Τα ψάρια των ελληνικών θαλασσών έχουν τα στέκια τους. Δεν βολοδέρνουν άσκοπα από εδώ κι από εκεί. Ανάλογα με τις ανάγκες της στιγμής, δηλαδή να βρουν καλό φαγητό ή να γεννήσουν, προτιμούν συγκεκριμένες ως επί το πλείστον περιοχές οι οποίες πληρούν τα... στάνταρ που έχουν θέσει. Η έρευνα που έκαναν Έλληνες επιστήμονες από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), χρειάστηκε αρκετό χρόνο για να αποτυπώσει τις περιοχές στις οποίες βρίσκουν καταφύγιο έξι δημοφιλή είδη ψαριών όπως η σαρδέλα, ο γαύρος, ο ξιφίας, ο τόνος, το καλαμάρι και η κόκκινη γαρίδα.
Τι τα έλκει
Δεν αρκούσε μόνο να κάνουν επιτόπια έρευνα με ειδικά ηχοβολιστικά μηχανήματα για την ανίχνευση των πυκνών συγκεντρώσεων πληθυσμών από ψάρια αλλά έπρεπε να χρησιμοποιήσουν και μια σειρά από δορυφορικές περιβαλλοντικές πληροφορίες για να αποτυπώσουν την ιδιομορφία του θαλάσσιου περιβάλλοντος που είναι ελκυστικό για το κάθε είδος ψαριού. «Με τον τρόπο αυτό μπορέσαμε να καταλάβουμε τη θερμοκρασία που έχουν τα νερά, την περιεκτικότητά τους σε αλάτι, την ύπαρξη θαλασσίων ρευμάτων, την παρουσία της τροφής όπως το φυτοπλαγκτόν και το ζωοπλαγκτόν», λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Βασίλης Βαλαβάνης, περιβαλλοντολόγος από το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων του ΕΛΚΕΘΕ που ήταν συντονιστής της ερευνητικής δουλειάς. «Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιήσαμε το ερευνητικό σκάφος "ΦΙΛΙΑ" του ΕΛΚΕΘΕ καθώς και μια δική μας τράτα- λέγεται επιστημονική τράτα- με την οποία επισκεφθήκαμε πολλές περιοχές στο Ιόνιο και το Αιγαίο», προσθέτει ο κ. Βαλαβάνης. «Βεβαίως για την καταγραφή των ενδιαιτημάτων των ψαριών συνεργάστηκαν επιστήμονες από πολλές ειδικότητες, όπως αλιευτικοί βιολόγοι, ωκεανογράφοι και αναλυτές συστημάτων γεωγραφικής πληροφορίας, ενώ στηριχθήκαμε και στις μαρτυρίες όσο και στις εμπειρίες ψαράδων οι οποίοι ξέρουν σε ποιες περιοχές και ποιες εποχές αλιεύονται συγκεκριμένα είδη ψαριών».
Πλούσιο το Β. Αιγαίο
Έτσι λοιπόν οι Έλληνες ειδικοί διαπίστωσαν ότι δύο «εκλεκτοί μεζέδες» και με πολύ μεγάλη μάλιστα θρεπτική αξία, ο γαύρος και η σαρδέλα, αφθονούν κυρίως στο Βόρειο Αιγαίο επειδή εκεί τα νερά είναι πλούσια σε τροφή. Αυτά τα μικρά πελαγίσια ψάρια, είναι μάλιστα και νυχτερινοί τύποι καθώς τις βραδινές ώρες κολυμπούν σχεδόν στην επιφάνεια της θάλασσας ενώ την ημέρα βρίσκονται σε πιο βαθιά νερά. Αντιθέτως, ο ξιφίας με τον τόνο είναι «δρομείς» μεγάλων αποστάσεων καθώς καθημερινά διατρέχουν αποστάσεις σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, από την Κύπρο μέχρι τις Βαλεαρίδες Νήσους (σύμπλεγμα 11 νησιών στα ανατολικά της Ισπανίας). Ένα σημείο όμως στο οποίο δίνουν ραντεβού είναι οι περιοχές αναπαραγωγής, όπως μεταξύ Κύπρου και Ρόδου. Την περίοδο της διατροφής τους φαίνεται να προτιμούν περιοχές όπου παρατηρείται το φαινόμενο του λεγόμενου θερμοκρασιακού μετώπου, δηλαδή όπου συναντιούνται θερμά και ψυχρά ρεύματα. Αυτές οι περιοχές είναι ιδιαίτερα παραγωγικές γιατί τα νερά κάνουν κυκλωνικές κινήσεις εγκλωβίζοντας ζωοπλαγκτόν και φυτοπλαγκτόν με αποτέλεσμα την προσέλκυση αρκετών ειδών που αποτελούν θηράματα για τον ξιφία και τον τόνο.
ΟΙ «ΔΡΟΜΕΙΣ»
Ο ξιφίας με τον τόνο είναι «δρομείς» μεγάλων αποστάσεων καθώς διατρέχουν αποστάσεις σε όλη τη Μεσόγειο
[ ΙΝFΟ ]
Η καταγραφή των σημαντικών ενδιαιτημάτων των ψαριών έγινε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος ΕnviΕFΗ (Εnvironmental Αpproach to Εssential Fish Ηabitat Designation) με σκοπό τη μελέτη και διαφύλαξή τους. Η συγκεκριμένη μελέτη παρουσιάστηκε στη Βαρκελώνη στις αρχές Οκτωβρίου στο πλαίσιο του Συνεδρίου «Οceans of Τomorrow: the Τara Οceans Εxpedition and Star Ρrojects in ΕU Μarine Research» που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οριοθετούν τις ζώνες προστασίας
ΟΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ που διαβιούν τα ψάρια, τα ενδιαιτήματά τους δηλαδή, ποικίλλουν ανάλογα με το στάδιο της ζωής τους. Η ανάγκη τους για τροφή και για αναπαραγωγή καθορίζεται από τα ιδιαίτερα φυσικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής. Η καταγραφή των ενδιαιτημάτων των ψαριών στις ελληνικές θάλασσες είναι σημαντική για τους επιστήμονες επειδή μπορούν με τον τρόπο αυτό να οριοθετήσουν ζώνες προστασίας. «Όλοι γνωρίζουμε ότι πολλοί ψαράδες πιάνουν συχνά μικρά ψάρια τα οποία πετούν μετά στη θάλασσα καθώς δεν τα αγοράζει κανείς ή δεν μπορούν να πουληθούν λόγω μικρού μεγέθους βάση της ισχύουσας νομοθεσίας», λέει ο κ. Βασίλης Βαλαβάνης από το ΕΛΚΕΘΕ. «Αυτό κάνει ζημιά στους πληθυσμούς των ψαριών επειδή δεν τους επιτρέπει να φτάσουν στο φυσιολογικό τους μέγεθος με αποτέλεσμα ο αριθμός τους να ελαττώνεται διαρκώς. Από τη μελέτη που κάνουμε με τη βοήθεια ακουστικών και δορυφορικών πληροφοριών, μπορούμε να γνωρίζουμε σε ποιες περιοχές της χώρας αναπαράγονται συγκεκριμένα είδη εμπορικών ψαριών, ποιες περιοχές προτιμούν τα νεαρά ψάρια, ώστε να μην πηγαίνουν οι τράτες και να τα ψαρεύουν πρόωρα».
