Σε μια χρονική συγκυρία όπου ο διεθνής ορίζοντας είναι ευμετάβλητος, οι ισορροπίες στις διακρατικές σχέσεις ευάλωτες και είναι διάχυτη η εντύπωση ότι ζούμε μια σταδιακή αλλαγή των γεωπολιτικών δεδομένων στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, η ενέργεια του Φαναρίου να προχωρήσει στην τέλεση λειτουργίας στον αύλειο χώρο της ιστορικής Μονής είχε τις παρενέργειές της.
Οι Τούρκοι ζητούν τέμενος
Οι επικοινωνιακές δοξασίες τηλεοράσεων και εφημερίδων για την «ιστορικότητα» του γεγονότος και την «αγία και πάνσεπτη» τελετή ήταν ακόμη νωπές, όταν ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν με απλό, κατηγορηματικό και ωμό τρόπο αξίωσε από τηλεοράσεως τη λειτουργία, όχι απλώς τζαμιού, αλλά τεμένους, όχι σε κάποια Ελληνική επαρχία, αλλά στην «καρδιά» της χώρας, στην πρωτεύουσα, την Αθήνα.
Όλοι ξαφνικά αντελήφθησαν στην Αθήνα πως η λειτουργία στην αυλή ενός μοναστηριού στον Πόντο (πέραν βέβαια της αυτονόητης και αναμφίβολης συμβολικότητας για τους Έλληνες του Πόντου και την ιστορία μας την οποία δεν υποβαθμίζουμε), ισοδυναμούσε για την τουρκική κυβέρνηση με την ίδρυση τε μένους (δηλαδή τζαμιού, θεολογικής βιβλιοθήκης και σχολής) στην «καρδιά» του ελληνικού κράτους.
«Μόνο με την επαναλειτουργία της Αγιά Σοφιάς «ως μονής, ούτε καν ως εκκλησίας, θα μπορούσε να διαπραγματευτεί κανείς τις απαιτήσεις Ερντογάν» τόνιζαν χαρακτηριστικά κύκλοι της ιεραρχίας στην Μονή Πετράκη, που είδαν εξαρχής με επιφύλαξη την πρωτοβουλία Βαρθολομαίου για τη λειτουργία στη Σουμελά. Την ίδια στιγμή, έγκυροι θεολογικοί κύκλοι και έμπειροι διπλωμάτες της οδού Ζαλοκώστα διερωτώντο «με ποιον συνεννοείται στην Αθήνα» ο Πατριάρχης.
Υπάρχει απευθείας επικοινωνία με τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου ή όλα γίνονται μέσω της ψυχρής και δαιδαλώδους διπλωματικής οδού;
Εμπλοκή με Αγιά Σοφιά
Οι ίδιοι κύκλοι υπενθυμίζουν στους συνομιλητές τους την κατ' ιδίαν συνάντηση που είχαν πρόσφατα στην Κωνσταντινούπολη οι Βαρθολομαίος και Παπανδρέου, αλλά και την απάντηση που έδωσε ο πρωθυπουργός σε ερώτηση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΛΑΟΣ, Αλέξη Ροντούλη, στη Βουλή στις αρχές Αυγούστου, λίγες ημέρες πριν από τον Δεκαπενταύγουστο.
«Σεβόμαστε και στηρίζουμε το Οικουμενικό Πατριαρχείο» δήλωσε ο πρωθυπουργός, και αναφερόμενος στην επικείμενη πρωτοβουλία για τέλεση λειτουργίας στην Αγιά Σοφιά της Πόλης ανήμερα της 17ης Σεπτεμβρίου από ομογενείς των ΗΠΑ περιορίστηκε να δηλώσει πως η συγκεκριμένη πρωτοβουλία έχει προαναγγελθεί «από τον παρελθόντα Μάιο, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι «τα θέματα που άπτονται της εκκλησιαστικής τάξης και εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Οικουμενικού Πατριαρχείου».
Επισημαίνεται πως για την πρωτοβουλία να τελεστεί λειτουργία στην Αγιά Σοφία ανήμερα της ονομαστικής εορτής Σοφίας, Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης (17 Σεπτεμβρίου) υπάρχουν σοβαρές και ουσιαστικές αντιρρήσεις. Το Φανάρι δεν έχει πάρει θέση μέχρι σήμερα, καθώς ακόμη και η επιλογή της ημερομηνίας είναι αυτονόητα παράλογη και αποδεικνύει αν μη τι άλλο, στοιχειώδη και παιδαριώδη άγνοια εκ μέρους των διοργανωτών: Η Αγιά Σοφιά δεν είναι αφιερωμένη στην Αγία Σοφία αλλά στην Ύπατη Σοφία του Ένσαρκου Λόγου του θεού...
Και οι Ρώσοι στο παιχνίδι
Και να ήταν μόνον οι παρενέργειες με τη γείτονα Τουρκία... Ελάχιστες ώρες επίσης μετά που έσβησαν οι προβολείς της επικοινωνιακής δημοσιότητας για τη λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου στη Σουμελά στο πάζλ των διεκδικήσεων και ανταλλαγμάτων προστέθηκε -ίσως όχι αδίκως με βάση τα νέα πληθυσμιακά δεδομένα- και το ρωσικό Πατριαρχείο!
Είναι μάλιστα τόσο μεγάλη πληθυσμιακά και τόσο έντονη οικονομικά η παρουσία τους στην Τουρκία, που το ρωσικό Πατριαρχείο έχει αναγκαστεί να προχωρήσει στην εφαρμογή ειδικού έκτακτου σχεδιασμού για τη δημιουργία ρωσικών ενοριών.
Αυτή τη στιγμή λοιπόν, η λειτουργία έστω και στην αυλή της ιστορικής Μονής μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά και για το ρωσικό Πατριαρχείο, όπως επίσης και για τα εκατομμύρια Ορθοδόξων Ουκρανών, Γεωργιανών, Καζακστανών, Αρμενίων και Αμπχαζών...
Το ρωσικό ενδιαφέρον εκδηλώθηκε ήδη, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, με έντονες επιστολές διαμαρτυρίας τόσο του Ρώσου υπερ-πρωθυπουργού Βλαντιμίρ Πούτιν, όσο και του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ προς τον Ερντογάν, με τις οποίες ζητούν να προνοήσει η τουρκική κυβέρνηση ώστε να μην εμφανίζεται ο κ. Βαρθολομαίος ως ο μόνος εκφραστής των εν Τουρκία Ορθοδόξων.
Επίσης, έντονη υπήρξε και η διαμαρτυρία μέσω του Ελληνορώσου βουλευτή της κρατικής Δούμας της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Ιβάν Σαββίδη, ο οποίος ισχυρίζεται ότι πρωτοστάτησε στο παρελθόν σε αντίστοιχα προσκυνήματα στην ίδια Μονή, και μάλιστα τονίζει ότι μετέφερε την ιστορική εικόνα της Παναγίας της Σουμελά στον Πόντο...
Χρυσές δουλειές για όλους
Ένα ακόμη κεφάλαιο που φαίνεται ότι ανοίγει -ενδεχόμενα εν αγνοία του Φαναριού- είναι το κεφάλαιο εσόδων για την τουρκική οικονομία.
Εάν τελικά οι Τούρκοι επιτρέψουν την τέλεση λειτουργιών στις αυλές μοναστηριών ή τζαμιών -πρώην εκκλησιών ανά τη χώρα τους- ανοίγει αυτόματα μια πηγή πλούτου για τον τουρισμό.
Ο θρησκευτικός - προσκυνηματικός τουρισμός αναπτύσσεται διεθνώς με αλματώδη ρυθμό και την Τουρκία τη συμφέρει να ανοίξει το κεφάλαιο αυτό, καθώς, όπως προείπαμε, η είσοδος τουριστών είναι της τάξης των εκατομμυρίων ετησίως από τα κράτη της πρώην Ανατολικής Ευρώπης και της πρώην Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Είναι, φυσικό λοιπόν το Πατριαρχείο τους να διεκδικεί από το Φανάρι τη διαχείριση αυτών των προσκυνημάτων και βέβαια το οικονομικό όφελος από τη μετάβαση εκατομμυρίων πιστών.
