Ένα θέμα που «καίει» στο χώρο του ελληνικού κρασιού, είναι η
διατήρηση ή όχι του παραδοσιακού τρόπου κλαδέματος της Σαντορίνης, του
λεγόμενου «καλαθιού» ή «κουλούρας».Ο παραδοσιακός τρόπος μόρφωσης των πρέμνων στη
Σαντορίνη είναι η λεγόμενη «κουλούρα» ή «καλάθι», όπου σιγά-σιγά και με
την πάροδο του χρόνου, δημιουργείται ένα περίεργο στρογγυλό σύμπλεγμα
κλιματίδων, ολότελα στρογγυλό, που προστατεύει τα σταφύλια από τα
μελτέμια, αφού αυτά αναπτύσσονται στο εσωτερικό της «κουλούρας» που
δημιουργείται για το κάθε φυτό. Το συγκεκριμένο σύστημα έχει υπέρ και
κατά, απλώς μέχρι πρόσφατα κανείς δεν τολμούσε να το θέσει σε
αμφισβήτηση.
Ωστόσο, εδώ και μερικά χρόνια ο Πάρις Σιγάλας, οινοπαραγωγός στην
Οία, άρχισε να πειραματίζεται με διαφορετικούς τύπους γραμμικής μόρφωσης
των πρέμνων, σε σύρμα, με αποτέλεσμα να γίνει αντικείμενο έντονης
κριτικής. Ο κ. Σιγάλας, που έχει κατηγορηθεί για «έσχατη προδοσία», δεν
απορρίπτει την παραδοσιακή μέθοδο καλλιέργειας, αλλά υποστηρίζει πως
δίπλα σε αυτήν, θα έπρεπε να μπορούν να εφαρμόζονται και πιο σύγχρονα
συστήματα που, κατ’ αυτόν, δίνουν καλύτερα αποτελέσματα.
Μέχρι τώρα ο κ. Σιγάλας είχε απέναντί του όλο το κατεστημένο του
ελληνικού κρασιού. Μάλιστα, πριν από μερικά χρόνια, όταν από το
υπουργείο Γεωργίας βγήκε μια επιδότηση για τους αμπελουργούς της
Σαντορίνης, αναφερόταν ρητά πως εξαιρούνται οι αμπελώνες σε γραμμική
μόρφωση, δηλαδή ο εξής ένας.
Στο τέλος του συνεδρίου για το μέλλον του ελληνικού αμπελώνα, που
οργανώθηκε πρόσφατα στο Κτήμα Οινότρια Γη, διεξήχθη μια ενδιαφέρουσα
συζήτηση μπροστά σε όλους, για τη σχέση μεταξύ «αυθεντικότητας» και
«παράδοσης». Το ερώτημα, που έθεσε ο οινοπαραγωγός Πάρης Σιγάλας, ήταν
κατά πόσο οι δύο έννοιες είναι ταυτόσημες και, εάν όχι, κατά πόσο η
παράδοση μπορεί να είναι ανάχωμα στην επίτευξη της αυθεντικότητας, που
είναι κατά βάση το ζητούμενο στην παραγωγή κρασιού.
Η «ερώτηση πίσω από την ερώτηση» ήταν φυσικά το καυτό θέμα της
γραμμικής καλλιέργειας στη Σαντορίνη, την οποία μόνο ο κ. Σιγάλας έχει
αποπειραθεί να εφαρμόσει. O ευθαρσής σαντορινιός οινοποιός ζητούσε με
έμμεσο τρόπο από τους επιστήμονες-εισηγητές να τοποθετηθούν επί του
θέματος. Αρχικά κανείς δεν ήθελε να τοποθετηθεί ανοιχτά, ίσως επειδή
όλοι μυρίζονταν καβγά, έως ότου ένας γεωπόνος του υπουργείου Γεωργίας
δεν άντεξε, και είπε στον κ. Σιγάλα πως η γραμμική καλλιέργεια αμπελώνων
στη Σαντορίνη είναι έγκλημα (ή κάτι τέτοιο) γιατί όλοι οι επισκέπτες
του νησιού έρχονται να δουν τις παραδοσιακές κουλούρες.
Μέσα στο μικρό χαμό που ακολούθησε, το λόγο πήρε η Σταυρούλα Κουράκου
(συγγραφέας, να θυμίσουμε, του βιβλίου «Ο Σαντορίνη της Σαντορίνης»),
που είπε περίπου τα εξής κλείνοντας ταυτόχρονα, μάλλον για πάντα, τη
συγκεκριμένη συζήτηση: «Οι κουλούρες είναι πάρα πολύ ωραίες, αλλά κανείς
δεν μπορεί να σταματήσει την πρόοδο. Εάν η γραμμική διαμόρφωση
εξασφαλίζει καλύτερη ποιότητα καρπού, τότε προς τα εκεί πρέπει να πάτε.
Θα μπορούσε κάλλιστα ένα τμήμα του αμπελώνα της Σαντορίνης να συνεχίσει
να καλλιεργείται παραδοσιακά και να γίνει ένα είδος επισκέψιμου
μουσείου...».
Πρόκειται για μια σύγχρονη όσο και προχωρημένη άποψη από άτομο με
ιδιαίτερη γνώση της Σαντορίνης αλλά και με σφαιρική άποψη για το κρασί. Η
πρόταση της κας Κουράκου θυμίζει την προσέγγιση των οινοπαραγωγών της
Καμπανίας, που συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα παραδοσιακά ξύλινα
αναλόγια για τη χειρονακτική περιστροφή των φιαλών σαμπάνιας, δίπλα στις
αυτοματοποιημένες γυροπαλέτες.
Το Αμπελοτόπι έχει δημοσιεύσει και στο παρελθόν απόψεις για τη
γραμμική καλλιέργεια στη Σαντορίνη (βλ. #67, Ιούλιος 2010), ωστόσο στο
πιο πρόσφατο φύλλο δημοσιεύει την εντελώς πρωτοποριακή άποψη του
γεωπόνου Γιώργου Γερμάνη, ο οποίος αναγνωρίζει τις γευστικές
ιδιαιτερότητες που προσδίδει στο ασύρτικο της Σαντορίνης η παραδοσιακή
διαμόρφωση σε καλάθι, τις οποίες ισχυρίζεται πως μπορεί να αναπαράγει
(και εκτός Σαντορίνης), προσαρμόζοντας κατάλληλα τη γραμμική διαμόρφωση.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πρόταση, που αξίζει προσοχής.
Σε κάθε περίπτωση η δογματική απόρριψη της γραμμικής καλλιέργειας στη
Σαντορίνη, μας θυμίζει τους εύπορους τουρίστες των χωρών της Δύσης που,
επισκεπτόμενοι τριτοκοσμικές χώρες, θυμώνουν όταν βλέπουν τους
κατοίκους τους να έχουν αυτοκίνητα και κινητά τηλέφωνα και να μη μένουν
μέσα σε «γραφικές» καλύβες για να τους «πάρουν φωτογραφία».
πηγή:fnl-guide
