Γράφει ο Κώστας Νούσης
Θεολόγου-φιλολόγου Α.Π.Θ.
Το δυστύχημα με το πρόσωπο του αντιχρίστου είναι ότι τον μυθοποίησε η ίδια η χριστιανική παραφιλολογία σε αντίθεση με την πρόθεση της παράδοσης της ορθόδοξης θεολογίας και των ίδιων των ιερών κειμένων του χριστιανισμού. Αυτό φαίνεται και από την καθυστερημένη εισαγωγή του βιβλίου της Αποκάλυψης στον κανόνα των βιβλίων της αγίας Γραφής, ώστε να αποφευχθούν οι πιθανές ακρότητες στις ερμηνείες και στις σε ανάλογα φαινόμενα αντιδράσεις και στάσεις ζωής από τους πολλούς, κυρίως όμως για να μην υπερκαλυφθεί το πρόσωπο του Χριστού και η αναζήτησή του από τη θέαση του πλάνου αντιγράφου του, όπερ και εγένετο παρά την αντίθετη πρόθεση των εκκλησιαστικών συγγραφέων και ποιμένων της εκκλησίας, όπως έδειξε ο προαναφερθείς προβληματισμός περί της κανονικής αναγνώρισης του προφητικού αυτού βιβλίου. Το αυτό μας δείχνει και η πατερική ερμηνεία για τη μη αναγραφή του ονόματος του αντιχρίστου «διά το μηδέ άξιον είναι της εν τω βιβλίω γραφής» (Aρέθας Καισαρείας). Άλλωστε ο αντίχριστος δεν θα είναι παρά ένας κοινός θνητός πλήρης δαιμονισμού, άρα και αξιοθρήνητος, και φυσικά μη δυνάμενος κινείν ουδεμία διάθεση σύγκρισης με το πρόσωπο του Θεανθρώπου, του ακτίστου και παντοδυνάμου και παντοκράτορος Θεού Λόγου, του και ενανθρωπήσαντος δι’ ημάς.
Τελικά ο ανθρώπινος ψυχισμός δικαίωσε τις ανησυχίες της Εκκλησίας για πιθανές παρεκτροπές, διότι ο φόβος του αντιχρίστου πολλές φορές αντικατέστησε στις ψυχές των χριστιανών τη ζητούμενη αγάπη και προσδοκία του Χριστού με κίνδυνο εγκατάστασης στο κέντρο της πνευματικής ζωής του πλάνου1. Μια φοβικότητα που μαρτυρεί απλώς την απουσία της πνευματικής ζωής («γι’ αυτό σήμερα, παιδί μου, δεν έχουμε το Χριστό μέσα μας και γι’ αυτό ανησυχούμε για τον αντίχριστο»: γέρων Πορφύριος προς αγιορείτη μοναχό)2. Στην εν λόγω συζήτηση εντοπίζουμε μερικά βασικά στοιχεία: την πνευματική τρομοκρατία στις συνειδήσεις των απλών ανθρώπων με ευθύνη πνευματικών (=εξομολόγων) ιερέων, τις αλγεινές επιπτώσεις στην ψυχοσωματική ισορροπία των πιστών, την αφοβία του γέροντα μπροστά στον αντίχριστο και το όποιο χάραγμά του, την πίστη του στο Χριστό που καταργεί πάσα φοβία και δειλία, τη στένωση του ευαγγελικού μηνύματος από λαϊκιστικές και πρόχειρες θεολογικές ερμηνείες και, το πιο σκανδαλώδες, την «άνεσή» του να χαραχθεί πολλάκις υπό του ιδίου του «αντιθέτου», όπως απαξιωτικά τον αποκαλεί. Πρωτοδιαβάζοντας τα παραπάνω εξεπλάγην. Άλλα είχα ακούσει από ιεροκήρυκες και άλλα διάβαζα μέχρι τότε. Προφανώς το ανεξίτηλον του σφραγίσματος, μια ακόμα παράμετρος στην εκμύθευση και θρυλοποίηση του προσώπου του αντιχρίστου, άρχισε να καταρρίπτεται.
Αν και στο κείμενο της Αποκάλυψης δεν αναφέρεται κάπου περί του ανεξάλειπτου χαρακτήρα του σφραγίσματος, διαβάζουμε σε ερμηνευτική παράφραση σύγχρονου ορθόδοξου θεολόγου3 περί αυτής ακριβώς της ιδιαιτερότητας. Αν αναλογιστούμε και ένα «νόθο» έργο του Ιππολύτου περί αντιχρίστου στο οποίο αναφέρει για τους χαραγμένους ότι «εν αυτοίς ουκ έστι μετάνοια»4 κατανοούμε ότι δεν είναι και τόσο τυχαία η ύπαρξη αυτής της γνώμης. Αυτό όμως που ενδιαφέρει κυρίως είναι η απόδειξη της ορθότητας ή μη αυτής της θέσης μέσα από την ορθόδοξη παράδοση, ώστε να μην καταστεί από απλή δόξα σε δόγμα πίστεως. Αυτό λοιπόν που θα πω προκαταβολικά είναι ότι και εδώ – όπως σε κάθε αμαρτία - το ανεξάλειπτο και το αδύνατο της μετάνοιας έγκειται στην έλλειψη ακριβώς της αντίστοιχης διάθεσης. Στο σημείο αυτό φωτίζει επαρκώς η ερμηνεία του χωρίου της βλασφημίας του Αγίου Πνεύματος (Λουκ. ιβ΄10). Είναι σαφές ότι η κατά γράμμα ερμηνεία και εδώ – όπως και στο χωρίο του αγίου Ιππολύτου – οδηγεί σε ποικίλα αδιέξοδα. Εκκρεμεί λοιπόν η προσέγγιση του ζητήματος μέσα από το σύνολο του λόγου του Ιππολύτου, από άλλα ιερά κείμενα και την εκκλησιαστική ιστορία. Το σίγουρο είναι – πάλι προκαταλαμβάνοντας επάνοδο επί του θέματος - ότι η επικείμενη κάρτα του πολίτη – που αναστατώνει λόγω της υποσυνείδητης και συνειδητής σύνδεσής της με το χάραγμα – δεν πρέπει να γίνεται στα χέρια κληρικών και άλλων όπλο αφορισμού τινών από το εκκλησιαστικό σώμα, όπως κυκλοφορούν ένιοι τώρα τελευταία σε έντυπη μορφή τις απόψεις τους.
Μια ακόμα διευκρίνιση: ο γράφων είναι κατά της κάρτας του πολίτη και της σταδιακής αποδημοκρατικοποίησης των λαών.
Λάρισα 8/12/2010
1 Κλείτος, Ι. Γεροντικό του 20ου αιώνος. Αθήνα: Ν. Παναγόπουλος, 2002, σσ. 118-120.
2 Ό.π. σ.118.
3 Η Καινή Διαθήκη μετά συντόμου ερμηνείας. Αθήνα: Αδ. Θεολ. ο Σωτήρ, 1995, σ.1032 (στο Αποκ. ιθ’ 20).
4 PG τ. 10, σ. 932.
πηγή:Ιδιωτική οδός
