ΒΙΟΣ - ΠΡΟΣΦΟΡΑ - ΜΑΡΤΥΡΙΟ - ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ που εκπληρώθηκαν
...ΠΑΤΡΟΚΟΣΜΑΣ
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός γεννήθηκε στο χωριό Μέγα Δέντρο της Αιτωλίας, όπου σώζεται έως σήμερα ο τόπος που βρισκόταν το σπίτι του! Τα πρώτα του γράμματα πιθανόν να τα έμαθε στο Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στη Μάνδρα του Θερμού Αιτωλοακαρνανίας (βόρεια της Ναυπάκτου), όπου λειτουργούσε “Κρυφό Σχολειό”, με δάσκαλο τον Ιερομόναχο Προκόπιο Γιαννέλο, ενώ όταν μεγάλωσε διδάχτηκε από τον Ιεροδιάκονο Ανανία Δερβισάνο.
Αργότερα πήγε στο Άγιο Όρος στην (παλαιά) Αθωνιάδα Σχολή του Βατοπεδίου, όπου διδάχτηκε από τον Διδάσκαλο Παναγιώτη Παλαμά και τον Νικόλαο Τζαντζούλιο. [Από την ίδια εκείνη Σχολή - όπου δίδαξε και ο φημισμένος Ευγένιος Βούλγαρης - φαίνεται να πέρασε και ο Ρήγας Φεραίος. Η δε σημερινή Αθωνιάδα βρίσκεται στη Σκήτη Αγίου Ανδρέα δίπλα στις Καρυές]
Ο Άγιος Κοσμάς, ήταν λοιπόν τότε ακόμη λαϊκός, με το όνομα Κώνστας, όταν πέρασε μετά τη φοίτησή του στην Αθωνιάδα, το κατώφλι της Ιεράς Μονής Φιλοθέου του Αγίου Όρους [απ΄ όπου βγήκαν και οι σύγχρονοι φωτισμένοι γέροντες Εφραίμ ο πρεσβύτερος, με τεράστιο ιεραποστολικό έργο στην Αμερική όπου έχει φτιάξει 16 ολόκληρα μοναστήρια και ο Εφραίμ ο νεότερος, τέως ηγούμενος της Μονής και νυν Δικαίος της Ιεράς Σκήτης Αγίου Ανδρέα (Σεράι, Καρυές)].
Στην Ι.Μ. Φιλοθέου, το Μοναστήρι όπου βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας δέχεται το μοναχικό σχήμα και κατόπιν με προτροπή της Μονής χειροτονείται Ιερομόναχος.
Όμως όλα αυτά τα χρόνια σιγόβραζε μέσα του η δίψα να ωφελήσει το γένος του, που ζούσε στην αμάθεια και την άγνοια, υπό τον βάρβαρο οθωμανικό ζυγό και λαμβάνοντας πληροφορία ότι αυτό ήταν ευάρεστο στο Θεό, παίρνοντας και τη σχετική προς τούτο ευλογία των πατέρων, αναχωρεί για την Κωνσταντινούπολη, ώστε να δει και τον δάσκαλο αδερφό του ονόματι Χρύσανθο, αλλά και να λάβει και άλλες σοφές γνώμες για το μεγάλο εγχείρημά του, που τελικά παίρνει την ευλογία και την έγγραφη άδεια του ίδιου του Πατριάρχη Σεραφείμ (από το Δέλβινο)
Έτσι λοιπόν άρχισε να κηρύττει με την ψυχή του ο Άγιος και φλογερός Πατρο-Κοσμάς, τους υπόδουλους Έλληνες, που είχαν απολέσει σε πολλές περιπτώσεις την ευσέβεια, τη γνώση του Θείου θελήματος, την Ορθοδοξία και την Ορθοπραξία! Έλεγε ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος πώς φτάνει και ένας μονάχα άνθρωπος, ζήλω πεπυρωμένος, για να αλλάξει όλη την κοινωνία! Αυτό ακριβώς έκανε ο Άγιος Κοσμάς ! Θείω ζήλω πεπυρωμένος ξανάφερνε την Πίστη στις ψυχές και στην καθημερινή ζωή και στάση ζωής των ραγιάδων! Τους θέριευε, τους φτέρωνε, τους έδειχνε το ορθό και τους κατηχούσε πώς να απαλλαγούν από το σάπιο! Τους στέριωνε με τρόπο μοναδικό και απλό, που μόνο η Χάρη του Θεού μπορεί να δώσει ως χάρισμα!
Γύρισε όλη τη Ρωμιοσύνη από πάνω ως κάτω. Από την Πόλη ως τη Ρόδο και από την Κάρπαθο έως την Κέρκυρα. Από τη Βόρειο Ήπειρο ως το Αίγιο και από την Ικαρία έως την Κεφαλληνία και τη Ζάκυνθο!
Η ΜΕΓΑΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΑ
Οι μεγάλες και ιστορικές για το Γένος ιεραποστολικές του πορείες, άφησαν ανεξίτηλα θεία ίχνη έως τις ημέρες μας, περισσότερο δε κατά τις ημέρες του Ξεσηκωμού, τον οποίο είχε προφητεύσει, μαζί με την Ελευθερία ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός!!! Αλλά δεν ήταν μόνο τα λόγια του που επιβεβαιώθηκαν όπως εκ των υστέρων βλέπουμε κατά γράμμα. Ήταν και τα σημεία με τα οποία επιβεβαίωνε ο Θεός την ευλογία του νέου του Αποστόλου με τον οποίο επανευαγγέλιζε το δούλον γένος για την πνευματική και εθνική αυτού Ελευθερία! Έτσι, παράλυτους γιάτρευε, αρρώστους θεράπευε, νεκρούς ανάσταινε, με τη Χάρη του Θεού, δοξάζοντας το όνομα του Θεού και Σωτήρα μας, που είχε στο σχέδιό του την Ελευθερία των Ελλήνων. Κι όπου κήρυττε έστηνε πρωτύτερα έναν μεγάλο σταυρό και ύστερα τον άφηνε στον τόπο όπου μίλησε και έτσι σήμερα ξέρουμε πολλά από τα ευλογημένα αυτά μέρη.
Τα λόγια του ΠατροΚοσμά μεγάλωσαν τα ελληνόπουλα, με την αμετάθετη και ακλόνητη βεβαιότητα της Ελευθερίας, του Ποθούμενου όπως έλεγε συνθηματικά. Για να μορφωθούν τα παιδιά, να μάθουν γράμματα, να μάθουν το Ευαγγέλιο και την Ιστορία τους, να μείνουν Ρωμιοί, να μην τουρκέψουν και πάει χαθεί το Γένος!
Κατάφερε ακόμα μέσα στη σκλαβιά, την άγνοια και την ανέχεια των ραγιάδων:
να χτιστούν 210 Ελληνικά Σχολεία (!!!) και να αρχίσουν τη λειτουργία τους άλλα 1.100 κατώτερα!!!
να φτιάσει 4.000 κολυμβήθρες με χρήματα πλουσίων ώστε να μπορούν να Βαπτίζονται τα πάμφτωχα Ελληνόπουλα της σκλαβωμένης Πατρίδος
να ελευθερώσει 1.500 Χριστιανές παραμάνες από τα παλάτια των πασάδων και των μπέηδων
να μπολιαστούν με προτροπές του χιλιάδες άγρια δέντρα και να μετατραπούν σε καρποφόρα
να δοθούν πάνω από 500.000 κομβοσχοίνια και σταυρουδάκια στους Χριστιανούς για τη στερέωση και την πνευματική τους ενίσχυση
να στερεωθούν, να Εξομολογηθούν και να επανέλθουν στην ευσέβεια εκατομμύρια άνθρωποι!
να θεριέψει η Πίστη στο Χριστό και η ελπίδα στην Ελευθερία του Γένους, για την οποία κήρυττε παντού
να σταματήσουν τα εβραϊκών συμφερόντων παζάρια της Κυριακής, να γίνεται ο ευλογημένος Εκκλησιασμός την Κυριακή και τα παζάρια το Σάββατο
Αυτό το τελευταίο έγινε αφορμή να προκληθεί μεγάλη οικονομική ζημία στο εβραϊκό εμπόριο της περιοχής των Ιωαννίνων, τέτοια που οι ζημιωθέντες δίνοντας πολλά πουγκιά στον Κούρτ Πασά, του ζήτησαν να σκοτώσει τον μέγα και άγιο δάσκαλο του Γένους μας!
ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ
Οι Τούρκοι τον συνέλαβαν τελικά στο Βεράτι και με το πρόσχημα ότι θα τον οδηγήσουν στον Κούρτ Πασά, πλάι στην όχθη ενός ποταμού κοντά στο Κολικόντασι του φανέρωσαν ότι είχαν διαταγή να τον σκοτώσουν. Ο Αγιος με χαρά δέχθηκε την απόφαση και γονατιστός προσευχήθηκε στο Θεό ευχαριστώντας Τον γιατί θα αξιωνόταν να θυσιάσει για Εκείνον τη ζωή του. Οι Τούρκοι κρέμασαν σε ένα δέντρο τον Ιερομάρτυρα και Ισαποστόλο Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό στις 24 Αυγούστου 1779, στα εξήντα πέντε του χρόνια! Κατόπιν, έδεσαν στο τίμιο λείψανό του μια βαριά πέτρα και το έριξαν στο ποτάμι για να μη βρεθεί ποτέ.
Εν τω μεταξύ έμαθαν οι Χριστιανοί το Μαρτύριο του Πατροκοσμά και έσπευσαν να βρουν τον Άγιο. Τρεις ημέρες είχαν περάσει άκαρπες, ώσπου ω του θαύματος! Ο εφημέριος της Εκκλησία της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Κολικόντασι, ο παπα - Μάρκος, μπαίνει στο βαρκάκι του και κάνοντας με πίστη το σταυρό του, αξιώνεται να δει το άγιο λείψανό του Πατροκοσμά να πλέει επάνω στο νερό του ποταμού και να στέκεται όρθιο, σαν να ήταν εν ζωή!!!
Αμέσως σπεύδει και αγκαλιάζει το τίμιο μαρτυρικό σώμα του Αγίου μας να το βάλει στη βάρκα του και καθώς το σηκώνει έτρεξε πολύ το αίμα από το ευλογημένο στόμα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, που τόσες και τόσες ψυχές αμέτρητες στήριξε, ανακούφισε και προφήτεψε με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος!
Ο παπα - Μάρκος ενταφιάζει το λείψανο του Αγίου Δασκάλου του Γένους στο νάρθηκα της Εκκλησίας των Εισοδίων της Θεοτόκου, στο Κολικόντασι…
ΑΡΧΗ
1. Μερικές από τις ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ του Αγίου Κοσμά ΠΟΥ ΕΚΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ
"Θα δείτε στον κάμπο αμάξι χωρίς άλογα να τρέχει γρηγορότερα από τον λαγό"!!!
"Θα 'ρθει καιρός που θα ζωσθεί ο τόπος με μια κλωστή"!!!
"Θα 'ρθει καιρός που οι άνθρωποι θα ομιλούν από ένα μακρινό μέρος σε άλλο, σαν να 'ναι σε πλαγινά δωμάτια, π.χ. από την Πόλη στη Ρωσία"
"Θα δείτε να πετάνε άνθρωποι στον ουρανό σαν μαυροπούλια και να ρίχνουν φωτιά στον κόσμο. Όσοι θα ζουν τότε θα τρέξουν στα μνήματα και θα φωνάζουν: Εβγάτε σεις οι πεθαμένοι να μπούμε μεις οι ζωντανοί"
"Θα 'ρθει καιρός που θα διευθύνουν τον κόσμο τα άλαλα και τα μπάλαλα"
http://noiazomai.agrino.org/patrokosmas.html
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Βίος
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός γεννήθηκε το 1714 στο Μέγα Δένδρο της Επαρχίας Αποκούρου της Αιτωλίας. Μαθαίνει τα πρώτα γράμματα κοντά σε κληρικούς δασκάλους στον τόπο του, μόρφωση την οποία θα συμπληρώσει αργότερα στην Αθωνιάδα σχολή του Αγ. Όρους (1750)Απέκτησε μια βαθιά εκκλησιαστική γνώση και μια επαρκή γενικότερη παιδεία. Γνώριζε καλά Ελληνικά και ξένες γλώσσες (Εβραϊκά, Τουρκικά, Φράγκικα). Το 1759 έγινε μοναχός στη Μονή Φιλοθέου, οπότε άλλαξε το κοσμικό του όνομα από Κώνστας σε Κοσμάς.
Οι Έλληνες ραγιάδες ζούσαν τότε μέσα στην πικρή σκλαβιά των Τούρκων και ήταν βυθισμένοι στο σκοτάδι της αμάθειας.
«Η πατρίδα μου , η ψεύτικη και γήινη και μάταιη, είναι από την επαρχίαν Απόκουρο. Ο πατέρας μου, η μητέρα μου, το γένος μου, ευσεβείς Ορθόδοξοι Χριστιανοί».
Το άγαλμα του Αγίου Κοσμά στο Καλικόντασι της Β. Ηπείρου
Οι γονείς του ήταν Ηπειρώτες. Η οικογένειά του καταγόταν από τα Γραμενοχώρια. Όμως οι δίωξεις των Τούρκων τους ανάγκασαν να ζητήσουν καταφύγιο στη Σκουληκαρία της Άρτας στην αρχή, και στη συνέχεια στο χωριό Ταξιάρχης της Αιτωλοακαρνανίας, όπου και γεννήθηκε ο μεγαλύτερος αδελφός του Κοσμά, ο ιερομόναχος Χρύσανθος, για να μετεγκατασταθούν λίγο αργότερα στο Μέγα Δένδρο, που την εποχή εκείνη είχε 400 οικογένειες.
Για το επάγγελμά τους έχουμε γραπτή μαρτυρία κάποιου σύγχρονού του: «και η γενεά αυτού ήταν ανυφαντάδες». Εδώ, λοιπόν, στο Μ. Δένδρο γεννήθηκε ο Κοσμάς, ο Κώνστας Δημητρίου, όπως λεγόταν αρχικά το δεύτερο παιδί τους.
Σε ηλικία 46 ετών πραγματοποίησε τρεις με τέσσερις περιοδείες με την ευλογία και άδεια του Πατριάρχη. Γύρισε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα, έφτασε έως και τη Βόρεια Ήπειρο. Επίσης περιόδευσε στη Βόρεια Πελοπόννησο και σε αρκετά νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου.
Κήρυττε σε πόλεις και χωριά, σε ορεινές και απομονωμένες περιοχές, πάντοτε κάτω από ένα μεγάλο ξύλινο σταυρό που στηνόταν, αψηφώντας το μόχθο και τον κίνδυνο, βρίσκοντας τεράστια απήχηση.
Στις 23 Αυγούστου 1779 και ενώ δίδασκε στο Καλικόντασι της Β. Ηπείρου, συνελήφθη με εντολή του Κούρτ Πασά, από συκοφαντίες των Εβραίων για κατασκοπεία υπέρ της Ρωσίας και με την κατηγορία ότι υποκινούσε επανάσταση. Την επομένη και σε ηλικία 65 ετών απαγχονίστηκε στις όχθες του ποταμού Άψου.
Ο Τάφος του Αγίου Κοσμά στο Καλικόντασι της Β.Ηπείρου Το κυπαρίσσι στο οποίο θυσιάστηκε ο Άγιος Κοσμάς, στο Καλικόντασι της Β. Ηπείρου
Η Εκκλησία μας τον ανακήρυξε σε Άγιό της στις 21 Απριλίου του 1961 και η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου.
Απολυτίκιο του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού
Ωδαίς ευφημήσωμεν των ευκλεών τοις χοροίς
Μαρτύρων εμπρέψαντα θυτών τε και ασκητών,
Κοσμάν τον αοίδιμον, σήμερον συνελθόντες
τη σεπτή αυτού μνήμη. νέμει γαρ τας ιάσεις
τοις πιστώς προσιούσιν, ως έχων παρρησίαν προς Χριστόν
ως Ισαπόστολος .
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ως Δάσκαλος
« Δεν βλέπετε πώς αγρίεψε το Γένος μας από την αμάθειαν και εγινήκαμεν ωσάν τα θηρία;»
Αυτή τη φράση είπε ο Πατροκοσμάς βλέποντας την αγραμματοσύνη και την έλλειψη οργανωμένης παιδείας που επικρατούσε τον 18ο αιώνα και μάστιζε τον υπόδουλο Ελληνισμό.
«Έως τριάκοντα επαρχίας περιήλθον, δέκα σχολεία ελληνικά εποίησα, διακόσια δια κοινά γράμματα».
Τα λόγια αυτά της επιστολή προς τον αδελφό του Χρύσανθο το 1779, δείχνουν τη γιγάντια και ηρωική προσπάθειά για ίδρυση και λειτουργία σχολείων.
Όχι μόνο οικοδομούσε το κτίριο, αλλά εύρισκε το διδακτικό προσωπικό, τα μέσα μισθοδοσίας και φρόντιζε για τη συντήρησή του, παρόλο που υπήρχαν στερήσεις και ανύπαρκτα μέσα.
«Έχετε σχολείον για να διαβάζετε τα παιδιά;»
«Δεν πρέπει να υπάρχει χωριό χωρίς σχολείο. Μόνο με τη βοήθεια των γραμμάτων θα καλυτερεύσετε την τύχη σας».
«Καλύτερα να αφήσετε τα παιδιά σας πτωχά και γραμματισμένα, παρά πλούσια και αγράμματα».
«Καλύτερα αδελφέ να έχεις σχολείον Ελληνικόν, παρά βρύσες και ποτάμια, γιατί η βρύση ποτίζει το σώμα, το δε σχολείον ποτίζει την ψυχή».
Ο Πατροκοσμάς συνδύαζε την παιδεία με το φωτισμό του ανθρώπου και γι’ αυτό θεωρούσε αμάρτημα την αδιαφορία απέναντί της. Ήθελε να περάσει μηνύματα, να δώσει στόχους και αρχές στους μαθητές του, κυρίως μέσα από την Ελληνοχριστιανική παράδοση. Σκοπός και μέλημά του ήταν η αναγέννηση του Έθνους.
Επάνω
Ήταν αδιανόητο για αυτόν μια Ελλάδα χωρίς Χριστό, δηλ. καταλαβαίνουμε ότι ελληνισμός και Ορθοδοξία είναι δύο έννοιες άρρηκτα δεμένες. Έβλεπε το σχολείο ως ναό της αληθινής γνώσης και της παιδείας με κέντρο του Θεό. Το σχολείο είναι λοιπόν προέκταση της Εκκλησίας.
«Τι είναι Θεός, τι είναι ψυχή; Τι είναι κορμί;, τα πάντα από το σχολείον τα μανθάνομεν».
Ο Άγιος Κοσμάς είχε το χάρισμα να μιλά με τρόπο φυσικό και κατανοητό, γι’ αυτό η διδασκαλία και το κήρυγμά του είχαν μεγάλη απήχηση και διάρκεια στο λαό.
Έχουν περάσει 2,5 σχεδόν αιώνες από το μαρτύριό του και όμως μπορούμε να διακρίνουμε ακόμα τα μηνύματα και τις θέσεις του σε πολλές πτυχές της Ελληνικής παιδείας.
Απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι διδάσκονται σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού μας συστήματος, το οποίο στηρίζεται στη δωρεάν παιδεία που εφαρμόστηκε από τον Πατροκοσμά, από τον 18ο κιόλας αιώνα.
http://dim-karat.ilei.sch.gr/aitolos/aitolosgeniki.htm
====================================================================
“ ... Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός δεν ήταν προϊόν της τύχης, αλλά καρπός της ελληνορθοδόξου Παραδόσεως. Αυτήν την παράδοση έζησε στα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στο χωριό που μεγάλωσε και στο οικογενειακό περιβάλλον που έζησε. Αυτήν την παράδοση σπούδασε στα σχολεία της εποχής εκείνης ... Πάνω όμως από όλα διδάχθηκε την ελληνορθόδοξη Παράδοση στους τόπους ασκήσεώς του, στα Μοναστήρια του Αγίου Όρους, ιδιαιτέρως στην Ιερά Μονή Φιλοθέου, όπου έγινε μοναχός και αφοσιώθηκε στην προσευχή και την υπακοή. Με τα στοιχεία αυτά έγινε ένας καθολικός και ολοκληρωμένος άνθρωπος. Γιατί εκείνο που έχει μεγάλη σημασία και προσφέρει στον λαό δεν είναι οι εγκεφαλικές γνώσεις, ούτε οι εξωτερικοί θεατρινισμοί, αλλά η ολοκληρωμένη προσωπικότητα ενός ανθρώπου. Με τέτοια εξαίρετα προσόντα ήταν βέβαιη η επιτυχία του στο έργο του ευαγγελισμού του λαού, ο οποίος αναζητούσε την εποχή εκείνη ηγέτας πνευματικούς.
Αφού ο άγιος Κοσμάς προσευχήθηκε θερμά και έλαβε την πληροφορία από τον Θεό ότι είναι κεκλημένος για το μεγάλο αυτό έργο και αφού έλαβε τις ευλογίες των Πνευματικών του πατέρων, και του Οικουμενικού Πατριάρχου, ξεκίνησε την αποστολή του. Κατ’ αρχάς κήρυξε τον λόγο του Θεού στα χωριά και τις Εκκλησίες της Κωνσταντινουπόλεως. Στην συνέχεια κατέβηκε στην Ναύπακτο, το Βραχώρι (τό Αγρίνιο) και το Μεσολόγγι. Είναι τιμητικό για μας που οι πρώτες περιοδείες του έγιναν στα μέρη αυτά. Καθώς περιοδεύω τα χωριά βλέπω ότι υπάρχει ζωντανή η μνήμη του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, αφού σε πολλά μέρη μου δείχνουν τον τόπο, στον οποίο κήρυξε ο άγιος.
Ο άνθρωπος αυτός είχε μέσα του την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Είναι χαρακτηριστικά όσα γράφει ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης: “Και όπου αν επήγαινεν ο τρισμακάριστος, εγίνετο μεγάλη σύναξις των Χριστιανών, και ήκουαν μετά κατανύξεως, και ευλαβείας την χάριν και γλυκύτητα των λόγων του, και ακολούθως εγίνετο και μεγάλη διόρθωσις, και ωφέλεια ψυχική· ήτον δε η διδαχή του, καθώς ημείς αυτήκοοι αυτής εγενόμεθα, απλουστάτη, ωσάν εκείνη των αλιέων· ήτο γαλήνιος και ησύχιος, οπού εφαίνετο καθολικά, να ήναι γεμάτη από την χαράν του ιλαρού, και ησύχου Αγίου Πνεύματος”...
Τον γλυκύτατο λόγο του ακολουθούσαν πολλά θαύματα και σημεία, τα οποία άφηναν έκπληκτους τους ακροατάς. Αυτό ήταν ένδειξη ότι ο άγιος ήταν κατοικητήριο του Τριαδικού Θεού, και Ναός του Παναγίου Πνεύματος...
Τα αποτελέσματα της διδαχής του ήταν καταπληκτικά...
... Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ήταν καρπός της Ρωμηοσύνης, του ιδιαιτέρου πολιτισμού, ο οποίος διαμορφώθηκε με την επίδραση της ελληνικής παιδείας, αλλά κυρίως με την ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση. Από τα πολλά σημεία που χαρακτηρίζουν αυτόν τον πολιτισμό, μπορούμε να σημειώσουμε δύο. Πρώτον, είναι Θεοκεντρικός, αφού ο Θεός τίθεται ως κέντρο της κοινωνίας και του κόσμου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αρχαίος ιστορικός έγραφε: “εύροις δ’ αν απιών πόλεις αγραμμάτους, ατειχίστους, απαιδεύτους, αγυμνάστους, ... ανιέρου δε πόλεως και αθέου ουκ έστιν, ουδ’ έστιν γεγονώς θεατής”. Οι αθλητικοί αγώνες, το θέατρο, η φιλοσοφία είχαν κέντρο τα θεία. Πρώτα θυσίαζαν στους θεούς και στην συνέχεια έκαναν τους αθλητικούς αγώνες και συμμετείχαν στην ακρόαση και θέαση της τραγωδίας, η οποία είχε σαφώς καθαρτικό χαρακτήρα. Σήμερα, δυστυχώς, όλη η κοινωνική ζωή αυτονομείται και αποκόπτεται από τον Θεό. Το δεύτερο σημείο είναι ότι το πρόσωπο τίθεται ως βάση της κοινωνίας και όχι το αντίστροφο. Μια κοινωνία που μαζοποιεί το πρόσωπο και το μετατρέπει σε άτομο γίνεται δικτατορική κοινωνία. Το πρόσωπο, το οποίο διακρίνεται για την αγάπη και την ελευθερία, συγκροτεί σωστές κοινωνίες, απηλλαγμένες από την βία, την αναρχία και όλα τα παρεπόμενά τους. Δυστυχώς, σήμερα κυριαρχούν στην κοινωνία το ιδεολόγημα, οι απρόσωποι νόμοι και οι ατομικές σκοπιμότητες.
Στον τόπο αυτόν καλλιεργήθηκε και βιώθηκε ένας ιδιαίτερος πολιτισμός, ο οποίος είναι σαφώς διαφοροποιημένος από τον ανατολικό και τον δυτικό πολιτισμό, όπως το επιβεβαιώνει κατά τρόπο αρνητικό σήμερα και αυτός ο Χάντινγκτον. Έχουμε έναν πολιτισμό που παρήγαγε έναν άγιο Κοσμά Αιτωλό, έναν Μακρυγιάννη, έναν Παπαδιαμάντη και τόσους άλλους. Πρέπει να τον καλλιεργήσουμε και να ενταχθούμε σε αυτόν. Και αυτό είναι απαραίτητο σήμερα, γιατί παρατηρείται και στον τόπο μας ένας πολιτιστικός εκσυγχρονισμός και ένας εκκλησιαστικός αποχρωματισμός.
Είναι γνωστό ότι σήμερα επικρατούν τρεις τάσεις στην Δύση· η μία είναι ο κίνδυνος του μαζικού πολιτισμού, όπως διαμορφώνεται από τα Μ.Μ.Ε., η άλλη είναι το πρόβλημα του πολιτιστικού μονισμού, που αποβλέπει στην κυριαρχία ενός μοναδικού πολιτισμού και η τρίτη τάση είναι η πολιτιστική πολυμορφία. Σαφώς πρέπει να υποστηρίξουμε την τρίτη τάση για να μη αλλοτριωθούμε. Κανείς δεν μας επιβάλλει να εγκαταλείψουμε αυτόν τον πολιτισμό της Ρωμηοσύνης, παρά μόνον η δική μας άγνοια και επιπολαιότητα. Άλλωστε, σε αυτό βοηθούμαστε και από την συνθήκη του Μάαστριχτ, στην οποία, και μάλιστα στο κεφάλαιο περί πολιτισμού, λέγεται: “Η Κοινότητα συμβάλλει στην ανάπτυξη των πολιτισμών των κρατών μελών και σέβεται την εθνική και περιφερειακή πολυμορφία της, ενώ ταυτόχρονα προβάλλει την κοινή πολιτιστική κληρονομιά”.
Και ο Σεβασμιώτατος κατέληξε:
“Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο εκφραστής του πολιτισμού της Ρωμηοσύνης, του ελληνορθόδοξου πολιτισμού, είθε να μας βοηθάη για να παραμείνουμε στις ζωογόνες αυτές ρίζες. Αυτό είναι προσωπική ανάγκη και εθνική επιταγή. Είναι θέμα ζωής και θανάτου για μας προσωπικά και για το Γένος μας”.
[Απόσπασμα από Περιοδικό Παρέμβαση Σεπτέμβριος 1997]
πηγή:Τρελογιάννης