῖν. Ἑπομένως, καὶ σήμερα ἐπαληθεύεται ἡ ὑπόσχεσις τοῦ Κυρίου: «Καὶ ἰδού, ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας, ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Μτ. 28,20).
Οἱ λόγοι αὐτοὶ τοῦ Κυρίου εἶναι ἰδιαιτέρως ἐπίκαιροι· γιὰ κάθε ἐποχὴ ἀλλὰ περισσότερο γιὰ τὴν ἐποχή μας, καὶ μάλιστα γιὰ τοὺς νέους ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ψάχνουν «πρότυπα» γιὰ τὴν ζωή τους. Ὁ νέος ἄνθρωπος προσπαθεῖ «νὰ βρεῖ τὸν ἑαυτό του» καὶ στὴν προσπάθειά του αὐτή ἀναζητεῖ «πρότυπα» γιὰ νὰ ταυτισθεῖ. Ἀγαπᾶ μὲ πάθος· δίνεται δίχως νὰ ὑπολογίζει. Ἴσως ἀγαπᾶ μὲ πάθος τὴν μουσική καὶ νομίζει μεγάλη τύχη νὰ ἔχει αὐτόγραφα ἀπὸ κάποιους τραγουδιστές. Ἴσως ἔχει γίνει ἀχώριστος φίλος τοῦ Ἰντερνέτ. Ἴσως τὸν παθιάζουν τὰ αὐτοκίνητα, οἱ βόλτες, ἡ φύση, τὰ λουλούδια. Ἴσως θέλει νὰ βοηθεῖ ἀνθρώπους ποὺ ἔχουν τὴν ἀνάγκη του καὶ νὰ δίνει τὴν ζωή του γιὰ τοὺς ἄλλους. Ὅμως ὅ,τι καὶ νὰ κάνει, αἰσθάνεται ἀνικανοποίητος. Καταλαβαίνει ὅτι δὲν εἶναι μόνος του. Θέλει νὰ (ἐπι)κοινωνεῖ οὐσιαστικὰ μὲ τοὺς συνανθρώπους.
Ἐκεῖνο ποὺ λαχταροῦν σήμερα οἱ νέοι ἄνθρωποι, νομίζω, δὲν εἶναι ἀόριστα παρηγορητικὰ λόγια ἢ λίγα ὑλικὰ ἀγαθὰ ἢ πολιτιστικὰ ψίχουλα. Ἡ ψυχή σας, ἀγαπητοί μου νέοι καὶ νέες, ποθεῖ μυστικὰ ἢ συνειδητά, τὴν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια, τὴν ἐλπίδα, τὴν ὑπέρβαση τοῦ θανάτου. Τελικὰ στὸ βάθος τῆς ὑπάρξεώς σας ἀναζητεῖτε τὸ ζῶντα Χριστό, τὸ ὕδωρ τὸ ζών, αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ μπορεῖ νὰ ξεδιψάσει τὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Αὐτὸς εἶναι τὸ γνήσιο καὶ μοναδικὸ πρότυπο γιὰ τὴν ζωή.
Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι πάντοτε κοντά μας, εἶναι τὸ αἰώνιο πρότυπο, ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, ἡ χαρὰ καὶ τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Τοῦτα δὲν εἶναι λόγια κενά. Ἀπόδειξη ἀποτελοῦν οἱ Ἅγιοι, τοὺς ὁποίους ἡ Ἐκκλησία μας προβάλλει ὡς πρότυπα ζωῆς. Μιᾶς ζωῆς ἀληθινῆς καὶ φωτεινῆς. Καὶ ὄχι μόνο στὶς παλαιὲς ἐποχὲς ἀλλὰ καὶ σήμερα. Ἄνθρωποι ποὺ ἔζησαν ἀνάμεσά μας καὶ παρέδωσαν ὁλοκληρωτικῶς τὴ ζωή τους στὸ Θεό, ἐκαθαρίσθηκαν καὶ φωτίσθηκαν ἀπὸ τὸ Πανάγιο καὶ ζωοποιὸ Πνεῦμα, εἶναι ἀπόδειξη ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ἡ «ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή» (Ἰωά 14,6). Καὶ σήμερα ἐπαληθεύεται ὁ λόγος τοῦ Κυρίου: «Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ κἀκεῖνος ποιήσει, καὶ μείζονα τούτων ποιήσει» (Ἰωά 14,12).
Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ μᾶς ἔδειξαν πὼς ὅταν ἕνας εἶναι ἐνεργὸ μέλος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ἁγιάζεται καὶ ἁγιάζει, φωτίζεται καὶ φωτίζει, διότι ἡ σωτηρία προέρχεται μέσα ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας εἶναι Ἁγία ἐπειδὴ ὁ ἱδρυτής της εἶναι Ἅγιος καὶ ἐξακολουθεῖ καὶ θὰ ἐξακολουθεῖ εἰς τὸν αἰῶνα νὰ δημιουργεῖ Ἁγίους, εἰκόνες τῆς ἐν Πνεύματι ζωῆς γιὰ ὅλους μας.
Νομίζω ὅτι δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερη, συγκλονιστικότερη, δυνατότερη ἐμπειρία ζωῆς ἀπὸ τὸ νὰ γνωρίσει ἡ ψυχή τὸ φῶς καὶ τὴν ἀλήθεια καὶ τὴ ζωή. Καὶ ἀπὸ τὸ νὰ γνωρίσεις ἀνθρώπους ποὺ θὰ μιλήσουν μέσα σου, ποὺ θὰ ἐμπνεύσουν τὴν ὕπαρξή σου, ποὺ θὰ ἔχουν τὴ δύναμη μὲ τὸ λόγο καὶ τὴ θεοσοφία τους νὰ μεταμορφώσουν καὶ νὰ ἁγιάσουν τὴ ζωή σου. Λέγεται πὼς πρὶν μερικὰ χρόνια ρωτήσανε ἕναν ὑπερήλικα, νὰ πεῖ τὸ συγκλονιστικότερο γεγονὸς στὴ ζωή του. Ὁ ὑπερήλικας ἀπάντησε ὅτι, ὅταν ἦταν μικρός, εἶδε καὶ ἄκουσε τὸν Ἅγιο Νεκτάριο.
Καὶ στὴν σύγχρονη ἐποχὴ ἀξιωθήκαμε νὰ γνωρίσουμε πολλὰ εὔοσμα ἄνθη τῆς ἐν Πνεύματι ζωῆς, ποὺ μυστικὰ μᾶς καλοῦν νὰ ἐμπνευσθοῦμε ἀπὸ τὴν ζωή τους. Μιμήθηκαν τὸν Χριστό καὶ ἔγιναν πρότυπα γιὰ μᾶς, διότι μᾶς παραδίδουν μὲ τὰ ἐμπνευσμένα λόγια τους καὶ τὴν ἁγιασμένη βιωτή τους, ὡς πολύτιμη παρακαταθήκη, τὴν βεβαιότητα ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς καὶ σήμερον, ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. Δὲν εἶναι μόνο ὁ Γέροντας Παΐσιος καὶ ὁ παπὰ Ἐφραὶμ ὁ Κατουνακιώτης στὸ Ἅγιον Ὄρος, ἢ ὁ Γέροντας Πορφύριος στὴν Ἀθήνα καὶ ὁ μακαριστὸς πατήρ Ἰάκωβος Τσαλίκης στὴν Εὔβοια, ἢ ὁ πατὴρ Σέργιος στὸ Παρίσι καὶ ὁ Γέρων Σοφρώνιος στὸ Ἔσσεξ, ἢ ὁ πατὴρ Ἰουστῖνος Πόποβιτς στὴν Σερβία καὶ ὁ πατὴρ Ἠλίας Κλεόπα στὴν Ρουμανία, ἢ τόσοι καὶ τόσοι ἄλλοι, οἱ ὁποῖοι ἀνεγέννησαν πνευματικὰ ἀνθρώπους, στάθηκαν φάροι φωτεινοὶ γιὰ τὴν ἐποχή μας καὶ ἡ ζωή τους σὰν ἕνα σύγχρονο συναξάρι διαβάζεται καὶ τρέφει πνευματικά. Γι᾿ αὐτὲς τὶς μεγάλες πνευματικὲς μορφὲς ἄλλωστε ἔχουν τόσο πολλὰ πράγματα γραφεῖ καὶ εἰπωθεῖ.
Στὴν σημερινή εἰσήγηση θὰ ἤθελα νὰ μιλήσω γιὰ ἀφανεῖς ἀνθρώπους, ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ ἀποτελέσουν πρότυπα χριστιανικῆς μαρτυρίας, γιὰ ἀγνώστους ἥρωες τῆς πίστεως, ἀνθρώπους καθημερινῆς ἀγάπης καὶ προσφορᾶς, προσευχῆς καὶ ὑπομονῆς, ποὺ ζοῦν μέσα στὸν κόσμο ὡς πολίτες τοῦ οὐρανοῦ. Δυστυχῶς ὁ χρόνος εἶναι λίγος γιὰ νὰ ἀναφερθῶ σὲ ὅλους αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους ποὺ γνώρισα, σοφοὺς καὶ ἁπλούς, ποὺ προέρχονται ἀπὸ ὅλα τὰ κοινωνικὰ καὶ μορφωτικὰ ἐπίπεδα, γιὰ ἄνδρες καὶ γυναῖκες, νέους καὶ ἠλικιωμένους, οἱ ὁποῖοι ἔγιναν μὲ τὴ ζωή τους, μὲ τὴν ὑπομονή τους, μὲ τὴ ζωντανὴ πίστη καὶ ἐλπίδα τους στὸν Θεό, μυροδοχεῖα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ φωτίζουν τὸν κόσμο ὄχι μὲ ὑλικὸ ἀλλὰ μὲ ἄυλο καὶ ἄκτιστο φῶς. Μέσα τους γεννήθηκε ὁ Χριστός, κατοίκησε ὁ Παράκλητος, ἀναπάφθηκε ὁ Τριαδικὸς Θεός καὶ ἔγιναν παράκληση γιὰ τοὺς συνανθρώπους τους. Εἶναι τὸ ἅλας τῆς γῆς, καὶ μᾶς διδάσκουν ὅτι ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ μεγαλύτερο δῶρο τοῦ οὐρανοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Βιώνουν τὴν χριστιανικὴ ζωὴ ἐν πολλῇ ταπεινοφροσύνῃ, ἐν ἁπλότητι καὶ ἀγάπῃ.
Ἀναδείχθηκαν ἄνθρωποι πνευματικοί, διότι μέσα τους ἐνοίκησε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, τὸ πνεῦμα τῆς υἱοθεσίας (Ρωμ. 8, 14-15) καὶ τοὺς κατέστησε τέκνα τοῦ Θεοῦ. Στὴν ζωή τους ἔχει ἐφαρμογὴ ὁ λόγος τοῦ Κυρίου: «ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταὶ ἐστέ, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις».
Ὡστόσο, γιὰ νὰ μὴν εἶναι ὁ λόγος μου ἀφηρημένος, ἐπιτρέψτε μου νὰ μνημονεύσω ἀνωνύμως ἐλάχιστα παραδείγματα ἀνθρώπων ποὺ τοὺς ἔχω γνωρίσει καὶ θὰ μποροῦσα νὰ χαρακτηρίσω τὴν ζωή τους ὡς πρότυπο χριστιανικῆς ζωῆς, ποὺ ζοῦν μὲ ψυχικὴ καθαρότητα, μὲ ἀγάπη καὶ ταπείνωση.
Σκοπεύω νὰ μιμηθῶ τὸν ἀρχαῖο Ἀθηναῖο σοφὸ Σόλωνα· ὅταν τὸν προκάλεσε ὁ πάμπλουτος βασιλιὰς τῆς Λυδίας Κροῖσος νὰ τοῦ πεῖ ἂν γνώρισε ἀνθρώπους εὐτυχέστερους ἀπ' ἐκεῖνον, ὁ Σόλων ἀναφέρθηκε σὲ ἀφανεῖς καὶ ἀγνώστους ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν ἐνάρετη ζωὴ καὶ εἶχαν εὐτυχῆ τελευτὴν βίου.
Καὶ 'γώ δὲ θ' ἀναφερθῶ σὲ πνευματικοὺς ὀγκόλιθους τῆς σύγχρονης χριστιανικῆς πραγματικότητας, γιατὶ σᾶς διαβεβαιώνω ὑπάρχουν καὶ ἀρκετοὶ τέτοιοι· ὁ πιστὸς ὅμως πιθανὸν νὰ φοβᾶται νὰ τοὺς θέσει πρότυπα τῆς ζωῆς του, ἴσως γιατί αἰσθάνεται τοὺς ὤμους του ἀδύνατους γιὰ τόσο μεγάλο βάρος...
Γνωρίζω λοιπὸν ἕνα χαριτωμένο ζευγάρι νέων ἀνθρώπων, ὅπως ἐσεῖς, οἱ ὁποῖοι ἐρωτεύθηκαν καὶ πραγματοποίησαν τὸ γάμο τους ἀπὸ τὰ φοιτητικά τους χρόνια· ἡ ἀγάπη τους ἀποδείχθηκε ἀληθινὴ καὶ ὄχι ἐπιδερμική. Ἡ πραγματικὴ ἀγάπη, ἡ καινὴ αὐτὴ ἐντολὴ ποὺ μᾶς ἔδωσε ὁ ἐνανθρωπήσας Λόγος, οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς ἀλλὰ τὰ τοῦ ἑτέρου κι αὐτὸ μέχρι θυσίας. Κατάφεραν μὲ τὴ γνήσια πίστη καὶ ὑπακοὴ στὸ Χριστὸ νὰ ὑπερκεράσουν τὶς πολλὲς δυσκολίες καὶ τοὺς ποικίλους πειρασμούς, νὰ δημιουργήσουν οἰκογένεια μὲ πολλὰ τέκνα καὶ νὰ ἐπιτύχουν καὶ ἐπαγγελματικά. Καί, ὅταν ὁ σύζυγος δέχθηκε τὴν θεία κλήση τῆς ἱερωσύνης καὶ χειροτονήθηκε πρεσβύτερος τῆς Ἐκκλησίας καταλιπὼν λαμπρὰν ἐπαγγελματικὴν σταδιοδρομίαν, ἡ πρεσβυτέρα πλέον σύζυγός του στέκεται δίπλα του, πολύτιμη καὶ ἀθόρυβη βοηθὸς στὸ σημαντικότατο ποιμαντικό – φιλανθρωπικὸ ἔργο του καὶ συγχρόνως ὑποδειγματικὴ χριστιανὴ μητέρα. Ὁ λαὸς τοὺς λατρεύει, ἀμέτρητοι οἱ εὐεργετούμενοι καὶ σωζόμενοι. Νὰ ἕνα πρότυπο πνευματικῶν ἀνθρώπων ποὺ ἀπεργάζεται ἀθόρυβα ὁ Παράκλητος μέσα στὴν καθημερινότητά μας.
Γνώρισα ὀρθόδοξο χριστιανὸ ἐπίσκοπο, ὁ ὁποῖος ἀθόρυβα καὶ ταπεινά, μὲ σπάνια δραστηριότητα καὶ ἄδολη πατρικὴ ἀγάπη διαποίμανε τὴν ἐπαρχία του, πραγματικὸ καύχημα τοῦ ποιμνίου. Κοιμήθηκε ἐν Κυρίῳ καθ᾿ ἣν ὥραν μὲ ὑψωμένην τὴν δεξιὰν εὐλογοῦσε τὸ ποίμνιό του!
Ἄλλο πρότυπο χριστιανικῆς νέας ἀκούσατε: ὁ μνηστήρας της ἀπὸ ἀτύχημα ἔμεινε παράλυτος ἀπὸ τὴν μέση καὶ κάτω· ἐκείνη μὲ γνήσια ἐν Χριστῷ αὐταπάρνηση δὲν ἀθέτησε τὴν ἀμοιβαία ὑπόσχεση γάμου. Τὸν νυμφεύθηκε καὶ ἐπέλεξε νὰ σηκώσῃ ἐν ὑπομονῇ καὶ καρτερίᾳ διὰ βίου τὸ βαρὺ σταυρὸ τῆς ἀναπηρίας τοῦ συζύγου της. Ὄντως παράδειγμα χριστιανῆς «ἀνδρείας γυναικὸς» κατὰ τὸν σοφὸ Σολομῶντα.
Γνωρίζω ἄλλη ξυνορίδα χριστιανῶν γονέων, οἱ ὁποῖοι μὲ πέντε τέκνα, ἐγγόνια, δισέγγονα ἐπὶ πολλὰ ἔτη τώρα διεξάγουν τὸν ἀγῶνα τὸν καλὸν τῆς καθημερινότητας· παράλληλα μὲ τὶς βιοτικὲς μέριμνες κύριο μέλημά τους εἶναι νὰ πορεύονται οἰκογενειακῶς ἐν Παιδείᾳ Κυρίου. Τίποτε τὸ συνταρακτικὸ στὴ ζωή τους· ἀποπνέουν ὅμως τόση γλυκύτητα καὶ καλοσύνη, ὥστε εἶναι ἀδύνατο νὰ μὴν παραδειγματισθεῖ καὶ νὰ μὴν εὐεργετηθεῖ ὁ περίγυρός τους. Ἰδιαίτερο χαρακτηριστικό τους ἡ ἀνεξικακία καὶ ἡ ἔμπρακτη ἀγάπη πρὸς πάντας. Οὐδένα κατακρίνουν, θεωροῦν καλοὺς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. «Ἅπαντες πταίομεν» συνηθίζει νὰ λέει ἡ σύζυγος. Πιστεύω ὅτι καὶ αὐτοὶ ἀποτελοῦν πρότυπο χριστιανικῆς ζωῆς.
Δὲν λησμονῶ μιὰ γνωστή μου σεβαστὴ Γερόντισσα, ἡ ὁποία κατελήφθη κατάμονη στὸ μοναστήρι της. Νυχθημερὸν παρακαλοῦσε τὴν Παναγία Μητέρα νὰ οἰκονομήσει τὴν προσέλευση μοναστριῶν, ὄχι δι᾿ ἑαυτήν, ἀλλὰ γιὰ τὴν συνέχιση τῆς ὑπάρξεως τῆς Μονῆς. Εἰς μάτην ὅμως. Τελικὰ πίστεψε ὅτι ἄλλο ἦταν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ ἀποφάσισε νὰ ἀποχωρήσει. «Γενηθήτω τὸ θέλημά Σου, Κύριε», εἶπε καὶ ἀνεχώρησε. Τότε μίλησε ὁ Θεός! Λίγο πιὸ πέρα συνάντησε μιὰ γυναῖκα. – Γύρισε γρήγορα πίσω, τῆς εἶπε ἡ ἄγνωστη. Ἐγὼ θὰ φροντίσω νὰ πληρωθεῖ μοναστριῶν ἡ Μονή. Καταλάβατε βεβαίως ὅτι ἀξιώθηκε νὰ δεῖ τὴν Παναγία μας καὶ φυσικὰ ἡ Κυρία τῶν Ἀγγέλων ὑπῆρξε συνεπὴς στὴν ὑπόσχεσή της.
Σ' αὐτὰ τὰ λίγα, ποὺ ἡ κλεψύδρα τοῦ χρόνου μοῦ ἐπέτρεψε νὰ ἀναφερθῶ διακρίνουμε ἐφαρμοζόμενες τρεῖς κυρίως ἀρετὲς ποὺ θάλλουν στὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας: τὴν «καινὴ» ἀρετὴ τῆς ἄδολης, ἔμπρακτης καὶ μέχρι θυσίας ἀγάπης πρὸς τὸν πλησίον, τῆς κορωνίδας τῶν ἀρετῶν, κατὰ τὸν ἅγιον Βησσαρίωνα Τρίκκης. Τὴν ἀκαταμάχητη δύναμη τῆς πίστης ἡ ὁποία ζεῖ μὲ τὸ θεῖο δῶρο τῆς ἀδιάλειπτης προσευχῆς καὶ μυστηριακῆς ἐπικοινωνίας μὲ τὴν πηγὴν τῆς ζωῆς, τὸ δημιουργὸ τοῦ παντός. Τέλος τὴν ἀρετὴ τῆς καρτερίας καὶ ὑπομονῆς, ποὺ ἑδράζεται στὴν ὑψοποιὸ ταπείνωση. «Ὑπομένων ὑπέμεινα τὸν Κύριον καὶ προσέσχε μοι καὶ εἰσήκουσε τῆς δεήσεώς μου καὶ ἀνήγαγέ με ἐκ λάκκου ταλαιπωρίας καὶ ἀπὸ πηλοῦ ἰλύος καὶ ἔστησεν ἐπὶ πέτραν τοὺς πόδας μου καὶ κατεύθυνε τὰ διαβήματά μου...» (Ψαλμός 39, 1). «Ὁ δὲ ὑπομείνας εἰς τέλος οὗτος σωθήσεται» (Μκ 13,13).
Ὁ λόγος τοῦ Κυρίου: «Ἐγὼ εἰμὶ ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τὰ κλήματα· ὁ μένων ἐν ἐμοί, κἀγὼ ἐν αὐτῷ, οὗτος φέρει καρπὸν πολύν» (Ἰω 15,5) ἐπαληθεύεται στὴν ζωὴ τέτοιων ἀνθρώπων. Κοντά τους καταλαβαίνεις ὅτι ἡ πίστη καὶ ἡ χριστιανικὴ ζωὴ δὲν εἶναι μία ὑπόθεση θεωρητική. Ὅπως τονίζει καὶ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, ὁ Χριστὸς ἔπαθε γιὰ χάρη μας γιὰ νὰ μᾶς ἀφήσει «ὑπογραμμόν», παράδειγμα πρὸς μίμηση, κανόνα ζωῆς, «ἵνα ἐπακολουθήσωμεν τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ» (γιὰ νὰ ἀκολουθήσουμε πιστὰ τὰ ἴχνη του) (Α΄ Πετ. 2,21). Καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς γράφει τὸ εὐαγγέλιόν του «καθὼς παρέδοσαν οἱ ἀπ᾿ ἀρχῆς αὐτόπται» (Λκ 1,2). Ἑπομένως, ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ παραδίδεται καὶ παραλαμβάνεται. Αὐτὸς κατέλιπε πρὸς ἡμᾶς αἰώνιο παράδειγμα ἀγάπης, ἀνεξικακίας, συγχωρητικότητος, ταπεινοφροσύνης, προσευχῆς, ἁγνότητας καὶ ἁγιότητας.
Τέτοιες πνευματικὲς μορφὲς, τέτοιοι ἄνθρωποι μὲ τὴ ζωή τους ἀκολουθοῦν τὴν ζωὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ φανερώνουν τὸ «ἀποκεκρυμμένον μυστήριον» (Κολ 1,26). Μαρτυροῦν γιὰ τὴ ζωὴ ἐν Πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ. Εἶναι αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι γνώρισαν τὸν Θεὸ ὄχι θεωρητικά, ἀλλὰ «εἶδαν», ἔζησαν, «ἔπαθον» ὅπως λέμε «τὰ θεῖα», ἔλαβον πεῖραν τῆς Ἀναστάσεως, ἐγεύθησαν ὅτι ὄντως «ὁ Κύριος ἀγάπη ἐστί».
Τέτοιοι ἄνθρωποι εἶναι πνευματικοὶ πατέρες καὶ μητέρες, ἀναστήματα πνευματικά, ἡγέτες ἀληθινοί, "ἡγούμενοι" σύμφωνα μὲ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο, οἱ ὁποῖοι κηρύττουν τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ μεταδίδουν τὴν παραδοθεῖσα σ' αὐτοὺς πίστη, ὄχι μὲ τοὺς λόγους τους μόνο, ἀλλὰ κυρίως μὲ τὴν "ἀναστροφήν", δηλαδὴ μὲ τὴν ζωντανή τους ἐλπίδα καὶ πίστη στὸν Θεό, καὶ μὲ τὴν γεμάτη χάρη ζωή τους. Ἔχουν ὑπερπηδήσει ὅλες τὶς ἀρχὲς τῆς τρέχουσας ἠθικῆς. Ἔχουν ὑπερπηδήσει τὸ τεῖχος.
Ἡ ἐμπειρία τους δὲν εἶναι ἐμπειρία «ἀτομική», ἀλλὰ ἀποτέλεσμα τῆς μετοχῆς τους στὸ κοινὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, τῆς ἑνώσεώς τους μὲ τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό, τοῦ ἀδιάσματος τοῦ ἑαυτοῦ τους καὶ τῆς ὁλοκληρωτικῆς τους παραδόσεως στὴν πρόνοια καὶ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
Ἑπομένως ἡ χριστιανικὴ ζωὴ ἀποτελεῖ μαθητεία, δηλαδὴ βίωμα, μίμηση τῆς πίστεώς τους καὶ παραλαβὴ τῆς παρακαταθήκης τους. Αὐτὸ ἀποτελεῖ καὶ τὸ περιεχόμενον τῆς χριστιανικῆς ζωῆς.
Ἡ υἱοθέτηση αὐτῆς τῆς ζωῆς γίνεται ἐν ἐλευθερίᾳ. Καὶ τὸ τίμημα αὐτῆς τῆς ἐλευθερίας εἶναι ὁ προσωπικὸς πνευματικὸς ἀγῶνας, ἡ ἄσκηση ἡ πνευματικὴ νὰ μείνει ἐν ἡμῖν ὁ Χριστός, νὰ φωτίσει τὴν ζωή μας, νὰ μᾶς ἀποκαλύψει τὸ ἅγιο θέλημά του, γιὰ νὰ ζοῦμε ὄχι «ἐν σαρκὶ» ἀλλὰ νὰ ζεῖ ἐν ἡμῖν ὁ Χριστός.
Μνημονεύσαμε ἐπιλεκτικῶς ὁρισμένους, ἐλαχίστους, οἱ ὁποῖοι ὡς εὔοσμα ἄνθη τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας συνέθεσαν τὴν πνευματική μας ἀνθοδέσμη πρὸς τέρψη καὶ χαρὰ πνευματικὴ ἀλλὰ καὶ πρὸς προβληματισμὸ καὶ ἐνίσχυση πάντων ἡμῶν.
Θὰ μπορούσαμε νὰ ἀπαριθμήσουμε καὶ ἄλλους, περισσότερο ἢ λιγότερο γνωστούς, ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι μὲ τὴν ζωή τους εὐαρέστησαν τῷ Θεῷ, καὶ ἔγιναν πρότυπα ὀρθόδοξης χριστιανικῆς βιοτῆς γιὰ ὅλους μας. Καὶ εἶναι τόσοι πολλοὶ αὐτοί...
Ὄντως, θαυμαστὸς ὁ Θεὸς ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ! Κοντά τους βλέπουμε πῶς ἡ χάρις καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μεταμορφώνουν τὶς ὑπάρξεις, ἀναδεικνύουν τὰ τάλαντα ποὺ ὁ καθεὶς ἔλαβε ἀπὸ τὸν Θεό, ὑψώνουν καὶ λαμπρύνουν τὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Ὁ καθεὶς εἶναι μοναδικός, καὶ ἔχει ἕναν ἐντελῶς δικό του δρόμο νὰ πορευθῇ. Ὅλοι ὅμως, μὲ τὸν ἰδιαίτερό τους τρόπο, ἔργῳ καὶ λόγῳ, δεικνύουν τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό, τὸν ἀρχηγὸ καὶ τελειωτὴ τῆς πίστεως ἡμῶν.
Ὅλοι τους εἶναι διαφορετικοί, ἀλλὰ ἔχουν κάτι κοινό: Δέχονται ὅλους, σέβονται ὅλους, εἶναι ἄνθρωποι προσευχῆς, ταπεινοφροσύνης, διακρίσεως, οἱ ὁποῖοι ὠφελοῦν τὸν πλησίον των. Εἶναι σοβαροὶ καὶ χαρούμενοι, ἄφοβοι, γεμάτοι ἀνθρωπιὰ καὶ διάκριση, μὲ λόγο ἀλλὰ καὶ μὲ σιωπή, μὲ περίσκεψη καὶ σύνεση, μὲ ἀρχοντιὰ καὶ ἁπλότητα, μὲ ψυχικὸ βάθος, μὲ ἐγκράτεια καὶ ἁγνότητα, μὲ ἀπεριόριστη ἀγάπη πρὸς τὸ Χριστὸ καὶ τὸν συνάνθρωπό τους, μὲ ὑπακοὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, μὲ βία στὸν ἑαυτό τους, μὲ ἐνδιαφέρον γιὰ τὸ σκοπὸ τῆς ὑπάρξεώς μας.
Πρωτίστως εἶναι ἄνθρωποι ἐλευθερίας. Ἐλεύθερα ἀγάπησαν τὸν Θεό, καὶ μὲ θάρρος τὸν ἔβαλαν πάνω ἀπὸ κάθε τί στὴ ζωή τους. Γεύθηκαν ζῶντας ἀκόμα ἐπὶ γῆς τὴ ζωὴ τῆς αἰωνιότητας. Σήκωσαν μὲ καρτερία καὶ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν Θεὸ τὸν καθ᾿ ἡμέρα σταυρό τους, ποὺ στὸν κάθε ἕναν παρεχώρησε ὁ Θεός, καὶ ἔνιωσαν τὴν γλυκύτητα τοῦ παραδείσου καὶ τὴν ἐντὸς ἡμῶν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, μέσα στὴν χαρμολύπη τῆς ἀσκήσεως.
Κοντά τους ὑπερόπτες, γνωρίζουν τὴν εὐλογία τῆς ταπεινώσεως· ἐγωιστές, ξανοίγουν τὴν ψυχή τους στὴ μετάνοια· κακοί, ξαναβρίσκουν τὴν ἁγνότητα τῆς παιδικῆς ἡλικίας. Ἡ ζωὴ τοῦ καθενὸς παίρνει ἕνα νόημα ποὺ δὲν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου. Καθένας βλέπει σ' αὐτοὺς τὴν ἀπόδειξη τοῦ ἐφικτοῦ τῆς κατὰ χάρη θεώσεώς μας.
Μᾶς διδάσκουν ἐμπράκτως ὅτι καὶ σήμερα ὑπάρχουν ἄνθρωποι ταπεινοί, ἄνθρωποι θυσίας, οἱ ὁποῖοι ἄφησαν τὴν ζωή τους μὲ ἐμπιστοσύνη στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ μᾶς δείχνουν ὅτι ἡ ἀληθινὴ πίστη στὸν Θεὸ εἶναι οὐσιαστικὰ ἡ προσωπικὴ σχέση ἐμπιστοσύνης καὶ ἀγάπης μ' Αὐτὸν ποὺ εἶναι ἡ Ἀγάπη.
Ἀποδεικνύουν ὅτι ὁ Θεὸς προσφέρει καὶ σὲ μᾶς σήμερα τὴν δυνατότητα, ἐὰν τὸ θέλουμε, νὰ γίνουμε Μέλη τίμια τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας Του, ὄργανα τοῦ Παρακλήτου, σκεύη τῆς χάριτός του, μυροδοχεῖα ποὺ εὐωδιάζουν, λύχνοι ποὺ φωτίζουν, Πολίτες τοῦ κόσμου ποὺ παρηγοροῦν τὶς ἀνθρώπινες ψυχὲς καὶ διακηρύσσουν ὅτι ὄντως ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί !
Τελειώνοντας θέλω νὰ ἐπισημάνω ὅτι οἱ νέοι τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς Ἐκκλησίας θὰ πρέπει νὰ ἀγωνίζονται μὲ βεβαία ἐλπίδα στὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, χωρὶς νὰ ἐπηρεάζονται ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς καὶ τὶς δυσκολίες· κυρίως νὰ μὴ ἐπηρεαζόμαστε ἀπὸ τὸ εὐάριθμο, δηλαδὴ τὸ μικρὸ ποσοστὸ τῶν ἀνὰ τὸν κόσμο ὀρθοδόξων.
Αὐτὸ προκύπτει ξεκάθαρα ἀπὸ τὴν προτροπὴ τοῦ Χριστοῦ μας στὴν ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλία του: «εἰσέλθετε διὰ τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πλατεία ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν καὶ πολλοὶ εἰσὶν οἱ εἰσερχόμενοι δι᾿ αὐτῆς. Τί στενὴ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωὴν καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν!» (Μθ 7,14).
