του Γιαννη Κτιστακι, λέκτορα της Νομικής Σχολής Κομοτηνής http://www.amen.gr/
Παρέα Ελλήνων επισκεπτών ετοιμάζεται να χαμογελάσει στον φακό του Τούρκου φωτογράφου με φόντο την Αγία Σοφία στην Πόλη. Ξαφνικά, δευτερόλεπτα πριν από το κλικ, ένας εξ αυτών δυσφορεί έντονα διότι αντιλαμβάνεται ότι μαζί με το μεγαλοπρεπές οικοδόμημα ο φακός θα συλλάβει και τους πρόσθετους 4 μιναρέδες της Αγίας Σοφίας που φύτρωσαν επί των Οθωμανών.
Η δυσφορία εξαπλώνεται στην παρέα. Η φωτογραφία κινδυνεύει να μην βγει ποτέ. Ο φωτογράφος, όμως, επεμβαίνει: «Μην στενοχωριέστε, θα κάνω φωτομοντάζ, θα αντικαταστήσω τους μιναρέδες με σταυρούς». Η παρέα ησυχάζει, ξαναχαμογελάει και κλικ, έτοιμη η φωτογραφία με τους σταυρούς στη θέση των μιναρέδων!
Θυμήθηκα το πραγματικό αυτό περιστατικό τον Δεκαπενταύγουστο όταν είδα τις φωτογραφίες από την ιστορική επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού, με οικοδεσπότη τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στο Ορφανοτροφείο και στον Αγιο Γεώργιο τον Κουδουνά της Πριγκήπου. Για όσους δεν το γνωρίζουν, πριν περίπου από ένα χρόνο στο Στρασβούργο (ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου), το τουρκικό κράτος έχασε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο τη δικαστική μάχη για την κυριότητα του Ορφανοτροφείου. Την προσφυγή είχε καταθέσει ο τωρινός οικοδεσπότης του πρωθυπουργού, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, Βαρθολομαίος ο Α΄. Τη δε διοίκηση του μειονοτικού ιδρύματος του Αγίου Γεωργίου του Κουδουνά την έχει θέσει, παρανόμως, υπό τον έλεγχό του το τουρκικό κράτος και η αντιδικία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι υπαρκτή και καταγεγραμμένη.
Ο φωτογράφος της Αγίας Σοφίας είναι χαρακτηριστικό δείγμα του καινοφανούς δυναμισμού της τουρκικής κοινωνίας, όπως εύστοχα επισημαίνει ο κ. Ιορδανίδης από τη μόνιμη στήλη του στην «Κ» (9/8/2009). Δείγματα αυτού του δυναμισμού συναντά κανείς, μεταξύ άλλων, στα (κρατικά και ιδιωτικά) πανεπιστήμια με τα αγγλόφωνα τμήματα και τους δεκάδες ξένους καθηγητές, στον κινηματογράφο με τις σημαντικές βραβεύσεις και τα πολλά εισιτήρια και στα μεγάλα κατασκευαστικά έργα των τουρκικών εταιρειών στην Ασία. Ο φωτογράφος δεν «πούλησε» την ιστορική του μνήμη, όπως θα τον κατηγορούσαν αλλού στα Βαλκάνια. Απλώς, φέρθηκε επαγγελματικά: δεν είχε την ψευδαίσθηση ότι η φωτογραφία του με τους μονταρισμένους χριστιανικούς σταυρούς θα αποσταθεροποιούσε τους πραγματικούς μιναρέδες από την Αγία Σοφία.
Επαγγελματίας και αυτός, το γνησιότερο ίσως δείγμα του καινοφανούς δυναμισμού της τουρκικής κοινωνίας, ο Ερντογάν νοιάζεται για τον συμβολισμό των φωτογραφιών. Εκ της θέσεώς του, δεν του επιτρέπεται να ποζάρει σε μονταρισμένες φωτογραφίες. Υστερα από δεκαετίες σκληρών διώξεων των Ρωμιών, φωτογραφίζεται την ημέρα του εορτασμού της Παναγίας με τον αντίδικό του Οικουμενικό Πατριάρχη μπροστά στο Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου. Οι αμοντάριστες φωτογραφίες μεταδίδουν ήδη στην τουρκική κρατική μηχανή με πιστότητα την αλλαγή της μειονοτικής πολιτικής που δρομολογείται. Η δε λεζάντα είναι έτοιμη εδώ και καιρό με έντεχνα φιλομειονοτικά πρωτοσέλιδα των τουρκικών εφημερίδων. Το πόσο γρήγορα θα γεμίσει το φιλμ μέχρι τον προσεχή Δεκέμβριο των διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. θα εξαρτηθεί, όμως, και από πολλούς άλλους –ασύμμετρους– παράγοντες.
