Εδώ και είκοσι χρόνια ο γλύπτης Γιώργος Κυπρής μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα και στη Σαντορίνη. Στο νησί δημιούργησε την γκαλερί "Μάτι" για να εκθέτει τα έργα του, που εμπνέονται από τα ηφαιστειογενή χρώματα και σχολιάζουν τις ανθρώπινες δράσεις.
Και επέλεξε ένα ήσυχο, αλώβητο από τον τουρισμό, παραδοσιακό χωριό για να εγκαταστήσει το δεύτερο σπίτι του.
Γράφει η ΝΤΟΣΗ ΙΟΡΔΑΝΙΔΟΥ
Στα 16 του η Σαντορίνη ήταν ο τόπος διακοπών στην πρώτη του απόδραση από τη γονεϊκή προστασία. Τότε, βέβαια, δεν φανταζόταν ότι πολλά χρόνια αργότερα, το 1990, θα έχτιζε εκεί τη βάση του για να στεγάσει τις καλλιτεχνικές του δημιουργίες. Ο γλύπτης Γιώργος Κυπρής, με μια μακρόχρονη ιστορία στον χώρο της Τέχνης, θέλησε κάποια στιγμή να απαλλαγεί από τις δεσμεύσεις που έχει το ορθόδοξο σύστημα της προβολής της Τέχνης, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, τις κλασικές γκαλερί, αναζητώντας παράλληλα τρόπους να ανοίξει την αγορά του και πέρα από την Ελλάδα.Θεώρησε, λοιπόν, ότι η Σαντορίνη, ένας τουριστικός προορισμός με επισκέπτες που πιθανώς θα ενδιαφέρονταν για τη σύγχρονη Τέχνη αλλά και θα είχαν και την οικονομική δυνατότητα να επενδύσουν σ' αυτήν, ήταν ένας από τους πιο κατάλληλους τόπους της χώρας μας για να δημιουργήσει την γκαλερί του, το "Μάτι", στα Φηρά, πάνω στην καλντέρα. Μια δοκιμή, ένα πείραμα που πέτυχε και πλέον εκεί φιλοξενούνται σχεδόν αποκλειστικά έργα δικά του, ιδιαίτερα γλυπτά από μέταλλο, με το αγαπημένο του θέμα εδώ και πολλά χρόνια, τη θάλασσα, τον βυθό, τα ψάρια, που έχουν πηγή έμπνευσης και τη Σαντορίνη.
Φανατικός δύτης, έκανε καταδύσεις στο νησί, στους Μπαξέδες, αλλά και μέσα στα νερά της καλντέρας, στο σκούρο, σχεδόν μαύρο βυθό, λόγω των ηφαιστειακών εκρήξεων - και το μαύρο και το μπλε μαζί, τα τόσο ιδιόμορφα χρώματα του νησιού επέδρασαν "υποχθόνια", όπως αναφέρει, στο έργο του. "Οι καταδύσεις είναι το φροντιστήριό μου", θα πει, "είναι σαν να διαβάζω ένα βιβλίο Τέχνης, για μένα".
Ενα σπίτι χτισμένο με λάβα
Κάποια χρόνια, αργότερα, αποφάσισε να αποκτήσει τον δικό του χώρο διαμονής, στη Μεσαριά, το πρώην αστικό και βιομηχανικό κέντρο της Σαντορίνης, ένα από τα ωραιότερα χωριά του νησιού, όπως ισχυρίζεται, το οποίο δεν έχει ανακαλύψει ευτυχώς ο τουρισμός ακόμα. Και αυτό το οφείλει "στην άθλια πλατεία της Μεσαριάς", όπως λέει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Κυπρής, "η οποία δεν έχει καμία σχέση με το υπέροχο χωριό, και αποτελεί το φρένο για τον κόσμο για να μπει πιο μέσα και να το ανακαλύψει".
Εργα. Ο Γιώργος Κυπρής σχολιάζει με υπαινικτικό τρόπο τις αρνητικές ανθρώπινες δράσεις.
Ο γλύπτης διάλεξε ένα παλιό κτίριο εποχής λίγο πριν από τον Μεσοπόλεμο, επιλέγοντας συνειδητά να μην κτίσει ένα καινούργιο σπίτι στο υπερπλήρες καταλυμάτων νησί. "Θεωρώ ότι έχει ήδη πάρα πολλά κτίρια η Σαντορίνη, και είναι ώρα ο κόσμος να αρχίζει να σκέφτεται να αναστυλώσει τα παλιά σπίτια για να υπάρχει μια αρχιτεκτονική όπως πρέπει, και όχι δήθεν" σχολιάζει. Το σπίτι, που είναι πέτρινο, χτισμένο με κόκκινη λάβα, αλλά επιχρισμένο και ημιυπόσκαφο, ήταν σε αρκετά καλή κατάσταση όταν το αγόρασε και δεν χρειάστηκαν πολλές εργασίες για να κατοικηθεί. Κρατώντας την πρόσοψη αναλλοίωτη, ο Γιώργος Κυπρής το έβαψε εσωτερικά με έντονα χρώματα, σεβόμενος και τις επιθυμίες των παιδιών του, του Αλέξανδρου και της Κάρλας.
Τα περισσότερα έπιπλα είναι ιδιοκατασκευές δικές του, ενώ τα έργα Τέχνης φέρουν φυσικά την υπογραφή του. Εργα τα οποία αφορούν τη θάλασσα, επιχειρώντας να σχολιάσει "τις σκληρές και ασυλλόγιστες συμπεριφορές των ανθρώπων απέναντι σε διαφορετικές μορφές ζωής" και αντιμετωπίζοντας τα ψάρια ως θύματα των πράξεών μας, αλλά και έργα που έχουν θέμα τη ματαιοδοξία. Μια δουλειά που επέλεξε να δείξει το καλοκαίρι στην γκαλερί "Scala" στη Μύκονο, "ακριβώς επειδή εκεί είναι το βασίλειο της ματαιοδοξίας και ήθελα να το κουβεντιάσω μ' αυτούς που είναι ματαιόδοξοι", σχολιάζει. "Τα ενδιαφέροντά μου - ανεξάρτητα από το αν είναι ψάρια ή κάτι άλλο-, το ζητούμενό μου, είναι η διερεύνηση των ανθρώπινων δράσεων, αυτό με ενδιαφέρει γενικώς, και με μία έννοια είναι έργα διαμαρτυρίας, αλλά υπαινικτικά, όχι μανιφέστα".
Ο Γιώργος Κυπρής περνά πλέον οπωσδήποτε ολόκληρο τον Αύγουστο στη Σαντορίνη, αλλά και πολλά δεκαήμερα από τον Απρίλιο έως τον Νοέμβριο, που είναι ανοιχτή η γκαλερί. Οπότε, "έπειτα από μια εικοσαετία στο νησί, αντιλαμβάνεσαι ότι το έχω απομυθοποιήσει", θα πει. "Με ενοχλούν πάρα πολύ τα άσχημα της Σαντορίνης, σε βαθμό που να μου χαλάνε τον Παράδεισο. Η αλήθεια είναι ότι μου χρειάζεται ο τόσος κόσμος και η τόση υπερεκμετάλλευση για να χτίσω τη δουλειά μου, ωστόσο γκρινιάζω συνεχώς για την έλλειψη της λογικής της αειφόρου ανάπτυξης -αυτή είναι η τρέλα μου. Χρειαζόμαστε τον τουρισμό, αλλά το νησί είναι μικρό, καλύτερα να έρχονται λιγότεροι και να τους περιποιούμαστε σωστά.
Επίσης, το τοπίο από το αεροδρόμιο προς τα Φηρά είναι χάλια, εγκαταλειμμένο, με διάφορα σκόρπια άσχημα κτίρια, μαρμαράδικα, ηλεκτρολογεία κ.λπ. μες στον κάμπο. Υπάρχει μια έλλειψη νοικοκυροσύνης παντού... Αυτή είναι η άποψή μου, ωστόσο υπάρχουν και κάποια άλλα κομμάτια ή κάποιες ώρες της Σαντορίνης τις οποίες χαίρομαι πάρα πολύ. Ενα μικρό παράδειγμα είναι στο σπίτι που μένω, στη Μεσαριά. Ηθελα την απομόνωσή μου, να είμαι σε ένα χωριό ήσυχο, να κάθομαι να αγναντεύω τη θάλασσα, να μην έχω τουρίστες, μηχανάκια, φασαρία, και τέτοια μέρη η Σαντορίνη τα παρέχει, φτάνει να τα ψάχνεις".
Για τον Γιώργο Κυπρή οι μέρες στη Σαντορίνη, εκτός από τις ώρες που περνάει στο Μάτι, είναι "ευκαιρία για μηρυκασμό και πολλή μελέτη". Κουβαλάει επίσης υλικά μαζί του και εργάζεται, αφού αποφεύγει να βγαίνει έξω την ημέρα. "Με πειράζει ο ήλιος, είμαι βραδινός τύπος, σαν τον αρουραίο", αναφέρει με χιούμορ. Παρ' όλα αυτά, κάποιες φορές θα κάνει πρωινό μπάνιο στον Περίβολο ή θα ακολουθήσει τη γυναίκα του, Αντονέλα, στη δύσβατη Καμπιά... παρατηρώντας την να κάνει βουτιές την ώρα που εκείνος πίνει την μπίρα του στο κεντράκι που υπάρχει εκεί. Τα βράδια, ωστόσο, θα τιμήσει τα ωραία εστιατόρια και τις ταβέρνες του νησιού. "Είμαι φίλος των φίλων που υπερασπίζονται και ασχολούνται σοβαρά με τη διατροφή της Σαντορίνης, μαγειρεύουν καλά, με σεβασμό", θα πει. Και αναφέρει χαρακτηριστικά παραδείγματα το "Νυχτέρι" στο Καμάρι, τη "Σελήνη" στον Πύργο, τη "Σάλτσα" στο Φηροστεφάνι, αλλά και τις ψαροταβέρνες στις παραλίες, το "Ψαράκι" πάνω από το λιμάνι της Βλυχάδας, τα "Δελφίνια" στο Ακρωτήρι. Γευστικές απολαύσεις που συνοδεύονται πάντα με κάποιο από τα σαντορινιά κρασιά, για τα οποία φημίζεται διεθνώς το νησί.
