Η εισβολή ξενικών ψαριών και άλλων οργανισµών στο Αιγαίο από την Ερυθρά Θάλασσα και το Γιβραλτάρ έχει επιδράσει στη σύνθεση, την ισορροπία και τη λειτουργία των θαλάσσιων οικοσυστηµάτων, επιφέροντας συχνά οικολογικές και οικονοµικές επιπτώσεις, υποστηρίζει η βιολόγος Μαρία Κορσινί - Φωκά από τον Υδροβιολογικό Σταθµό Ρόδου του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών.
Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑ∆ΗΣ
1 έχει διαταραχθεί η ισορροπία στο Αιγαίο από την εισβολή ξενικών ψαριών;
Πάνωαπό200είδηξενικών οργανισµώνέχουν καταγραφεί στα ελληνικά νερά. Διάφορα από αυτά µπορούν να θεωρηθούν πραγµατικοί εισβολείς, όταν δηµιουργούν σε µικρό χρονικό διάστηµα µεγάλους πληθυσµούς. Η σταθερή ένταξη ξενικών ψαριών και άλλων οργανισµώνστη θαλάσσια τροφική αλυσίδα επιδρά στη σύνθεση, τηνισορροπία και τη λειτουργία των θαλάσσιων οικοσυστηµάτων.
2 έξακολουθεί ο λαγοκέφαλος να πολλαπλασιάζεται στη μεσόγειο;
Ο πληθυσµός του είναι ήδη µεγάλος σε όλη τη Λεβαντίνη και το Νότιο Αιγαίο, ειδικά στη Ρόδο και την Κρήτη. Υπάρχει και στα βορειότερα και δυτικότερα νερά του Αιγαίου, µε µικρότερους πληθυσµούς.
3 Πόσο επικίνδυνος είναι για τις θάλασσές µας;
Οι µεγάλοι πληθυσµοί του λαγοκέφαλου σίγουρα παρουσιάζουν οικολογικέςεπιπτώσεις, αφού τρέφονται µεµεγάλες ποσότητες αποθεµάτων όπως κεφαλόποδα και ψάρια, τα οποία είναι εµπορεύσιµα.
4 μήπως είχαµε κάποιο ανθρώπινο θύµα;
Μέχρι τώρα δεν καταγράφηκε κανένα θύµα στην Ελλάδα, ενώ σε άλλες χώρες υπήρξαν κάποια περιστατικά.
5 Οι καταναλωτές έµαθαν να τα ξεχωρίζουν;
Με βάση την ενηµέρωση που παρέχουµε, πιστεύουµε ότι έµαθαν να το διακρίνουν.
6 έκτός από τον λαγοκέφαλο, υπάρχουν και άλλα επικίνδυνα ψάρια;
Υπάρχουνκαι γι’ αυτό απαγορεύεται η κατανάλωση όλων των ειδών που ανήκουν στην ίδια οικογένεια του λαγοκέφαλου, δηλαδή των τετραοδοντίδων. Χαρακτηριστικό είναι ότι συνάδελφοι από το Ισραήλ µάς έχουν ήδη προειδοποιήσει σχετικά και µε ένα άλλο ξενικό επικίνδυνο είδος από την Ερυθρά, το Plotosus lineatus.
7 Αυξάνεται ο αριθµός των ψαριών που έρχονται από την έρυθρά Θάλασσα;
Ναι. Στη Μεσόγειο σήµερα γνωρίζουµε περίπου 720 είδη ψαριών, από τα οποίατα ξενικά από την Ερυθρά έχουν ήδη ξεπεράσει τα 80 είδη, ενώ υπάρχουν και περίπου 40 νέα είδη ψαριών από τροπικές περιοχές του Ατλαντικού.
8 έκτός από τα ψάρια έχουµε εισβολή και άλλων οργανισµών;
Ναι. Τα ξενικά περιλαµβάνουν πολύχαιτα, µαλάκια, καρκινοειδή, φύκη,πλαγκτονικούς οργανισµούς, παράσιτακαι πολλούς άλλους οργανισµούς.
9 Πώς γίνεται η µεταφορά τους;
Οι λεγόµενοι λεσεψιανοί µετανάστες εισήλθαν απότην ΕρυθράστηΔιώρυγα του Σουέζ και στη συνέχεια προχώρησαν µέχρι ναφτάσουν στη Μεσόγειο. Αλλοι οργανισµοί µπορεί να έχουν µεταφερθεί µέσω των ερµάτων των πλοίων ή προσκολληµένοι σε σκάφη ή έχουν ξεφύγει κατά τη διάρκεια µεταφοράς για διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες (υδατοκαλλιέργειες, ενυδρεία κ.λπ.).
10 έχουµε εισβολή από άλλους ωκεανούς;
Στη Μεσόγειο υπάρχουν περίπου 40 νέαείδη ψαριών από τροπικές περιοχές του Ατλαντικού.
11 τα ψάρια του Αιγαίου κινδυνεύουν από τα ξενικά;
Εκτός από τους εισβολείς, υπάρχουν και πολλοί άλλοι παράγοντες προερχόµενοι από ανθρώπινες δραστηριότητες, οι οποίες, αν συνδυαστούν µε τις κλιµατικές αλλαγές και τη θέρµανση των νερών, απειλούν τα αυτόχθονα ψάρια και τους αυτόχθονες οργανισµούς.
12 Προκαλούν και οικονοµική ζηµιά;
Βεβαίως, αν αναλογιστεί κανείς ότι χιλιάδες τόνοι λαγοκέφαλων ψαρεύονται και πετιούνται! Μερικά είδη, όµως, όπως οι γερµανοί, συµβάλλουν θετικά στην αλιευτική οικονοµία.
Οι µελέτεςδείχνουνότι η θέρµανση τωννερώντης Μεσογείου ευνοεί από µια µεριά την εγκατάσταση και εξάπλωση των πληθυσµώναλλόχθονων τροπικών οργανισµών, ενώ, από την άλλη, επιτρέπει στα αυτόχθονα θερµόφιλα να διευρύνουν την εξάπλωσή τους προς περιοχές της Βόρειας Μεσογείου.
14 έχουµε ενδείξεις ότι λιγοστεύουν τα ψάρια
στο Αιγαίο;
Γενικά, φαίνεται µείωση των αποθεµάτων.
15 Πρέπει να ληφθούν µέτρα για περιορισµό της αλιείας;
Η επαγγελµατική αλιεία ήδη έχει περιορισµούς σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
16 έχει εντοπιστεί σηµαντική ρύπανση της μεσογείου;
Ναι, υπάρχει ρύπανσηστη Μεσόγειο, όχι παντού βέβαια.
17 Από πού προέρχεται κυρίως;
Στο θαλάσσιοπεριβάλλον υπάρχει βιοµηχανική και πετρελαϊκή ρύπανση, όπως και ευτροφισµός (από γεωργικά λιπάσµατα, απόβλητα,υδατοκαλλιέργειες) και µικροβιακή µόλυνση.
18 Πώς είναι η κατάσταση από πλευράς ρύπανσης στο Αιγαίο;
Φοβάµαι ότι υπάρχουν περιοχές οι οποίες έχουν ρυπανθεί µε κύριες αιτίες το πετρέλαιο, τη συνεχή διέλευση θαλάσσιων µεταφορικών µέσων όπως και ρήψεις αποβλήτων.
19 η Πολιτεία βοηθά στην έρευνα για την αντιµετώπιση των προβληµάτων;
Αρκετές φορές µε µεγάλο πρωταγωνιστή το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών.
20 Πόσο σηµαντικός είναι ο ρόλος του Υδροβιολογικού Σταθµού Ρόδου;
Είναι µια ερευνητική µονάδα τουΕλληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών,που προσπαθεί να ερευνήσει και να αντιµετωπίσει, µε την επιστηµονική υποστήριξη του ΕΛΚΕΘΕ, τα πολλαπλάπροβλήµατα της περιοχής.