Η αρχιτέκτων Αναστασία Παπαϊωάννου μάς συμβουλεύει πώς να αποφύγουμε συνηθισμένα αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά λάθη δείχνοντας έμπρακτα τον σεβασμό μας στα πανέμορφα τοπία των ελληνικών νησιών.
1 Μην ξεκινάτε έχοντας στο μυαλό σας ένα φανταστικό μοντέλο σπιτιού και μην παρασύρεστε από ό,τι έχει επιβληθεί ως μόδα. Μιλήστε στον αρχιτέκτονα για τον τρόπο ζωής σας και τις ανάγκες σας ώστε να επιλέξει λύσεις στα μέτρα σας.
2 Μην ακολουθήσετε αισθητικά πρότυπα της ζωής στην πόλη και φροντίστε να φτιάξετε ένα εξοχικό που δεν θυμίζει διαμέρισμα. Το σπίτι πρέπει να βρίσκεται σε αρμονική επαφή με τη φύση για να απολαμβάνετε τις χαρές της εξοχής.
3 Μην υπερυψώσετε την κατοικία, επιλογή που θα σας στερήσει την επαφή με το έδαφος, το χώμα, τον κήπο. Είναι κρίμα να περνάτε διακοπές σε μπαλκόνια.
4 Μη διαιωνίζετε το διαστρεβλωμένο μοντέλο της βίλας με τα αχανή καθιστικά και τις τεράστιες τζαμαρίες, που αλλοιώνει το τοπίο των νησιών και τη διαφορετικότητά τους. Κάθε ελληνικό νησί διαθέτει τη δική του αισθητική παράδοση αλλά και τη δική του κλίμακα όγκων και χώρων.
5 Μην επιλέξετε σπίτι σε παραδοσιακό οικισμό, αν δεν θέλετε να αλλάξετε την καθημερινότητά σας. Εκεί η εξωτερική μορφή του κτίσματος δεν λειτουργεί απλώς σαν σκηνικό θεάτρου, αλλά είναι αλληλένδετη με την εσωτερική διαρρύθμιση και τους μικρούς χώρους, η ενοποίηση των οποίων είναι συνήθως ανέφικτη.
6 Ακόμη όμως και αν χτίζετε σε περιοχή χωρίς ίχνος δεσμεύσεων, μη ρίξετε το βάρος αποκλειστικά στους εσωτερικούς χώρους. Οργανώστε καλύτερα τους εξωτερικούς και διαμορφώστε εξαρχής ημιυπαίθριους που προστατεύουν το σπίτι από την υγρασία, τον ήλιο αλλά και το κρύο, ώστε να χαίρεστε τη ζωή στην εξοχή ακόμη και τους χειμερινούς μήνες.
7 Μη μεταφέρετε τεχνικές από τον έναν τόπο στον άλλον. Ο μυκονιάτικος σοβάς, για παράδειγμα, δεν ταιριάζει παντού, ο κάθε τόπος έχει τη δική του παράδοση.
8 Μη δημιουργείτε μεγάλα ανοίγματα και υπερμεγέθεις τζαμαρίες. Οδηγούν σε απώλειες ενέργειας και κατασπατάληση ηλεκτρικού ρεύματος για να ρυθμιστεί η θερμοκρασία. Δεν πρέπει άλλωστε να μπερδεύετε το μέσα με το έξω, ούτε βέβαια να εμποδίζετε τον μεταξύ τους «διάλογο». Αν θέλετε να χαρείτε τη φύση, το φως, τον ήλιο και τη θέα, βγείτε στη βεράντα ή στον κήπο. Το σπίτι πρέπει να αποτελεί ένα κέλυφος όπου ξεκουράζεται τόσο το σώμα όσο και το πνεύμα.
9 Μη βάζετε τέντες. Στα νησιά φαντάζουν σαν ξένο στοιχείο. Κατάλληλη λύση είναι οι πέργκολες, οι οποίες θα σας στοιχίσουν λιγότερα χρήματα, ειδικά αν το σπίτι διαθέτει ημιυπαίθριους χώρους και μικρών διαστάσεων παράθυρα και πόρτες.
10 Μη διαλέξετε κουφώματα αλουμινίου και, κυρίως, απομιμήσεις των ξύλινων. Γενικότερα αποφεύγετε τις απομιμήσεις υλικών, όπως π.χ. τα σταμπωτά πέτρινα δάπεδα από τσιμέντο. Προτιμήστε ένα μοντέρνο πλακάκι όσο παραδοσιακό και αν είναι το σπίτι. Μη χρησιμοποιείτε επίσης απομιμήσεις σιδεριών και κάγκελα σε παραδοσιακό στυλ. Οπου χρειάζονται, αναζητήστε αυθεντικά και, όπου ο τόπος δεν το απαιτεί, επιλέξτε κάτι σύγχρονο.
11 Μην αφήνετε ασοβάτιστη την πέτρα. Τα παλιά σπίτια ήταν σοβατισμένα από την εξωτερική πλευρά και βαμμένα στο εσωτερικό τους, με διαφορετική απόχρωση μάλιστα για κάθε δωμάτιο (γαλάζιο, φιστικί, ροζ κτλ.).
12 Μην ενοχοποιείτε το χρώμα. Είναι μύθος ότι τα σπίτια στο Αιγαίο ήταν λευκά και ότι μόνο ο συνδυασμός λευκού - μπλε είναι κομψός. Γι' αυτό βάψτε με χρώμα ακόμη και τους εξωτερικούς τοίχους του σπιτιού και μη διστάζετε να δημιουργήσετε πλούσιες υφές όπως είναι τα σχέδια στον σοβά, οι παραδοσιακές σαρδελιές (οριζόντιες αυλακώσεις που εμποδίζουν τη δημιουργία υγρασίας).
Σήμερα βέβαια δεν αποτελούν επιβεβλημένο τρόπο μόνωσης, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, αλλά η ομορφιά του χειροποίητου παραμένει αξεπέραστη.
13 Εμπνευστείτε από τον τρόπο με τον οποίο εξοικονομούσαν χώρο οι νησιώτες κατασκευάζοντας χτιστούς καναπέδες ή χρησιμοποιώντας σοφάδες – μεγάλα κρεβάτια με χώρους αποθήκευσης ρούχων – στα Δωδεκάνησα. Οι κόγχες επίσης στους τοίχους μπορούν να υποκαταστήσουν κομοδίνα, ράφια και ντουλάπια, ειδικά στην κουζίνα.τονια μακρα
Η Αναστασία Παπαϊωάννου, βραβευμένη από την οργάνωση EuropaNostra, έχει αναστηλώσει το μεγαλύτερο μέρος των οικισμών της Σύμης.
Δημοσιεύθηκε στο BHMΑDECO, τεύχος 32, σελ. 134-136, Mάιος 2010.
