Μια συνέντευξη, που μόνον ως εκ βαθέων εξομολόγηση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αυτή η συζήτηση που είχαμε μαζί με τον ανθρώπο που όχι τυχαία έχει χαρακτηριστεί από την διεθνή επιστημονική κοινότητα ως "ο μάγος των μεταμοσχεύσεων"!
"Ο άνθρωπος που το χέρι του καθοδηγεί Η Χάρις Του Θεού" μιλά αποκλειστικά και για πρώτη φορά στην Δέσποινα Συριοπούλου σε μια από τις πλέον σπάνιες συζητήσεις- συνέντευξη που έχει δώσει στην πολύχρονη και πετυχημένη καριέρα του κάνοντας την Ελλάδα υπερήφανη.
Αποφεύγει τις συνεντεύξεις και την δημοσιότητα, ενώ αν αναζητήσει κανείς συνεντεύξεις του θα βρει ελάχιστες δηλώσεις του και μια δυο κατά το πρόσφατο παρελθόν -της περιόδου ασθενείας του μακαριστού Χριστόδουλου- μικρές συνεντεύξεις του.
Αυτή την φορά, σπάει την σιωπή του και ανοίγει την καρδιά του σε μια συνέντευξη -έκκληση προς την Ελληνική κυβέρνηση, σημειώνοντας εύστοχα και με νόημα πως "η οικονομική κρίση οφείλει και πρέπει να είναι η αιτία για την ίδρυση ενός μεταμοσχευτικού κέντρου στην Ελλάδα!" για να τονίσει πως "αυτές οι μεταμοσχέσεις κοστίζουν πολύ και χάνονται τεράστια ποσά κάθε φορά που ένας έλληνας βγαίνει στο εξωτερικό για μια μεταμόσχευση".
Μιλά για πρώτη φορά για την σχέση που είχε δημιουργήσει με τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Κυρό Χριστόδουλο και για τις τελευταίες στιγμές του ανθρώπου που με την παρουσία του στο πηδάλιο της Εκκλησίας άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του. Αναφέρεται στην διεθνή οικονομική κρίση, τονίζοντας ότι η Ελλάδα θα βγει πιο δυνατή στέλνοντας μήνυμα αισιοδοξίας προς όλο τον Ελληνισμό, ενώ για πρώτη φορά μιλά για την προσωπική σχέση που αναπτύσει με τους ασθενείς του αλλά και για την προσωπική του σχέση με τον Θεό, για τον οποίο λέει ευθέως και χωρίς περιστροφές "ναι πιστεύω στον Θεό. Πολλές φορές ζητώ την δική Του Βοήθεια".
Γράφει η Δέσποινα ΣυριοπούλουΤον Ανδρέα Τζάκη, τον γνώρισα περίπου ενάμιση χρόνο πριν στο Μαϊάμι. Μέχρι τότε τον ήξερα από τα δημοσιεύματα, την υπόθεση του Μακαριστού Χριστόδουλου και το πολυσέλιδο βιογραφικό που έπρεπε να μελετήσω για να φτιάξω την συνέντευξή του για τις ανάγκες αφιερώματος ενός τηλεοπτικού σταθμού. Δεν ήξερα όμως τι άνθρωπο επρόκειτο να συναντήσω, πέρα από έναν καταξιωμένο επιστήμονα και νούμερο ΈΝΑ στο είδος του. Πιο πολύ πίστευα ότι θα δω έναν χειρουργό, που η καταξίωσή του θα είχε και έντονο αντίκτυπο στην συμπεριφορά του. Ότι θα μιλήσω με κάποιον που –ας μου επιτραπεί η έκφραση- το σταριλίκι που απορρέει από την θέση που βρίσκεται, θα δένει με την όλη εικόνα του. Προς μεγάλη μου –θετική- έκπληξη διαψεύστηκα… Γνώρισα έναν επιστήμονα, top στο είδος του, μα πρώτα από όλα γνώρισα έναν Άνθρωπο, που πραγματικά αξίζει να υποκλιθείς πρωτίστως στον χαρακτήρα του.
Συνεπέστατος στο ραντεβού του, έφτασε στο γραφείο του, χαμογελαστός με βλέμμα καθαρό, κατάφερε σε ελάχιστα δευτερόλεπτα να κερδίσει τον συνομιλητή του, να τον κάνει να αισθανθεί άνετα, να καλύψει την όποια υποτιθέμενη ή όχι απόσταση και να δημιουργήσει την αίσθηση ότι τον ξέρει χρόνια. Η συζήτηση που ακολούθησε ανέδειξε πολλά από τον σπάνιο –για τα δικά μου δεδομένα- χαρακτήρα του. Και όταν τον ρωτάς αν συνεχίζει να κάνει θαύματα ή αν συνεχίζει να μεγαλουργεί, απαντά «δεν κάνω τίποτε άλλο, πέρα από την δουλειά μου», φράση ενδεικτική για το ποιόν του χαρακτήρα του και το ήθος του… Το γραφείο του, γεμάτο από φωτογραφίες με τους ασθενείς του, που για τον καθένα μπορεί να μιλάει για ώρες. «Είναι πολύ σημαντικό να μαθαίνεις ότι ένα παιδάκι που χειρούργησες πριν από 20 χρόνια, παντρεύεται…» μου λέει. Δείχνει μια άλλη σχέση, τελείως διαφορετική, ξεφεύγοντας από τον πελατειακό χαρακτήρα που ενίοτε μετατρέπεται ο όρκος στον Ιπποκράτη.
Εκείνη την ίδια μέρα, γνώρισα και τον Παναγιώτη. Ένα πιτσιρίκι που σε λίγο θα έκλεινε τον πρώτο χρόνο ζωής του, μα μόνο ελάχιστες μέρες εκτός εντατικής από τότε που γεννήθηκε, χάριν της πολυσπλαχνικής μεταμόσχευσης που είχε κάνει λίγο καιρό πριν. «Ο κ. Τζάκης ήταν αυτός που έδωσε ζωή στον Παναγιώτη μου» έλεγε ο πατέρας του, χαρούμενος πια που μετά από έναν ολόκληρο χρόνο, από την πρώτη ημέρα της γέννησής του ο γιος του βρισκόταν έξω από την μονάδα εντατικής θεραπείας, με άλλες ελπίδες πια για μια (πιο) φυσιολογική ζωή. Παρά την μεγάλη γραφειοκρατία και αφού η υπόθεση πέρασε από το γραφείο της κας Πετραλιά, όταν ήταν υπουργός υγείας, έφυγαν οικογενειακώς από την Ελλάδα, πήγαν στο κέντρο μεταμόσχευσης στο Μαϊάμι, όπου και χειρουργήθηκε ο μικρός και σήμερα –ενάμιση χρόνο μετά- βρίσκονται πάλι πίσω και ο Παναγιώτης πηγαίνει καλά. «Αυτή είναι η χαρά», λέει ο Ανδρέας Τζάκης, «να βλέπεις τους ασθενείς σου να πηγαίνουν καλά».
Η συζήτηση είναι πάντα ευχάριστη μαζί του και η αφήγηση της πορείας του μέχρι αυτό που είναι σήμερα ακόμη πιο ενδιαφέρουσα. Χαίρεσαι να μιλάς με τέτοιους ανθρώπους, που ενσαρκώνουν σε όλες τις διαστάσεις την λέξη Άνθρωπος. Με νησιώτικη καταγωγή και από τους δυο γονείς, -ο πατέρας του από την Κεφαλονιά, η μητέρα του από το Δωδεκάνησα-, γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στον Πειραιά, στον Άγιο Νικόλαο στο λιμάνι. Ο πατέρας του, μηχανικός στα πλοία. Ταξίδευε πολύ, ενώ η μητέρα του φρόντιζε τα τρία παιδιά της οικογένειας. Τον μεγαλύτερο Ανδρέα, την κατά ενάμιση χρόνο μικρότερη Μαργαρίτα και τον Βενιαμίν της οικογένειας, Μιχάλη. Και οι τρεις τους σήμερα είναι γιατροί. Η Μαργαρίτα είναι παιδίατρος-νεογνολόγος στο νοσοκομείο «Έλενα» και ο Μιχάλης, καθηγητής στην οδοντιατρική στην Αθήνα και παράλληλα εξασκεί και το επάγγελμα του οδοντιάτρου.
Η απόφαση για τον Ανδρέα Τζάκη να ακολουθήσει την ιατρική ήρθε στις τελευταίες τάξεις του γυμνασίου, μολονότι από πολύ μικρό όλοι για κάποιον λόγο τον φώναζαν «γιατρό» και ας μην υπήρχε κανείς γιατρός στην οικογένεια για να κληροδοτήσει το "μικρόβιο". Η βασική αιτία για την απόφασή του αυτή στάθηκε, όπως χαρακτηριστικά λέει ο γνωστός χειρουργός, «ήταν ο τρόπος που έβλεπα τους γιατρούς σαν παιδί, την βοήθεια που παρείχαν, την θετική επίδραση που είχαν στην κοινωνία». Εισήχθη στην ιατρική σχολή με υποτροφία και τελείωσε την με άριστα. «Τα φοιτητικά μου χρόνια πέρασαν στην περίοδο της δικτατορίας. Στην αρχή –θα έλεγα- υπήρχε μια αφέλεια για την σημασία της όλης κατάστασης. Προσωπικά, δεν ήμουν ποτέ πολιτικοποιημένο άτομο, και για να είμαι ειλικρινής δεν είχα αίσθηση μεγάλη του τι γινόταν, μέχρι που τα αποτελέσματα της πολιτικής κατάστασης επηρέασαν την τάξη μου στην σχολή» λέει και συνεχίζει «Έβλεπα συμφοιτητές μου να απομακρύνονται για μερικές μέρες και να επιστρέφουν εντελώς διαφορετικοί ή την παρουσία κάποιων που τελικά δεν ήταν τίποτε άλλο παρά πληροφοριοδότες της αστυνομίας». Παρά τα όσα συνέβαιναν στο πολιτικό σκηνικό της χώρας με όλες τις παρενέργειες και τις επιπτώσεις να είναι ορατές στην κάθε πτυχή της καθημερινότητας, ακόμα και αν η πολιτικοποίηση δεν ήταν στοιχείο του χαρακτήρα του, ο Ανδρέας Τζάκης με τον καιρό όσο συνειδητοποιούσε τα όσα συνέβαιναν, αισθανόταν μια έντονη εσωτερική ψυχική αντίδραση, με το αντιστάθμισμα να βρίσκεται στο καλό φοιτητικό περιβάλλον, επενδύοντας σε φιλίες, τις οποίες διατηρεί ακόμα και σήμερα. Ο στρατός ήρθε μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του. Κατετάγη στην αεροπορία το 1974, μια θητεία διάρκειας 2μιση χρόνων ως υποσμηναγός, δόκιμος γιατρός, ενώ ταυτόχρονα υπέβαλε αιτήσεις στα διάφορα νοσοκομεία για να μεταβεί στην Αμερική. Μάλιστα με την βοήθεια του Διοικητή του, ο Ανδρέας Τζάκης παίρνει άδεια για να ταξιδέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες –πράγμα ανήκουστο για τα τότε δεδομένα, αλλά και για σήμερα- για να δώσει τις πρώτες συνεντεύξεις.
Ο πρώτος σταθμός στην αμερικανική ήπειρο, και αφού ολοκλήρωσε την στρατιωτική του θητεία, ήταν η Νέα Υόρκη και το νοσοκομείο Mount Sinai, όπου και προσελήφθη ως βοηθός το 1977. Η προσαρμογή δεν ήταν ιδιαίτερα εύκολη, ιδιαίτερα τους πρώτους μήνες που η ξεγνοιασιά και η ομορφιά της καλοκαιρινής Ελλάδας εν συγκρίσει με τους γρήγορους και απαιτητικούς ρυθμούς τους αμερικανικού νοσοκομείου δημιουργούσε ένα τεράστιο εσωτερικό κενό και ένα μεγάλο ερωτηματικό στον έλληνα γιατρό. «Συνέχεια διερωτόμουν τι κάνω εγώ εδώ. Στην Ελλάδα είναι καλοκαίρι, όλοι βρίσκονται στις παραλίες, στα νησιά και εγώ βρίσκομαι εδώ και τρέχω από το πρωί μέχρι το βράδυ» εξομολογείται, αλλά σύντομα βρίσκει το αντιστάθμισμα να συνεχίσει ακάθεκτος την πορεία του προς την πρωτιά. «Άρχισα να σκέφτομαι ότι όπου είμαι, είναι το καλύτερο μέρος της γης για μένα, αποφασίζοντας ότι εκεί που βρίσκομαι είναι πολύ καλά και εκεί θα συνεχίσω» λέει χαμογελώντας, που είχε καταφέρει να βρει την δίοδο για την προσαρμογή του στην Αμερική.
Αρχικά η σκέψη του ήταν να ακολουθήσει την πλαστική χειρουργική, με την προοπτική να ολοκληρώσει την ειδικότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες και να επιστρέψει στην Ελλάδα για να κάνει αυτού του είδους τις επεμβάσεις, και παράλληλα να αγοράσει ένα ιστιοφόρο να «οργώνει» στο Αιγαίο. Βέβαια τα πράγματα δεν έγιναν έτσι, και σε αυτό στάθηκε ο μεγάλος του ενθουσιασμός για τον τομέα της γενικής χειρουργικής. «Μου άρεσε που μπορούσα να χειρουργώ τα πάντα. Το έκανα από το πρωί μέχρι το βράδυ και με γέμιζε. Άλλωστε γι’ αυτό μετά το Mount Sinai, πήγα στο Stony Brook, στο Long Island, για να τελειώσω την γενική χειρουργική. Και έτσι έγινε» θυμάται ο κ. Τζάκης, αλλά δεν του ήταν αρκετό. «Μόλις τελείωσα τη γενική χειρουργική, δεν ένιωθα ικανοποιημένος. Ήθελα να κάνω και κάτι άλλο…» λέει, με την προτίμησή του να στρέφεται σε ένα αντικείμενο που πολλοί συνάδελφοι του εκείνη την εποχή δεν τολμούσαν να ασχοληθούν, την χειρουργική του ύπατος. Στην αναζήτηση κλινικής όπου θα μπορούσε να εξειδικευτεί στο δύσκολο αυτό αντικείμενο, έγινε δεκτός το 1983 από τον πρωτοπόρο καθηγητή τόσο της χειρουργικής, όσο και των μεταμοσχεύσεων και δη του ύπατος, Dr. Thomas Starzl, στο Pittsburg. «Συγκυριακά, την εποχή εκείνη οι μεταμοσχεύσεις άρχισαν να γίνονται πολύ πιο επιτυχείς και ενώ πριν οι μεταμοσχεύσεις του ύπατος δεν ήταν στον χάρτη να γίνονται σε μεγάλη κλίμακα, ξαφνικά άρχισαν να γίνονται πολύ δημοφιλείς. Παράλληλα υπήρξαν πολλές νέες εξελίξεις, νέες μέθοδοι, νέες εφαρμογές στις μεταμοσχεύσεις και αισθάνομαι ότι τότε βρέθηκα στο κατάλληλο χώρο, την κατάλληλη εποχή με τον καθηγητή μου, σε έναν χώρο που ήταν το κέντρο των μεταμοσχεύσεων», παρατηρεί ο Ανδρέας Τζάκης, αναφέροντας χαριτολογώντας ότι «με τις μεταμοσχεύσεις, βρήκα την τροχιά μου. Βρήκα την κατεύθυνσή μου. Νωρίτερα αισθανόμουν ως “κατευθυνόμενο βλήμα, χωρίς κατεύθυνση”».
Από εκεί και έπειτα η εξέλιξη και η ανέλιξη του Ανδρέα Τζάκη σχεδόν ήταν προδιαγεγραμμένη. Ένας άνθρωπος που στόχος του ήταν το περισσότερο, το παραπάνω, το καλύτερο, όχι ως αυτοσκοπός αλλά ως η πηγή εσωτερικής πληρότητας, που ξεκινά από την αγάπη και την προσήλωση σε αυτό που έχει επιλέξει για επάγγελμα-λειτούργημα, η επιτυχία και σε πολλές περιπτώσεις η πρωτιά αποτελεί μονόδρομο. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει και ο Ανδρέας Τζάκης. Ένας άνθρωπος που αγαπάει την δουλειά του, γεμίζει από αυτή, ξέρει να την κάνει καλά, την εξελίσσει, δίνοντας ή παρατείνοντας το μεγαλύτερο δώρο του Θεού στον άνθρωπο, τη ζωή!
Είναι ο πρώτος χειρουργός που πραγματοποίησε στις αρχές τις δεκαετίας του '90 επιτυχή μεταμόσχευση παγκρέατος και μεταμόσχευση ήπατος μπαμπουίνου σε άνθρωπο. Από το 1997, το όνομά του θα το βρει κανείς και στο βιβλίο Γκίνες στην κατηγορία των ιατρικών επιτευγμάτων ως ο χειρουργός που έκανε την πρώτη πολυσπλαχνική μεταμόσχευση σε ένα κοριτσάκι 10 μηνών (ήπατος, στομάχου, παγκρέατος, λεπτού και παχέος εντέρου και δύο νεφρών).
Τον έχουν αποκαλέσει «μάγο των μεταμοσχεύσεων», ή ότι διαθέτει την «θεία χάρη», ενώ «Κορυφαίο χειρουργό μεταμόσχευσης στον κόσμο» τον αποκάλεσε ο φημισμένος Dr. Ricordi, με την συνεργασία του οποίου –και επίσης των τον Daniel Mintz και τον Rodolfo Alejandro του Ινστιτούτου Έρευνας του Διαβήτη, ο Ανδρέας Τζάκης πραγματοποίησε την πρώτη παγκοσμίως επιτυχή μεταμόσχευση τμήματος ιστού από το πάγκρεας. Στην παραμονή του στο Pittsburg ο κ. Tζάκης, ακολούθησε τα βήματα του καθηγητή του, πραγματοποιώντας πολυάριθμες πρωτοποριακές επεμβάσεις. Διετέλεσε διευθυντής της Παιδιατρικής Σχολής του τμήματος μεταμόσχευσης ύπατος και εντέρων του εκεί πανεπιστημίου (Pittsburg) και το 1994 μετέβη στην Πανεπιστημιακή Σχολή του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι ως συν-Διευθυντής, με τον Joshua Miller, του Τμήματος της Μεταμόσχευσης και ως Διευθυντής του Τμήματος χειρουργικών επεμβάσεων του τμήματος μεταμοσχεύσεων ύπατος και εντέρων.
Το θέμα των μεταμοσχεύσεων όμως εγείρει και ένα άλλο σημαντικό ζήτημα, την προσφορά οργάνων, το οποίο στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται με διστακτικότητα, ή όπως λέει ο ίδιος "με έναν έντονο συναισθηματισμό, μέχρι όμως την στιγμή που η μεταμόσχευση αποτελεί ζήτημα ζωής και θανάτου για έναν άνθρωπο". Η θέση του για το συγκεκριμένο ζήτημα είναι σαφής και ξεκάθαρη. Σε παλιότερη συνέντευξή του είχε δηλώσει ότι ««η ζωή είναι στην κυριολεξία πολύτιμη και το σώμα το πιο σοβαρό περιουσιακό στοιχείο του καθενός. Έχουμε δύο επιλογές. Η πρώτη να το θάψουμε. Η δεύτερη να το κάνουμε χρήσιμο σε συνανθρώπους μας που πάσχουν προσφέροντας τα όργανά μας. Η προσφορά ενός μπορεί να ωφελήσει 12 άλλους».
Στη συνέντευξη που παραχώρησε αποκλειστικά στο Greek American News Agency πριν από λίγες μέρες, ο διεθνούς φήμης χειρουργός μιλάει για την εξέλιξη και την βελτιστοποίηση των μεταμοσχεύσεων, θεωρώντας ότι η πρόοδος τους μπορεί να αλλάξει την εικόνα της γης. Μιλάει για την προοπτική δημιουργίας ενός μεταμοσχευτικού κέντρου στην Ελλάδα, ένα σχέδιο που επεξεργάστηκε με μια ομάδα σε συνεργασία με το κέντρο μεταμοσχεύσεων στο Μαϊάμι και κατετέθη στο ελληνικό υπουργείο υγείας, επί υπουργίας Δημήτρη Αβραμόπουλου. Η μελέτη που υπεβλήθη ήταν σε συνεργασία με τον τότε Γεν. Γραμματέα του ΥΠ. Υγείας, Αρ. Καλογερόπουλου και την επιστημονική σύμβουλο, κα Κατερίνα Καρατζά. Ο κ. Τζάκης θεωρεί ότι υπάρχουν αξιόλογοι γιατροί στην Ελλάδα, αλλά «δεν υπάρχει η σωστή υποδομή». Όσο για το κόστος της κατασκευής, «τα χρήματα είναι συνολικά πολύ λιγότερα από αυτά που δίνουν τα ταμεία σε όλους όσους χρειάζεται να φύγουν στο εξωτερικό», εκτιμώντας «ότι η παρούσα οικονομική κρίση που περνά η χώρα μας πρέπει να αποτελέσει αιτία και όχι εμπόδιο για την κατασκευή ενός τέτοιου κέντρου».
Για τον Ανδρέα Τζάκη, η δουλειά του, πέρα από το δύσκολο και αποκλειστικά τεχνοκρατικό της κομμάτι, αποτελεί πηγή για τα πιο δυνατά συναισθήματα, ανεξάρτητα από το θετικό ή αρνητικό πρόσημο. Ζώντας καθημερινά πλάι στην ζωή και στο θάνατο, έχει βιώσει την χαρά και την ικανοποίηση όταν ο ασθενής του βγαίνει νικητής, αλλά και όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, λέει χαρακτηριστικά ότι «δεν υπάρχει χειρότερο συναίσθημα». Οι σχέσεις με τους ασθενείς του είναι από τα μεγάλα δώρα της δουλειάς του, η οποία είναι απόλυτα συμβατή με την ίδια του την ύπαρξη. Δουλειά και προσωπικός χρόνος συνδέονται με ένα τρόπο που το ένα δεν λειτουργεί ανεξάρτητα από το άλλο, χωρίς ωστόσο να εφαρμόζεται το αμφίδρομο της εν λόγω σχέσης. Η επαγγελματική του δραστηριότητα επηρεάζει την καθημερινότητά του και τον προσωπικό του χρόνο, ο οποίος αφιερώνεται στους δικούς του ανθρώπους, στο διάβασμα ιστορικών βιβλίων και στο ποδήλατο.
Με βαθιά πνευματική αναζήτηση, ο Ανδρέας Τζάκης πιστεύει στο θεό. Λίγο πριν το κάθε χειρουργείο, την ώρα της επεξεργασίας των ιατρικών δεδομένων και της αυτοσυγκέντρωσης δεν παραλείπει να Του ζητήσει όλα να πάνε καλά, λέγοντας χαρακτηριστικά «όσο πιο δύσκολες καταστάσεις αντιμετωπίζει κάποιος, τόσο πιο πολύ θρήσκος γίνεται». Εκεί αναφέρθηκε και στην σχέση του με τον μακαριστό Χριστόδουλο, από τον οποίο έχει αποκομίσει τα καλύτερα συναισθήματα. Από την συζήτησή μας δεν λείπει ούτε η αναφορά στην ελληνική κοινότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η προοπτική επιστροφής του στην Ελλάδα δεν του είναι αδιάφορη, ωστόσο λέει με νόημα ότι «αυτά καθορίζονται από θεό», τονίζοντας παράλληλα –με την μετριοπάθεια που τον διακρίνει- «ό,τι μπορώ να κάνω σε οποιαδήποτε στιγμή (για την Ελλάδα), και το έχω κάνει και σκοπεύω να το κάνω». Σχολιάζοντας τέλος την κρίση στην χώρα μας, προσεγγίζει την κατάσταση με αισιοδοξία, λέγοντας ότι «προβλήματα είναι η αρχή μιας καλύτερης εποχής για την Ελλάδα» και δεν παραλείπει να στείλει το δικό του προσωπικό μήνυμα στους Έλληνες: «Οι κρίσεις είναι για να ξεπερνιούνται. Είναι ευκαιρία για αλλαγές που θα έχουν θετική επίδραση στο μέλλον του τόπου και η Ελλάδα πάντα θα είναι από τα καλύτερα μέρη της γης».
Πριν δώσουμε τον λόγο όμως στον ίδιο τον διεθνούς φήμης και καταξίωσης Ανδρέα Τζάκη "φύλακα άγγελο" όπως τον έχουν χαρακτηρίσει σχεδόν όλοι οι ασθενείς του ας δούμε τι λέει ένας από τους 100αδες ασθενείς του εξ Ελλάδος ο Αντώνης Σφακιανάκης σε μια αφήγηση του σε τοπική εφημερίδα όπως παρουσιάστηκε στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ.
Ο Αντώνης Σφακιανάκης, συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος, μιλώντας σε τοπική εφημερίδα είπε ότι το 1999 κατέφυγε στο Μαϊάμι στον άγνωστο γι αυτόν γιατρό έπειτα από υπόδειξη του καθηγητή του πανεπιστημίου Κρήτης Μανόλη Χελιδόνη, καθώς ο αρχικός του σχεδιασμός ήταν νοσοκομείο της Βοστόνης.
«Είχα σοβαρό πρόβλημα λόγου σακχάρου από το 1997 και δύο χρόνια αργότερα η κατάστασή μου χειροτέρεψε. Στο Μαϊάμι έφτασα με τη γυναίκα μου στις 7/9/1999. Ο Ανδρέας Τζάκης είδε αμέσως τις εξετάσεις μου και μου είπε: «Το συκώτι σου είναι σε άσχημη κατάσταση, πρέπει να κάνουμε μεταμόσχευση. Εχεις κάποιον συγγενή να του πάρουμε το μισό συκώτι ή να βρούμε άλλη λύση;». Δεν είχα τέτοια δυνατότητα και έτσι περιμέναμε να βρεθεί μόσχευμα. Εγώ και η γυναίκα μου ήμασταν φιλοξενούμενοι σε σπίτια φίλων Κρητικών».
Κάποια μέρα ο συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος εισήχθη στο νοσοκομείο επειγόντως, καθώς η υγεία του χειροτέρεψε και ο γιατρός του είπε ότι πρέπει να γίνει μεταμόσχευση σε μισό συκώτι, διαφορετικά δεν υπήρχαν άλλες ελπίδες. Ετσι και έγινε. Ομως έπειτα από δέκα ημέρες ο οργανισμός του το απέρριψε και μιάμιση εβδομάδα αργότερα έκανε δεύτερη μεταμόσχευση. Εμεινε σαράντα ημέρες στην Εντατική και μετά σε ένα δωμάτιο δίπλα στο νοσοκομείο για να τον παρακολουθεί ο γιατρός και για να κάνει τις εξετάσεις που έπρεπε.
Ο Ανδρέας Τζάκης μού είπε «Δεν θα φύγεις για την Κρήτη αν δεν γίνεις τελείως καλά», λέει ο Αντώνης Σφακιανάκης. Ετσι έμεινε σε εκείνο το δωμάτιο επτά ολόκληρους μήνες μέχρι τις 31 Μαρτίου του 2000.
«Φύλακας άγγελος»
Ολο αυτό το διάστημα ο γιατρός ήταν ο «φύλακας άγγελός του». «Οπου και να βρισκόταν μας τηλεφωνούσε και μας ρωτούσε τι κάνουμε, αν έχουμε χρήματα να ψωνίσουμε για να φάμε», αναφέρει συγκινημένος ο κ. Αντώνης. Θυμάται ότι μια φορά που η σύζυγός του αρρώστησε και πήγε και εκείνη στο νοσοκομείο, ο Ανδρέας Τζάκης έδωσε χρήματα σε μια νοσοκόμα και την έστειλε να τους αγοράσει φαγητό.«Μας νοιαζόταν αυτός ο μεγάλος γιατρός σαν να είμαστε δικοί του άνθρωποι. Και όχι μόνο αυτό. Οταν πήγαμε να πληρώσουμε το νοσοκομείο μάς ενημέρωσαν ότι ο Ανδρέας Τζάκης είχε με έγγραφο αποποιηθεί την είσπραξη των 20.000 δολαρίων που έπαιρνε για τις επεμβάσεις, και έτσι δεν δώσαμε καθόλου χρήματα για τη μεταμόσχευση. Επειτα από όλα αυτά πώς μπορώ να μην τον ευγνωμονώ και να μην τον έχω σαν Θεό μου;» καταλήγει ο Αντώνης Σφακιανάκης.
Ολόκληρη η συνέντευξη με τον Ανδρέα Τζάκη {ΑΚΟΥΣΤΕ LIVE } Μέρος Α, Μέρος Β, Μέρος Γ, Μέρος Δ, Μέρος Ε, έχει ως εξής:
Σήμερα ποια ιδιαίτερη πρόοδος έχει γίνει στον τομέα των μεταμοσχεύσεων και τι μπορούμε να περιμένουμε στο μέλλον; ως που μπορεί να φτάσει η επιστήμη σας;
Έχω την εντύπωση πως θα αλλάξουν πάρα πολλά πράγματα στο θέμα των μεταμοσχεύσεων. Αφενός θα γίνονται περισσότερες μεταμοσχεύσεις κάθε χρόνο, θα βοηθάμε δηλαδή περισσότερο κόσμο και αφετέρου θα γίνονται με μεγαλύτερη ασφάλεια. Οι μέθοδοι που ακολουθούμε τελειοποιούνται ολοένα και περισσότερο, το ίδιο και τα φάρμακα, και ελπίζω ότι θα μπορούμε να κάνουμε τις μεταμοσχεύσεις με ελάχιστα φάρμακα, με πολύ λιγότερες παρενέργειες. Αυτά είναι βέβαια είναι τα σύντομα βήματα που κάνουμε τώρα. Στο μέλλον θα μεταμοσχεύονται και άλλα όργανα. Υπάρχουν όργανα που δεν μεταμοσχεύονται ακόμα, τα οποία ενδεχομένως θα επιτύχουν στις μεταμοσχεύσεις. Δεν θα ήθελα ωστόσο να αναφερθώ, γιατί καλό είναι πρώτα να γίνουν και μετά να πούμε τα αποτελέσματα. Παράλληλα, ενδεχομένως να εξελιχθούν και πηγές οργάνων που δεν υπάρχουν αυτή την στιγμή, είτε τεχνητά όργανα, είτε ημι-τεχνητά, είτε με διάφορους μηχανισμούς από άλλα ζώα, ώστε να μπορούν να γίνονται μεταμοσχεύσεις, δεδομένου ότι υπάρχει φοβερή έλλειψη αυτών των οργάνων και, όπως καταλαβαίνετε, είναι βασικό για να μπορούμε να εξυπηρετούμε όσους ασθενείς το έχουν ανάγκη.
Αυτό θα δώσει ελπίδα σε πάρα πολύ κόσμο….
Αυτό θα αλλάξει την ζωή στη γη. Δηλαδή αν μπορούμε να αντικαθιστούμε όργανα, τα οποία είναι ανεπανόρθωτα προσβεβλημένα με καινούργια όργανα, χωρίς τους περιορισμούς που έχουμε σήμερα, θα είναι διαφορετική η μορφή της γης. Αυτά, βέβαια, είναι μεγαλεπήβολα όνειρα, για τα οποία χρειάζεται κατ’ αρχάς πολλή δουλειά από πολλούς ερευνητές και μετά τύχη, προκειμένου να ξεπεραστούν μερικά εμπόδια που αντιμετωπίζουμε συνεχώς.
Ας πάμε πάλι πίσω στην χώρα μας. Η Ελλάδα πόσο έχει προχωρήσει στον τομέα των μεταμοσχεύσεων;
Δυστυχώς είμαστε πολύ πίσω. Στην ουσία γίνεται μόνο ένα μικρό μέρος των μεταμοσχεύσεων που χρειάζονται στην Ελλάδα.
Τι φταίει; Δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές
Περιληπτικά, θα μπορούσε κάποιος να το πει και έτσι. Διότι ενώ υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι γιατροί και έχουν εκπαιδευτεί για μεγάλο διάστημα στο εξωτερικό –πολλοί μάλιστα έχουν εκπαιδευτεί μαζί μας στο Μαϊάμι-, και έχουν προσπαθήσει πολύ να επιτύχουν τις μεταμοσχεύσεις, δυστυχώς υπάρχει έλλειψη υποδομής. Στην ουσία δεν υπάρχει το κατάλληλο σύστημα που θα επιτρέψει τις μεταμοσχεύσεις να γίνουν. Στην Ελλάδα μέχρι στιγμής οι μεταμοσχεύσεις έχουν αντιμετωπιστεί με έναν απλοποιημένο τρόπο. Πολύ απλά δηλαδή να γίνει η μεταμόσχευση, χωρίς να έχει υπάρξει η κατάλληλη φροντίδα να στηθεί το όλο σύστημα με τα άτομα που έχουν εξειδικευτεί να μπορούν να διαφωτίσουν το κοινό, να κινήσουν τις διάφορες διαδικασίες που χρειάζονται προκειμένου να βρεθούν τα όργανα, ώστε στην συνέχεια να διαπιστωθεί ποιοι ασθενείς μπορούν να πάρουν τα μοσχεύματα και στην συνέχεια να υπάρχει η κατάλληλη υποδομή στο νοσοκομείο, σε ένα κέντρο, το οποίο θα μπορεί να τις κάνει αυτές τις μεταμοσχεύσεις με συστηματικό τρόπο. Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι συνάδελφοι που έχουν προσπαθήσει, και εξακολουθούν να προσπαθούν να κάνουν τις μεταμοσχεύσεις με συστηματικό τρόπο, αλλά δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής εφικτό.
Θεωρείται δηλαδή ότι υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας ενός κέντρου μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα;
Οπωσδήποτε και υπάρχει. Θεωρώ ότι πρέπει να γίνει ένα κέντρο μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα, ανάλογο με το Ωνάσειο, που έγινε για την καρδιά. Πριν γίνει το Ωνάσειο, πολλά άτομα που χρειάζονταν εγχείρηση, πήγαιναν στο εξωτερικό. Ο πατέρας μου επί παραδείγματι, ήρθε στην Αμερική, επειδή δεν είχε εμπιστοσύνη, δεν υπήρχε το κατάλληλο κλίμα, ο κατάλληλος εξοπλισμός, η κατάλληλη υποδομή να γίνονται οι επεμβάσεις ανοιχτής καρδιάς στην Ελλάδα. Με την ίδρυση του Ωνασσείου καρδιοχειρουργικού κέντρου, και το Ωνάσσειο έχει προσφέρει τεράστιες υπηρεσίες και επιπλέον άλλα κέντρα καρδιοχειρουργικά έχουν οργανωθεί σε ανώτερο επίπεδο, και έτσι ο κόσμος σήμερα δεν φεύγουν στο εξωτερικό, πλην ελαχίστων.
Εσείς προσωπικά θεωρείτε ότι μπορεί να δημιουργηθεί ένα τέτοιο κέντρο;
Οπωσδήποτε. Μάλιστα είχαμε κάνει μια προσπάθεια με την προηγούμενη κυβέρνηση, όταν ήταν υπουργός ο κ. Αβραμόπουλος, σε συνεργασία με τον τότε Γεν. Γραμματέα κ. Αριστείδη Καλογερόπουλο, και μαζί με μια πολύ αξιόλογη γιατρό, την Κατερίνα την Καρατζά, οφθαλμίατρο. Είχαμε κάνει μια σχετική μελέτη για το πώς θα έπρεπε να οργανωθεί ένα τέτοιο κέντρο, τι θα έπρεπε να γίνει και φυσικά πόσο θα στοίχιζε.
Η μελέτη αυτή πού βρίσκεται τώρα;
Νομίζω ότι πρέπει να είναι στο υπουργείο. Είχαμε μάλιστα βρει και το νοσοκομείο που υπήρχαν οι κατάλληλοι προς διαμόρφωση χώροι για τις ανάγκες του κέντρου. Αλλά το νοσοκομείο είναι το λιγότερο στην όλη προσπάθεια, δεδομένου ότι υπάρχουν διάφορα νοσοκομεία που θα μπορούσαν άνετα να στεγάσουν το συγκεκριμένο κέντρο. Βασικά θα χρειαστούν δυο κέντρα, ένα στην Αθήνα και ένα στην βόρειο Ελλάδα, στην Θεσσαλονίκη. Στην Θεσσαλονίκη υπάρχει ένα κέντρο, το οποίο ήδη λειτουργεί και χρειάζεται να εξελιχθεί. Οι προδιαγραφές είναι απλές. Δεν είναι κάτι περίπλοκο.
Δηλαδή η όλη μελέτη βρίσκεται στο γραφείο της υπουργού υγείας, της κας Ξενογιαννακοπούλου;
Δεν ξέρω αν η κα Ξενογιαννακοπούλου έχει υπόψιν της αυτή την μελέτη που είχε γίνει επί υπουργίας Αβραμόπουλου. Υποθέτω ότι αν ψάξουν, κάπου θα υπάρχει.
Στην περίπτωση, λοιπόν, που αποφασιζόταν να δημιουργηθεί ένα τέτοιο κέντρο και σας ζητούσαν να συνδράμετε, διότι το κέντρο αυτό θα αποτελούσε και κέντρο όλων τον Βαλκανίων, όχι μόνο της Ελλάδας… Σωστά;
Να σας πω το εξής: προσωπικά, θα άρχισα πρώτα από την Ελλάδα. Ο βασικός σκοπός αυτού του κέντρου είναι να εξυπηρετήσει πρώτα από όλα τους Έλληνες. Από την άλλη, οι Τούρκοι έχουν πολλά κέντρα. Από τους βόρειους γείτονές μας, βεβαίως και χρειάζονται βοήθεια, αλλά ο βασικός σκοπός του κέντρου είναι να εξυπηρετηθούν οι Έλληνες. Αν επιτευχθεί αυτός ο στόχος εν πρώτοις, μπορεί στην συνέχεια να επεκταθεί και στα Βαλκάνια. Να σας πω το εξής: Στο κέντρο εδώ στο Μαϊάμι έχουμε 4 άτομα από Ελλάδα που έχουν κάνει μεταμοσχεύσεις, και υπάρχουν πολλά άλλα που χρειαζόταν να είναι εδώ και δεν μπορούμε να τα πάρουμε.
Ναι αλλά το ελληνικό σύστημα υγείας αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα. Πώς μπορεί να υλοποιηθεί μια τέτοια προσπάθεια;
Μα το θέμα δεν είναι τα χρήματα. Και ο λόγος που δεν είναι τα χρήματα, είναι γιατί αυτή τη στιγμή εν μέσω της οικονομικής κρίσης, άρρωστοι χρηματοδοτούνται για να βγουν στο εξωτερικό και πληρώνουν πολύ περισσότερα χρήματα από όσα θα στοίχιζε η κατασκευή ενός τέτοιου κέντρου στην Ελλάδα. Το οικονομικό θέμα θα έπρεπε ως εκ τούτου να είναι η αιτία και όχι το εμπόδιο για να δημιουργηθεί ένα τέτοιο κέντρο. Δηλαδή η οικονομική κρίση θα έπρεπε να είναι περισσότερο αιτία για να φτιαχτεί το κέντρο μεταμοσχεύσεων, γιατί αυτή την στιγμή ήδη, αν ρωτήσετε το υπουργείο, είμαι βέβαιος ότι είτε το ΙΚΑ, είτε τα διάφορα ταμεία χρηματοδοτούν με τεράστια ποσά τις μεταμοσχεύσεις στο εξωτερικό. Η κα Καρατζά στην μελέτη είχε κάνει υπολογισμούς. Είχε βρει πόσοι άρρωστοι φεύγουν στο εξωτερικό κάθε χρόνο και τα έξοδα είναι τεράστια. Προσωπικά θεωρώ ότι η κατασκευή ενός κέντρου στην Ελλάδα είναι θέμα ανάγκης.
Και να σας πω και κάτι άλλο. Πολύς κόσμος δεν καταλαβαίνει πόσο σημαντική και πόσο απαραίτητα είναι μια μεταμόσχευση, κυρίως εξαιτίας της έντασης και του συναισθηματισμού που υπάρχει για θέμα (σ.σ. για την δωρεά οργάνων), μέχρι να την χρειαστεί ο ίδια ή κάποιος του περιβάλλοντός του. Και ξαφνικά, όταν προκύπτει η ανάγκη μιας μεταμόσχευσης, είναι θέμα ζωής και θανάτου για τους ίδιους. Στην πραγματικότητα είναι πολλοί αυτοί που χρειάζονται μεταμόσχευση. Στην Ελλάδα μόνο τα άτομα που χρειάζονται μεταμόσχευση νεφρού είναι τουλάχιστον 400 με 500 ετησίως. Και πόσοι χρειάζονται μεταμοσχεύσεις ύπατος κάθε χρόνο ή καρδιάς… Τα ποσά είναι πολύ σημαντικά. Οι άνθρωποι που φεύγουν στο εξωτερικό αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, ακόμα και στην περίπτωση που όλα πάνε καλά. Και στην περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά, είναι φοβερά δύσκολο. Δεν μπορώ να σας περιγράψω τι σημαίνει να πάνε τα πράγματα άσχημα και ο ασθενής να είναι στην άλλη άκρη της γης. Τα έχω ζήσει αυτά ως γιατρός και νομίζω ότι αν κάποιος προσπαθήσει να τα φέρει στο ανθρώπινο επίπεδο του αρρώστου και της οικογενείας του, είναι κάτι που δεν μπορώ να το περιγράψω…
Στις 20 Οκτωβρίου είναι πιθανό να βρεθείτε στην Ελλάδα στα εγκαίνια του πρώτου Παιδιατρικού-ογκολογικού νοσοκομείου…
Θεωρώ ότι το νοσοκομείο αυτό θα αποτελέσει σταθμό για την αντιμετώπιση σοβαρών όγκων των παιδιών, και έχει δημιουργηθεί με την προσωπική φροντίδα της κας Μαριάννας Βαρδινογιάννη που πολλοίς το έχει χρηματοδοτήσει. Είναι ένα πολύ σημαντικό έργο και είναι παράδειγμα προς μίμηση, και γι αυτό θα προσπαθήσω να πάω στα εγκαίνια. Είχα την τύχη να συναντήσω την κα Βαρδινογιάννη σε μια πρόσφατη εκδήλωση για την απονομή ενός τιμητικού τίτλου στο αμερικανικό κολλέγιο στην Αθήνα, η οποία τιμήθηκε επίσης την ίδια μέρα για το ανθρωπιστικό της έργο.
Πώς αισθάνεται ένας γιατρός όταν βλέπει τον ασθενή του να κρέμεται ουσιαστικά από αυτά που θα του πει, πολλές φορές προσπαθώντας να ερμηνεύσει ακόμα και το βλέμμα του; αναζητώντας την ελπίδα για ζωή.
Να σας πω… Αυτά τα πράγματα είναι τεχνοκρατικά εν πολλοίς. Κοιτάζω το τεχνοκρατικό μέρος της δουλειάς μου, παρά το συναισθηματικό. Κοιτάζω δηλαδή πρώτα να δω αν μπορώ να βρω τρόπο να εξυπηρετήσω τον ασθενή. Ωστόσο δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση να δει ένας γιατρός τον ασθενή του να είναι στα πρόθυρα του θανάτου πριν και να πηγαίνει καλά. Να τον δει με την οικογένειά του. Έχω μωρά, τα οποία είχα χειρουργήσει πριν από 20 χρόνια και τώρα παντρεύτηκαν. Δεν υπάρχει καλύτερο συναίσθημα από αυτό. Και από την άλλη, δεν υπάρχει χειρότερο συναίσθημα από το αν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Βέβαια, εκ των προτέρων γνωρίζεις ότι όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά, αλλά η προσοχή μου είναι να βρω τρόπο να εξυπηρετήσω τον ασθενή.
Ναι αλλά πέρα από το τεχνοκρατικό κομμάτι που έχει να κάνει αποκλειστικά με την δική σας γνώση και χειρισμό, για να λύσετε το πρόβλημα όσο μικρό ή τεράστιο μπορεί αυτό να είναι, υπάρχει και το συναισθηματικό κομμάτι. Αναμφίβολα δημιουργείται μια σχέση με τον ασθενή. Θυμάμαι πριν από ένα χρόνο, όταν είχα έρθει στο γραφείο σας, είχα παρατηρήσει ότι υπήρχαν πολλές φωτογραφίες από ασθενείς σας, γεγονός που αποδεικνύει ότι αναπτύσσετε μια σχέση με τους ασθενείς σας.
Οπωσδήποτε. Και αυτό είναι ένα από τα δώρα της δουλειάς μου. Όπως η δουλειά μου είναι και ο λόγος που μιλάμε σήμερα. Αλλά μέσα από την δουλειά μου, μου δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσω πάρα πολύ κόσμο. Και αυτό για μένα είναι ένα από τα μεγάλα δώρα. Ωστόσο όμως προσπαθώ να ξεχωρίσω αυτό που μπορώ να κάνω για τον άρρωστο από το συναισθηματικό μέρος.
Όταν διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει σωτηρία, και ο χρόνος είναι περιορισμένος για κάποιον ασθενή, τι είναι αυτό που προέχει για τον ασθενή σας;
Η άνεση του ασθενή. Να φροντίσουμε να έχει μια ποιότητα ζωής. Στο τέλος, όλοι θα πεθάνουμε, αλλά τουλάχιστον να προσπαθήσουμε να μην περάσει από αγωνία, άγχος…
Και όταν κάτι δεν πάει καλά…
Αυτό είναι από τις μεγάλες δυσκολίες της δουλειάς μας. Όταν κάτι δεν πάει καλά, αρχίζει κανείς να σκέφτεται τι θα μπορούσε να είχε κάνει για να είχε διαφορετικό αποτέλεσμα. Και αρκετές φορές εξετάζοντάς το εκ των υστέρων, μπορεί κάποιος να σκεφτεί ότι κάτι θα μπορούσε να έχει γίνει διαφορετικό και να υπήρχε διαφορετική έκβαση. Προσωπικά από την φύση μου το μυαλό μου πάντα εκεί πηγαίνει. Τι θα μπορούσε να έχει γίνει διαφορετικά. Δυστυχώς άνθρωποι χάνονται. Αλλά πάντα όταν υπάρχει μια αποτυχία, υπάρχει πάντα το μεγάλο αυτό ερωτηματικό.
Και στην περίπτωση που δίνετε μια δεύτερη ζωή...πώς εκφράζεται αυτό το συναίσθημα;
Είναι από τα πιο χαρούμενα συναισθήματα που μπορεί να έχει κανείς. Να δει έναν ασθενή του να πηγαίνει καλά. Κάποιος που ήταν χαμένος, να ξυπνήσει από το κώμα του, ή να περπατήσει. Να δω ένα παιδάκι να παντρευτεί, να μου στείλει φωτογραφία του. Αυτή είναι η βασική ικανοποίηση από τη δουλειά μου.
Και πόσο μάλλον όταν πρόκειται για παιδιά…. Θυμάμαι πέρυσι που είχαμε συναντηθεί, μας είχατε γνωρίσει τον μικρό Παναγιώτη…
Ο Παναγιώτης τώρα βρίσκεται στην Ελλάδα. Και πάει καλά… τον είδα πρόσφατα που πήγα στην Ελλάδα. Και πάει καλά με τις φροντίδες των γιατρών στην Ελλάδα. Έχουμε πολύ καλούς συναδέλφους με τους οποίους συνεργάζομαι και έχουν κάνει καταπληκτική δουλειά και με τον Παναγιώτη και με τα άλλα τα παιδάκια που έχω χειρουργήσει και είναι στην Ελλάδα. Έχει μεγαλώσει. Αν τον έβλεπες, δεν νομίζω ότι θα τον γνώριζες…
Αναφέρομαι στον Παναγιώτη, γιατί θυμάμαι αυτό που άκουσα τον μπαμπά του να λέει ότι εσείς δώσατε στο γιο του την δεύτερη ζωή…
Ο θεός δίνει μόνο τη ζωή. Εμείς κάνουμε απλά την δουλειά μας. Η πίστη μου είναι ότι όλα αυτά έχουν κάποια έννοια και είναι γραμμένα κάπου αλλού. Εμείς απλά είμαστε τα όργανα αυτής της ύπαρξης. Βέβαια είναι ευλογία που μπορούμε να το κάνουμε αυτό, αλλά καμία από αυτές τις δυνάμεις δεν τις εξουσιάζουμε εμείς.
Το λειτούργημα σας είναι συμβατό με την καθημερινότητά σας, με την ίδια σας την ύπαρξη…
Έτσι ακριβώς… Είναι σωστό αυτό που λες. Η δουλειά μου έχει να κάνει πολύ με την καθημερινή μου ύπαρξη. Βεβαίως έχω προσωπική ζωή, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάθε φάση της προσωπική μου ζωής, επηρεάζεται πολύ από την δουλειά μου.
Και στον προσωπικό σας χρόνο με τι ασχολείστε;
Πρώτα από όλα να είμαι με την οικογένεια μου και το στενό περιβάλλον των φίλων μου. Μου αρέσει να διαβάζω ιστορία και μου αρέσει επίσης να κάνω ποδήλατο.
Ας πάμε στην Ελλάδα και στα όσα διαδραματίζονται τους τελευταίους μήνες στην χώρα μας. Παρακολουθείτε την ελληνική επικαιρότητα. Περάσαμε μια πολύ δύσκολη περίοδο εν μέσω αρνητικών δημοσιευμάτων, και εξακολουθούμε ως χώρα να περνάμε δύσκολα, ίσως αυτή η περίοδος να είναι μια από τις δυσκολότερες στην ιστορία μας. Πώς τα βλέπετε όλα όσα διαδραματίζονται στην Ελλάδα, και φαντάζομαι ότι είναι πολύ πιθανό οι συνάδελφοί σας να σας ρωτούν;
Προσωπικά το αντιμετωπίζω ως μια φάση της ελληνικής ζωής. Υπάρχουν οι καλές εποχές και οι δύσκολες εποχές. Τα τελευταία δύο χρόνια για την Ελλάδα αποτελούν μια δύσκολη φάση. Δεν νομίζω ότι θα αλλάξει την μορφή της Ελλάδας, ούτε θα αλλάξει την κουλτούρα μας. Ενδεχομένως να είναι και ευκαιρία πολλά πράγματα να διορθωθούν. Οι καλές αλλαγές που συμβαίνουν στην ζωή, γίνονται επειδή υπάρχουν προβλήματα. Και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε τώρα να είναι η αρχή μιας καλύτερης εποχής για την Ελλάδα.
Σας λείπει η Ελλάδα;
Μου λείπουν τα πρόσωπα που είναι στην Ελλάδα. Οικογένεια και στενοί φίλοι.
Είστε καταξιωμένος στο χώρο σας, από τους top στο αντικείμενό σας. Είστε από τους Έλληνες που έχουν κάνει την Ελλάδα περήφανη στο εξωτερικό. Έχετε ποτέ σκεφτεί την επιστροφή σας στην Ελλάδα;
Αυτά τα πράγματα αποφασίζονται από τον θεό. Να σας πω την αλήθεια, δεν τα σκέφτομαι πολύ. Θα ήθελα να βοηθήσω να γίνονται μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα με έναν συστηματικό τρόπο. Θα έλεγα, λοιπόν, πως υπάρχει μια αδρή επιθυμία.
Δηλαδή θα σας ενδιέφερε, αν σας πρότειναν να επιστρέψετε στην Ελλάδα; Αν σας πρότειναν να βρεθείτε σε ένα κέντρο μεταμοσχεύσεων. Να βοηθήσετε να δώσουμε ζωή στους συνανθρώπους μας στην Ελλάδα, θα το σκεφτόσασταν;
Εσείς τι λέτε; Δεν μπορώ να πω ότι δεν θα το σκεφτόμουν. Οπωσδήποτε θα το σκεφτόμουν.
Θα ήταν ένα ισχυρό κίνητρο να σας κάνει να επιστρέψετε πίσω; Γιατί στο εξωτερικό, οι Έλληνες διαπρέπουν και πολλές φορές –είναι αρκετά λυπηρό να λέγεται αλλά- η Ελλάδα διώχνει τα παιδιά της με κάποιο τρόπο.
Οπωσδήποτε με ενδιαφέρει, δεν υπάρχει αμφιβολία. Και οπωσδήποτε θέλω να βοηθήσω να γίνονται μεταμοσχεύσεις. Ξέρετε, υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορεί να βοηθήσει κάποιος. Επομένως, εάν υπάρχει η διάθεση στην Ελλάδα να γίνονται μεταμοσχεύσεις, θα βρω τον καλύτερο τρόπο για να βοηθήσω. Θα κάνω ό,τι μπορώ για να παρέχω αυτό που μπορώ. Την Ελλάδα την αγαπάω και θέλω να γίνονται καλά πράγματα. Και ό,τι μπορώ να κάνω σε οποιαδήποτε στιγμή, και το έχω κάνει και σκοπεύω να το κάνω.
Από την άλλη πλευρά, δεν αισθάνομαι ότι η συμβολή μου θα είναι τόσο μεγάλη, γιατί σε αυτή την προσπάθεια (στις μεταμοσχεύσεις) χρειάζεται βασικά μια ομάδα ατόμων, τα οποία να είναι αφιερωμένα σε αυτή την δουλειά.
Θεωρείτε πως υπάρχουν αυτά τα άτομα, που θα αποτελέσουν τον πυρήνα μιας τέτοιας προσπάθειας;
Βεβαίως και υπάρχουν άτομα που μπορούν να είναι άριστοι πυρήνες.
Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος
Θέλω να πάμε λίγο στο παρελθόν. Όταν βρεθήκατε κοντά στον τότε αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Τι θυμάστε από εκείνη την περίοδο; Τι έχετε αποκομίσει;
Βασικά ήταν ο άνθρωπος Χριστόδουλος και το περιβάλλον του. Ο μακαριστός ήταν ένα απίθανο πρόσωπο, ένα ξεχωριστό πρόσωπο, ένας πολύ γλυκός άνθρωπος. Ήταν από τους ανθρώπους που πολύ εύκολα μπορούσε να δεθεί με το χαμόγελό του, με τον τρόπο του και επίσης είχε άτομα δίπλα του που ήταν το ίδιο προσιτά και ανοιχτόκαρδα. Κυρίως μου έχει μείνει ο άνθρωπος Χριστόδουλος.
Που ήξερε το τέλος του…
Από ένα σημείο και έπειτα, γιατί μέχρι την ώρα που προσπαθήσαμε να κάνουμε την μεταμόσχευση και διαπιστώσαμε ότι ο όγκος είχε κάνει μετάσταση, μέχρι εκείνη την στιγμή νόμιζα ότι θα μπορούσα να βοηθήσω. Από εκείνη την στιγμή και έπειτα καταλάβαμε ότι δεν υπήρχε πλέον ελπίδα μακροπρόθεσμης επιβίωσης και μετά άρχισαν τα πράγματα και εξελίσσονταν γρήγορα. Ήταν πολύ επιθετικός ο όγκος.
Θυμάστε κάτι συγκεκριμένο που σας είχε κάνει εντύπωση;
Ένα πράγμα που θυμάμαι και μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση ήταν ο τρόπος που απευθυνόταν στην νεολαία, λέγοντας ότι «εγώ τα θέλω όλα τα παιδιά κοντά μου, και ας ντύνονται όπως θέλουν». Αυτό ήταν κάτι εντελώς συναρπαστικό, γιατί, όπως θα θυμάστε, η εκκλησία μας ήταν πάντα πάρα πολύ συντηρητική. Και ξαφνικά να βλέπεις τον αρχιεπίσκοπο να ανοίγει την καρδιά του σε όλο τον κόσμο και σε όλα τα παιδιά, αυτό ήταν κάτι το συγκλονιστικό που έδειχνε την καρδιά του ανθρώπου που τους ήθελε όλους κοντά του χωρίς καμία διάκριση για το πώς ντύνονται ή τι κάνουν. Και αυτό αποτελεί ένα τόσο μεγάλο βήμα για μας. Ξαφνικά τα πράγματα να μην είναι μονολιθικά, ανοίγοντας τις πόρτες σε όλο τον κόσμο. Με είχε συναρπάσει όταν τον άκουγα να μιλάει έτσι. Δεν είχε χάσει την ζωντάνια του και μέχρι μετά το Μαϊάμι, και ας ήξερε τι μέλει γενέσθαι. Είχε πίστη.
Στην ιστορία του μακαριστού, είδατε την άλλη όψη, εκεί που τελικά δεν μπορεί να δοθεί λύση. Στην δουλειά σας, η οριογραμμή μεταξύ ζωής και θανάτου είναι πολύ λεπτή. Εσείς προσωπικά φοβάστε το θάνατο;
Δεν το έχω σκεφτεί, και ας έχει τύχει να έρθω αντιμέτωπος με τον θάνατο κάνα-δυο φορές. Μάλλον με έχει βοηθήσει ο Θεός και δεν τον φοβάμαι. Το βέβαιο είναι ότι θα συμβεί. Αλλά επίσης θεωρώ ότι ο άνθρωπος είναι πνεύμα. Είναι κάτι παραπάνω από το σώμα του.
Άρα πιστεύετε στον θεό…
Ναι, πιστεύω ότι υπάρχει θεός…
Μια και αναφερθήκατε στην πίστη σας στο θεό, έχουν υπάρξει στιγμές που την ώρα μιας επέμβασης τον έχετε επικαλεστεί, πέρα από το άκρως τεχνοκρατικό κομμάτι;
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος είναι ο καλύτερος τρόπος για να γίνει θρήσκος και κάθε φορά που υπάρχουν δυσκολίες, γίνεται όλο και περισσότερο. Πάντα ζητάω την βοήθειά Του. Πάντα φροντίζω πριν μπω στο χειρουργείο να σκεφτώ το μέλλον του ασθενούς, ξεκινώντας από το τεχνοκρατικό κομμάτι μέχρι και το θρησκευτικό.
Ελληνική κοινότητα στις ΗΠΑ
Ζώντας εκτός Ελλάδος ανήκετε και εσείς στο μεγάλο εκείνο κομμάτι της Ελλάδας εκτός συνόρων. Έχετε επαφή κι επικοινωνία με την ελληνική κοινότητα;
Βέβαια. Αν και δεν είμαστε πολλοί έλληνες, έχουμε την κοινότητα εδώ στο Μαϊάμι, τον καθεδρικό ναό, όπου και ανήκω και έχουν αναπτυχθεί προσωπικές φιλίες, σχέσεις, κάτι που το θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό.
Ποια η άποψη έχετε για την Ελληνική κοινότητα των ΗΠΑ; Υπάρχει μέλλον; Βλέπουμε ότι τα παιδιά δεύτερης ή τρίτης γενιάς δεν μιλούν ελληνικά, πολλοί κρούουν τον κώδωνα και λένε ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος της πλήρους αφομοίωσης. Ποια είναι η αίσθησή σας; Μπορεί η ελληνική κοινότητα να προχωρήσει;
Είναι καλό να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Αλλά ως κοινότητα, όσο είμαστε πιο πολύ στεριωμένοι στην Αμερική, τόσο πιο πολύ επίδραση μπορούμε να έχουμε στα τεκταινόμενα. Αν υπολογίσουμε πόσοι είμαστε κατά κεφαλήν, έχουμε σημαντική επίδραση. Μου έχει κάνει έκπληξη, γιατί καμιά φορά ρωτάω τους συναδέλφους «πόσοι Έλληνες νομίζετε ότι είμαστε στην Αμερική;», και αυτοί νομίζουν ότι είμαστε εκατομμύρια. Στην ουσία δεν είμαστε, αλλά υπάρχει ελληνική παρουσία, κουλτούρα και επιρροή.
Σε πολιτικό επίπεδο, υπέρ των εθνικών μας θεμάτων;
Η αμερικανική κυβέρνηση ενδιαφέρεται κατά βάση για τα δικά της συμφέροντα. Και ο μόνος τρόπος που μπορούμε να επηρεάσουμε, είναι τα συμφέροντά μας να συμπίπτουν με τα συμφέροντα της Αμερικής. Θεωρώ ότι σε πολλά σημεία συμπίπτουν τα συμφέροντα. Είμαστε σύμμαχοι.
Ένα τελευταίο μήνυμα προς τους έλληνες
Έχει σχέση με την κρίση στην Ελλάδα… Οι κρίσεις είναι για να ξεπερνιούνται και αποτελούν ευκαιρία για αλλαγές που θα έχουν θετική επίδραση στο μέλλον του τόπου και η Ελλάδα πάντα θα είναι από τα καλύτερα μέρη της γης.
πηγή:GreekAmericanNewsAgency
