Το Φρούριο Φιρκά
Γράφει η Ηλέκτρα Φατούρου
Με φόντο τον Αιγυπτιακό Φάρο, τα βήματά μας αντηχούν στα πλακόστρωτα σοκάκια της Παλιάς Πόλης. Από τη γαλαζοπράσινη αγκάλη της λίμνης Κουρνά, σεργιάνι στα άδυτα παραδοσιακών οικισμών με άπλετη θέα. Τέλος δρόμου στο απέραντο γαλάζιο του Λιβυκού και η πραγματικότητα αποκαλύπτεται: η αίγλη και η ασυναγώνιστη φυσική ομορφιά των Χανίων, συνεπαίρνουν ολοκληρωτικά κάθε ανυποψίαστο ταξιδιώτη!Πέντε χιλιάδες χρόνια ιστορίας ξετυλίγονται στο διάβα μας καθώς σεργιανίζουμε στα δαιδαλώδη σοκάκια της Παλιάς Πόλης των Χανίων. Προφυλαγμένη από τείχη, κατοικείται από τα μινωικά χρόνια. Ενετοί, αιγύπτιοι και τούρκοι κατακτητές άφησαν για πάντα το στίγμα τους στην κουλτούρα του τόπου. Σήμερα, όπως και τότε, το απαράμιλλης ομορφιάς ιστορικό κέντρο αναπτύσσεται αμφιθεατρικά, γύρω από το παλιό λιμάνι και χωρίζεται στις γειτονιές που κάποτε φιλοξένησαν τους εν λόγω πολιτισμούς.
Στόχος μας ο Τοπανάς, η εβραϊκή συνοικία και η Σπλάτζια, τα βασικά σημεία ενδιαφέροντος, πόλοι έλξης χιλιάδων τουριστών... Με το βλέμμα να ατενίζει τη θάλασσα ξεκινάμε την περιήγηση στην οδό Χάληδων, τον πολυσύχναστο δρόμο που σηματοδοτεί τη μετάβαση στην Παλιά Πόλη και την Πλατεία Σιντριβανιού. Στα αριστερά διακρίνεται το παλιό μοναστήρι των φραγκισκανών όπου στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο, ενώ την απέναντι πλευρά «μονοπωλεί» ο καθεδρικός ναός. Λίγα μέτρα πιο κάτω το... θαλασσινό αγέρι προλογίζει την κύρια ατραξιόν, το ενετικό λιμάνι με τον τοις πάσι ξακουστό Αιγυπτιακό Φάρο.
Στη δυτική άκρη του, το Ναυτικό Μουσείο εφάπτεται στο Φρούριο Φιρκά και η σημαία που κυματίζει αγέρωχα, στέκει ως υπενθύμιση της ένωσης της Κρήτης με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Ακολουθώντας περιμετρικά την προκυμαία βρισκόμαστε «αντιμέτωποι» με τον προμαχώνα San Salvatore και τη χιλιοπερπατημένη οδό Θεοτοκοπούλου. Αριστερά κι εντός του ομώνυμου μοναστηριού λειτουργεί η Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Συλλογή με εκθέματα της παλαιοχριστιανικής περιόδου και γλυπτά της ενετοκρατίας. Αντικρυστά, το κτίριο της πυριτιδαποθήκης (Τop Ηane στα τουρκικά) χαρίζει το όνομά του στην πιο γοητευτική συνοικία της πόλης, με διάσπαρτα τα σημάδια της ενετικής αρχιτεκτονικής. Στον Τοπανά αφήνουμε κατά μέρος τους χάρτες και απλά περπατάμε με το κεφάλι ψηλά, απολαμβάνοντας τα υπέροχα σαχνισιά και τα καταπράσινα μπαλκόνια που αποκαλύπτονται σε κάθε μας βήμα. Βασικό αξιοθέατο το ημιερειπωμένο παρεκκλήσι του αρχοντικού Ρενιέρι και η πύλη του ομώνυμου μεγάρου.
Προχωράμε νότια προς την εβραϊκή συνοικία- και τη συναγωγή-, διασχίζουμε τη Χάληδων και κατευθυνόμαστε στην οδό Σκρύδλωφ ή αλλιώς τα Στιβανάδικα. Σε τούτη τη γειτονιά λειτουργούσαν χρόνια πριν, πολλές από τις βιομηχανίες κατασκευής της χαρακτηριστικής κρητικής μπότας. Σήμερα ένας είναι ο εναπομένων τεχνίτης: ο Λευτέρης Πιρπινάκης, ο 80χρονος μάστορας που εδώ και 69 χρόνια κατασκευάζει στο χέρι ανδρικά και γυναικεία υποδήματα και έχει «ντύσει», όπως λέει, όλους τους παλιούς αστέρες του σινεμά! Μάλιστα υποστηρίζει πως φοράει στιβάνια «25 χρόνια, ένα ζευγάρι», πιστοποιώντας με τον τρόπο αυτό την άνεση και την αντοχή τους!
Συνεχίζουμε ευθεία μέχρι που καταλήγουμε στη Σπλάτζια , το κέντρο της πόλης κατά την τουρκική περίοδο. Εδώ κοντοστεκόμαστε μπροστά στο τζαμί του Αγά με τον ακέραιο μιναρέ, την ομώνυμη πλατεία με την εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1320 μ.Χ.), τον ναό του Αγίου Ρόκκου (1630 μ.Χ.) και της Αγίας Αικατερίνης (16ος αι.). Ως νέο hot spot της πόλης, εδώ βρίσκονται τα στέκια που θα πρέπει να ανακαλύψετε! Ακόμα πιο δυτικά, το Κουμ Καπί, αποτελεί σημείο συγκέντρωσης των νέων, όπου τα δεκάδες παραθαλάσσια cafe σερβίρουν δροσιστικά απεριτίφ πάνω στο κύμα.
Στόχος μας πια, η Πύλη της Αμμου (προμαχώνας Sabbionera) και η θάλασσα. Η οδός Επιμενίδου καταλήγει στα τρία νεώρια (arsenali), τμήμα των συνολικά 17 υπόστεγων θολωτών κτισμάτων που είχαν ανεγείρει οι Ενετοί για προστασία τους στόλου τους κατά τους χειμώνες. Σε ένα από αυτά στεγάζεται το Β΄ Παράρτημα του Ναυτικού Μουσείου και το ανακατασκευασμένο μινωικό πλοίο.
Κατά μήκος της Ακτής Ενώσεως η περαντζάδα δίνει και παίρνει, μικροπωλητές και καλλιτέχνες βγάζουν τα προς το ζην και ο επιβλητικός Αιγυπτιακός Φάρος κάνει δειλά δειλά την εμφάνισή του στον ορίζοντα. Απέναντί του, διαγράφονται τα υπόλοιπα 6 νεώρια και το εντυπωσιακότερο όλων Μεγάλο Αρσενάλι, που σήμερα αποτελεί τον πολυχώρο εκθέσεων και εκδηλώσεων ΚΑΜ (Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου). Επόμενη στάση το Γιαλί Τζαμισί, ένα εκ των ισλαμικών καταλοίπων που, και αυτό, σήμερα φιλοξενεί καλλιτεχνικά δρώμενα. Για το τέλος αφήνουμε το Καστέλλι και την Πλατεία Μεραρχίας, το «μπαλκόνι» της Παλιάς Πόλης. Από το περβάζι της αγναντεύουμε στο πολύβουο λιμάνι, την ώρα που το περίτεχνο μωσαϊκό του παρελθόντος «ζεσταίνει» από τα μαβιά χρώματα της δύσης του ηλίου...
