Η καντάδα απετέλεσε τις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα μας κύριο και βασικό όπλο για την κατάκτηση μιας κοπέλας από τον ερωτοχτυπημένο νέο.
Ο τρόπος ζωής των κατοίκων της Σαντορίνης δεν επέτρεπε ελεύθερες σχέσεις. Η κοπέλα εξαρτιόταν απόλυτα από τους γονείς της, οι οποίοι και δεν επέτρεπε ελεύθερες σχέσεις. Η κοπέλα εξαρτιόταν απόλυτα από τους γονείς της , οι οποίοι και διάλεγαν το μέλλοντα γαμπρό. Μια τέτοια κατάσταση όμως δε στέκονταν εμπόδιο για τον «ερωτοχτυπημένο» νέο, που μάχονταν για την καρδιά της «καλής» του κάτω από τα παράθυρά της με μοναδικό «όπλο» το τραγούδι. Την αγάπη του, την τρυφερότητά του, το ρομαντισμό του, τα εκφράζει με στίχους, άλλοτε για να συγκινήσει την κοπέλα και άλλοτε για να ανανεώσει τον πόθο της.
Συμπαραστάτες του νέου στην κατάκτηση της αγαπημένης του είναι οι φίλοι του, άλλοτε επαγγελματίες και άλλοτε ερασιτέχνες μουσικοί. Το σοκάκι ξεχείλιζε από μουσική και έρωτα.
Η κοπέλα, ανάλογα με τον κανταδόρο, είτε ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα και έβγαινε στο παραθύρι, είτε αδιαφορούσε.
Οι γονείς αντιλαμβάνονταν τον κανταδόρο και ανάλογα με τις συνθήκες «έπρατταν».
Σήκω επάνω κι άνοιξε
Του ποταμού νεράιδα,
Και τα βιολιά στην πόρτα σου
Σου κάνουνε μαντινάδα.
Σήκω επάνω κι άνοιξε,
Κι αν δεν ανοίξεις, πες το
Κουράστηκαν τα πόδια μου
Να στέκομαι απ’ έξω.
Σήκω επάνω κι άνοιξε
και κάθισε στο στρώμα
κι άκουσε τι θα σου πει
το εδικό μου στόμα.
Ξύπνα, διαμάντι και ρουμπί,
ξύπνα ωραία βιόλα,
ξύπνα να σου διηγηθώ
τα βάσανα μου όλα.
Αφήνω σου καληνυχτιά
Χρυσή μηλιά του Μάη,
Κι αφήνω σου τον άγγελο
Στην πόρτα να φυλάει.
Από την πόρτα σου περνώ
Κι από τη γειτονιά σου,
Με την ελπίδα πως μπορώ
Ν’ ακούσω τη λαλιά σου.
Βασιλικό θε να γενώ
Εις το παράθυρό σου
Να κόβεις να μυρίζεσαι
Τον αγαπητικό σου.
Αν μ’ αγαπάς πουλάκι μου,
Απόψε θα το δείξεις,
Το παραθύρι του βοριά
Απόψε να μ’ ανοίξεις.
Τραγούδια του γάμου - Του κρεβατιού
Που ειν’ η μάνα του γαμπρού
Να ρίξει τα σεντόνια,
Που της τα γαζώνανε
Με διάφορα βελόνια;
Για βάλτε τα νιψίδια σας
Τα χρυσοκεντημένα,
Οπού της τα πλέκανε
Χεράκια κοντιλένια.
Για βάλετε το πάπλωμα
Με τη μεγάλη πούλια
Για να πλαγιάσει ο βασιλιάς
Με τη βασιλοπούλα
Για στρώσατε το νυφικό
Με ασήμια και διαμάντια,
Γιατί θε να πλαγιάσουνε
Τέσσερα μαύρα μάτια.
Στρώσαμε το νυφικό,
Έπεσε κι η κουβέρτα,
Περάστε συμπεθέροι μου
Να ρίξετε κουφέτα.
Της νύφης
Νύφη μου ωραιότατη
Καμία δε σου μοιάζει
Μόνο το τριαντάφυλλο
Κι ο κρίνος σου ταιριάζει.
Όμορφη, που’ ναι η νύφη μας
Σαν ρόδο του Απρίλη,
Σαν άσπρο τριαντάφυλλο
Με κοραλένια χείλη.
Νύφη, π’ ατσράφτεις και βροντάς
Και ψιχαλάς και βρέχεις,
Κι όλες τις χάρες του Χριστού
Επάνω σου τις έχεις.
Νύφη μου ωραιότατη,
Με πλούτη και με κάλλη,
Με οικογένεια λαμπρή
και με σπουδή μεγάλη.
Του γαμπρού
Σήμερα γάμος γίνεται
Σε ωραίο περιβόλι,
Γιατί αποχωρίζεται
Η μάνα από την κόρη.
Γαμπρέ, αυτού, που κάθεσαι,
Ξερό είναι το ξύλο
Κι από την ομορφάδα σου
Βγάνει καρπό και φύλλο.
Γαμπρέ μου, όταν σε φέρανε
Από την όξω στράτα,
Μικροί μεγάλοι έτρεξαν
κι ο ουρανός με τα άστρα.
Γαμπρέ μου ρήγα της φραγκιάς
Και πρίγκιπα της πόλης,
Οι γάμοι σου ακούστηκαν,
Στην οικουμένη όλη.
Γαμπρέ, μια χάρη σου ζητώ
Και θελώ να την κάνεις,
Τη νύφη που σου δίνουνε
Να μη τηνε πικρανεις.
Τραγούδια του τρύγου
Τώρα που βεντεμίσαμε,
Θα φάμε και θα πιούμε
Και του καλού αφεντικού
Τραγούδια θα του πούμε
Μαντηλαριά κι ασύρτικο
Κι ένα κλαδί αθήτι,
Θα κλέψω την αγάπη μου
Από το παραθύρι.
Μαντηλαριά κι ασύρτικο,
Βάφτρα και αηδόνι,
Μου πήραν την αγάπη μου
Από τον Αη-Γιάννη.
Βέντεμα ήρθε, βρε παιδιά,
για πάρτε το χαμπάρι!
Οι κάναβες ανοίξανε
Όλες στο μαγκανάρι.
Αμα ξεβεντεμίσουμε
Και πάρουν τα κοφίνια,
Θα πάρω την αγάπη μου
Να πάμε στην Αθήνα
Τα τραγούδια των χωριών
Στ’ Ακρωτηριού τον ποταμό,
Π’ ανθιζ’ η ματζουράνα,
Σ’ αγαπώ με την καρδιά,
Γιατί δεν έχεις μάνα.
Στο Βόθωνα θα αγαπώ,
Στη Μεσαριά θα ζάρω
Και κει στη μέση των Φηρών
Θα πέσω να πεθάνω.
Στον Πύργο ειν’ οι όμορφες,
Στον Καρτεράδο οι αφράτες,
Στο Βόθωνα και Μεσαριά
Ξανθές και μαυρομάτες.
Ωραίο Ημεροβίγλι μου,
Τα δέντρα σου ανθίζουν,
Όμως και τα κορίτσια σου
Πολλά λεφτά αξίζουν.
Στις γραφικές ακρογιαλιές,
Περίσσα και Καμάρι,
Με την ολόμαυρη αμμουδιά
Περίσσια έχουν χάρη.
Στα δεκατρία σου χωριά,
Βασιλοπούλα μάνα,
Ζουν η αγάπη, η αρετή,
Κι η καλοσύνη αντάμα.
Του ποταμού νεράιδα,
Και τα βιολιά στην πόρτα σου
Σου κάνουνε μαντινάδα.
Σήκω επάνω κι άνοιξε,
Κι αν δεν ανοίξεις, πες το
Κουράστηκαν τα πόδια μου
Να στέκομαι απ’ έξω.
Σήκω επάνω κι άνοιξε
και κάθισε στο στρώμα
κι άκουσε τι θα σου πει
το εδικό μου στόμα.
Ξύπνα, διαμάντι και ρουμπί,
ξύπνα ωραία βιόλα,
ξύπνα να σου διηγηθώ
τα βάσανα μου όλα.
Αφήνω σου καληνυχτιά
Χρυσή μηλιά του Μάη,
Κι αφήνω σου τον άγγελο
Στην πόρτα να φυλάει.
Από την πόρτα σου περνώ
Κι από τη γειτονιά σου,
Με την ελπίδα πως μπορώ
Ν’ ακούσω τη λαλιά σου.
Βασιλικό θε να γενώ
Εις το παράθυρό σου
Να κόβεις να μυρίζεσαι
Τον αγαπητικό σου.
Αν μ’ αγαπάς πουλάκι μου,
Απόψε θα το δείξεις,
Το παραθύρι του βοριά
Απόψε να μ’ ανοίξεις.
Τραγούδια του γάμου - Του κρεβατιού
Που ειν’ η μάνα του γαμπρού
Να ρίξει τα σεντόνια,
Που της τα γαζώνανε
Με διάφορα βελόνια;
Για βάλτε τα νιψίδια σας
Τα χρυσοκεντημένα,
Οπού της τα πλέκανε
Χεράκια κοντιλένια.
Για βάλετε το πάπλωμα
Με τη μεγάλη πούλια
Για να πλαγιάσει ο βασιλιάς
Με τη βασιλοπούλα
Για στρώσατε το νυφικό
Με ασήμια και διαμάντια,
Γιατί θε να πλαγιάσουνε
Τέσσερα μαύρα μάτια.
Στρώσαμε το νυφικό,
Έπεσε κι η κουβέρτα,
Περάστε συμπεθέροι μου
Να ρίξετε κουφέτα.
Της νύφης
Νύφη μου ωραιότατη
Καμία δε σου μοιάζει
Μόνο το τριαντάφυλλο
Κι ο κρίνος σου ταιριάζει.
Όμορφη, που’ ναι η νύφη μας
Σαν ρόδο του Απρίλη,
Σαν άσπρο τριαντάφυλλο
Με κοραλένια χείλη.
Νύφη, π’ ατσράφτεις και βροντάς
Και ψιχαλάς και βρέχεις,
Κι όλες τις χάρες του Χριστού
Επάνω σου τις έχεις.
Νύφη μου ωραιότατη,
Με πλούτη και με κάλλη,
Με οικογένεια λαμπρή
και με σπουδή μεγάλη.
Του γαμπρού
Σήμερα γάμος γίνεται
Σε ωραίο περιβόλι,
Γιατί αποχωρίζεται
Η μάνα από την κόρη.
Γαμπρέ, αυτού, που κάθεσαι,
Ξερό είναι το ξύλο
Κι από την ομορφάδα σου
Βγάνει καρπό και φύλλο.
Γαμπρέ μου, όταν σε φέρανε
Από την όξω στράτα,
Μικροί μεγάλοι έτρεξαν
κι ο ουρανός με τα άστρα.
Γαμπρέ μου ρήγα της φραγκιάς
Και πρίγκιπα της πόλης,
Οι γάμοι σου ακούστηκαν,
Στην οικουμένη όλη.
Γαμπρέ, μια χάρη σου ζητώ
Και θελώ να την κάνεις,
Τη νύφη που σου δίνουνε
Να μη τηνε πικρανεις.
Τραγούδια του τρύγου
Τώρα που βεντεμίσαμε,
Θα φάμε και θα πιούμε
Και του καλού αφεντικού
Τραγούδια θα του πούμε
Μαντηλαριά κι ασύρτικο
Κι ένα κλαδί αθήτι,
Θα κλέψω την αγάπη μου
Από το παραθύρι.
Μαντηλαριά κι ασύρτικο,
Βάφτρα και αηδόνι,
Μου πήραν την αγάπη μου
Από τον Αη-Γιάννη.
Βέντεμα ήρθε, βρε παιδιά,
για πάρτε το χαμπάρι!
Οι κάναβες ανοίξανε
Όλες στο μαγκανάρι.
Αμα ξεβεντεμίσουμε
Και πάρουν τα κοφίνια,
Θα πάρω την αγάπη μου
Να πάμε στην Αθήνα
Τα τραγούδια των χωριών
Στ’ Ακρωτηριού τον ποταμό,
Π’ ανθιζ’ η ματζουράνα,
Σ’ αγαπώ με την καρδιά,
Γιατί δεν έχεις μάνα.
Στο Βόθωνα θα αγαπώ,
Στη Μεσαριά θα ζάρω
Και κει στη μέση των Φηρών
Θα πέσω να πεθάνω.
Στον Πύργο ειν’ οι όμορφες,
Στον Καρτεράδο οι αφράτες,
Στο Βόθωνα και Μεσαριά
Ξανθές και μαυρομάτες.
Ωραίο Ημεροβίγλι μου,
Τα δέντρα σου ανθίζουν,
Όμως και τα κορίτσια σου
Πολλά λεφτά αξίζουν.
Στις γραφικές ακρογιαλιές,
Περίσσα και Καμάρι,
Με την ολόμαυρη αμμουδιά
Περίσσια έχουν χάρη.
Στα δεκατρία σου χωριά,
Βασιλοπούλα μάνα,
Ζουν η αγάπη, η αρετή,
Κι η καλοσύνη αντάμα.
