Μισός αιώνας ακτοπλοΐα

ΕΚΘΕΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΣΠΑΝΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΠΟΥ ΕΔΕΣΑΝ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ

Το χρονικό της εξέλιξης της ελληνικής ακτοπλοΐας και συγκεκριμένα των δρομολογίων που είχαν αφετηρία τον Πειραιά, από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και επί μισό αιώνα, μέχρι το 1995, εποχή δηλαδή που μετοχές εταιρειών της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας αρχίζουν να διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, δημιουργώντας νέα δεδομένα στον χώρο, παρουσιάζεται σε έκθεση με τίτλο «Ελληνική Ακτοπλοΐα 1945-1995» του Γεωργίου Μ. Φουστάνου, την Τρίτη 27 Απριλίου στο Ιδρυμα Ευγενίδου, λεωφόρος Συγγρού 387, Π. Φάληρο.

Η αγγλική θαλαμηγός «CALA MARA» που μετονομάστηκε «ΚΑΛΑΜΑΡΑ» Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν το σύνολο σχεδόν των 144 πλοίων που πραγματοποίησαν δρομολόγια από τον Πειραιά στην προαναφερθείσα περίοδο, τα οποία παρουσιάζονται μέσα από μια σπάνια συλλογή φωτογραφικού και έντυπου υλικού που υπερβαίνει τις 1.000 εικόνες, ενώ παράλληλα αναφέρεται το πλήρες ιστορικό τους.
Με το πέρας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η χώρα μας έχει χάσει το 75% των πλοίων της ποντοπόρου φορτηγού ναυτιλίας και έχει υποστεί ολοκληρωτική σχεδόν καταστροφή του επιβατηγού της στόλου. Η απελευθέρωση βρήκε τη χώρα μας ουσιαστικά χωρίς επιβατηγά πλοία, αφού τα μόνα διασωθέντα ήταν το υπερωκεάνιο «Νέα Ελλάς», που παρέμενε υπό τη διαχείριση των Βρετανών, τα μεσογειακά «Κορινθία» και «Ιωνία» και τα επιβατηγά «Κορυτσά» και «Ελένη». Το τελευταίο, πλοιοκτησίας Γεωργίου Εμπειρίκου, είχε περιέλθει στους Γερμανούς ως λεία πολέμου και από εκεί στους Βρετανούς, οι οποίοι τελικά το παραχώρησαν μετά το τέλος του πολέμου στην Ελλάδα. Στη μεταπολεμική περίοδο έγινε δυνατή η ανέλκυση ενός ακτοπλοϊκού, του «Ναυσικά» της Ατμοπλοΐας Παρνασσίδος που είχε βυθιστεί το 1941 στη Σούδα.
Τον Μάιο του 1945 τη χώρα συντάραξε το τραγικό ναυάγιο του ναρκαλιευτικού «Σπερχειός», που είχε διατεθεί από το Ναυτικό για την εξυπηρέτηση των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών. Περισσότερα από 100 άτομα έχασαν τη ζωή τους στο ναυάγιο αυτό, που έπληξε ιδιαίτερα τη Σύρο, η οποία θρήνησε έναν μεγάλο αριθμό θυμάτων. Στο αμέσως επόμενο διάστημα ξεκίνησε σιγά σιγά η ανασυγκρότηση του ακτοπλοϊκού μας στόλου. Αυτό έγινε με δύο τρόπους: με την παραχώρηση από τις συμμαχικές δυνάμεις ενός μικρού αριθμού πλοίων, μεγάλης κυρίως ηλικίας, τα οποία λειτουργούσαν μέσω των γραφείων της Ακτοπλοΐας της Ελλάδος, και συγχρόνως με την απόκτηση πλοίων από ιδιώτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι παράλληλα με τα επιβατηγά πλοία, ένας σημαντικός αριθμός ταξιδιωτών εξυπηρετείτο τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και από μικρά ακτοπλοϊκά φορτηγά.
Ατμόπλοια

Να σημειωθεί επίσης πως από τους πρώτους που έσπευσαν να αγοράσουν επιβατηγά πλοία ήταν ο Ευάγγελος Π. Νομικός. Ο Θηραίος εφοπλιστής αγόρασε τον Ιούλιο του 1945 τρία μικρά σουηδικά ατμόπλοια 300-400 τόνων, με σκοπό να τα δρομολογήσει στις ακτοπλοϊκές γραμμές. Τα πλοία ήταν τα «Ronneby», «Sodern» και «Blekinge», τα οποία μετονομάστηκαν σε «Εφφη», «Μεσσαριά» και «Θήρα» αντίστοιχα και η παράδοσή τους πραγματοποιήθηκε στο Τρέλεμποργκ της Σουηδίας στα τέλη του 1945. Εντούτοις, μόνο τα δύο πρώτα έμελλε να καταπλεύσουν στην Ελλάδα αφού στις 10 Ιανουαρίου 1946, το «Θήρα» ναυάγησε μια ώρα μετά τον απόπλου από το λιμάνι του Ηνωμένου Βασιλείου με προορισμό τον Πειραιά.

Τον Αύγουστο του 1945 παραχωρήθηκαν από τους συμμάχους στη χώρα μας δύο αγγλικές κορβέτες για τις ανάγκες των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών. Τα πλοία παρελήφθησαν στο Γιβραλτάρ, ύψωσαν ελληνική σημαία, μετονομάστηκαν σε «Θεσσαλονίκη» και «Πάτραι» και ακολούθως απέπλευσαν στις 28 Αυγούστου με προορισμό τον Πειραιά. Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 1945 κυκλοφόρησε η φήμη ότι γνωστός Ελληνας επιχειρηματίας ενδιαφερόταν να ασχοληθεί με τον ακτοπλοϊκό χώρο αγοράζοντας 20 καναδικές κορβέτες, τις οποίες θα μετέτρεπε σε ακτοπλοϊκά σκάφη. Επρόκειτο για τον Μποδοσάκη Αθανασιάδη, η προσπάθεια του οποίου δεν τελεσφόρησε, αφού συνάντησε πολλές αντιδράσεις. Ο ίδιος επιχείρησε λίγο αργότερα να δραστηριοποιηθεί στον χώρο με την απόκτηση τριών κορβετών κατασκευής 1942, τις οποίες μετονόμασε σε «Σείριος», «Αρκτούρος» και «Βεγας». Τα πλοία μετασκευάστηκαν στον Πειραιά, αλλά τελικά πουλήθηκαν σε αιγυπτιακά συμφέροντα στα μέσα του 1948. Ο Μποδοσάκης Αθανασιάδης δεν ασχολήθηκε έκτοτε με την ακτοπλοΐα, ωστόσο υπήρξε αργότερα συνδημιουργός εταιρείας τακτικών γραμμών με τον Γεώργιο Μ. Δρακόπουλο. Προς τα τέλη του 1945 ανακοινώθηκε από τους συμμάχους η παραχώρηση στο Ελληνικό Δημόσιο του γερμανικού επιβατηγού ατμοπλοίου «Hertha», κατασκευής 1905.
Επίσης, η πρώην αγγλική θαλαμηγός «Cala Mara», που είχε αγοραστεί προπολεμικά το 1937 από τον διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Ιωάννη Δροσόπουλο και είχε μετονομαστεί σε «Καλαμάρα», περιήλθε από τους κληρονόμους του στον Νικόλαο Μαυρή και δρομολογήθηκε με το ίδιο όνομα στη γραμμή Χαλκίδα-Λίμνη-Αιδηψός-Ωρεοί-Βόλος.
Ναυάγιο
Στις 19 Ιανουαρίου 1947, σχεδόν δύο χρόνια από το πολύνεκρο ναυάγιο του «Σπερχειός», η χώρα βυθίστηκε για μία ακόμα φορά στο πένθος εξαιτίας του ναυαγίου του «Χειμάρρα», που κόστισε τη ζωή σε 383 επιβάτες. Το τραγικό συμβάν, που έλαβε χώρα ενώ το πλοίο βρισκόταν στον Νότιο Ευβοϊκό στη διάρκεια ταξιδιού από Θεσσαλονίκη για Πειραιά, υπογράμμισε την άθλια κατάσταση των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών της χώρας.
Παρ' όλα αυτά, ο 20ός αιώνας έμελλε να κλείσει μ' ένα εξαιρετικά δυσάρεστο γεγονός. Το τραγικό ναυάγιο του «Εξπρές Σαμίνα» που συνοδεύτηκε από την απώλεια 80 συνανθρώπων μας αλλά και το απονενοημένο διάβημα του Παντελή Σφηνιά.
Η έκθεση «Ελληνική Ακτοπλοΐα 1945-1995» παρουσιάζεται σε δύο γλώσσες (ελληνικά-αγγλικά), θα διαρκέσει από την Τετάρτη 28 Απριλίου έως την Κυριακή 15 Μαΐου 2010, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα και Τρίτη: 10.00-13.00, Τετάρτη έως Κυριακή: 10.00 - 20.30. *

http://www.enet.gr/?i=news.el.ellada&id=152477