Πολλές σελίδες έχουν γραφτεί για το μεγαλείο του Ξινόμαυρου, την ηγετική του θέση ανάμεσα στις γηγενείς ποικιλίες και τις μοναδικές συγκινήσεις που… έχουν προσφέρει σε όλους μας σπουδαία δείγματά του। Ευτυχώς που πλέον υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης, διότι είμαι σίγουρος ότι όλες αυτές οι σελίδες κατέληγαν μέχρι τώρα στους απλούς κάδους απορριμμάτων!
Δικαιολογημένη η απόρριψη, παραδέχομαι, αφού βασίζονταν σε πραγματικές, πλην απολύτως επιλεκτικές κι εντέλει αποσπασματικές εμπειρίες, που πολλοί από εμάς είχαν απολαμβάνοντας αξέχαστα παλαιωμένα Ξινόμαυρα ή ακόμη και νεαρά αδερφάκια τους, ξεσκαρταρισμένα όμως μέσα από τόνους υδαρών και απάνθρωπα στυφών κρασιών.
Από την άλλη, κάθε απλός οινόφιλος, ο οποίος αναζητούσε μέσα από μια τυχαία φιάλη Ξινόμαυρου την οινική του νιρβάνα, έμενε τελικώς με αρρωστημένα ροζουλιά χρώματα, οξειδωμένα αρώματα και ανυπαρξία συμπύκνωσης χαραγμένα στη μνήμη του και την αίσθηση της σόλας του παπουτσιού στη γλώσσα του. Η αλήθεια είναι ότι το Ξινόμαυρο είναι μια ποικιλία δύσκολη, που δεν μπορεί να δώσει καλά κρασιά με τη συχνότητα και την ευκολία που το κάνουν το Cabernet, το Syrah και άλλες ευκολοκαλλιέργητες, γηγενείς και διεθνείς ποικιλίες.
Απαιτεί σωστούς κλώνους, χαμηλές αποδόσεις, μια εξαιρετική χρονιά και σκληρή δουλειά στο αμπέλι και το οινοποιείο προκειμένου να αποκαλύψει το μεγαλείο του. Όπως το Pinot Noir, αλλά και το ακόμη συγγενικότερο πιεμοντέζικο Nebbiolo, δεν είναι μια ποικιλία που μπορεί από μόνη της να δώσει απλά, καθημερινά κρασιά παρά μόνο εκλεκτά κρασιά ράτσας, με ασύγκριτη προσωπικότητα και μοναδικό χαρακτήρα. Όλα τα παραπάνω φαίνεται ότι συνειδητοποίησαν οι παραγωγοί της Νάουσας, η οποία σέρνει το χορό του Ξινόμαυρου – ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, η νέα γενιά τους. Έτσι, με σύμμαχο τη σοβαρή επιστημονική δουλειά που έγινε στο θέμα του καθορισμού και της απομόνωσης των ποιοτικότερων και υγιεινότερων κλώνων της ποικιλίας και την εφαρμογή μοντέρνων τάσεων και μεθόδων σε αμπέλι και οινοποιείο, το Ξινόμαυρο φόρεσε ένα μοντέρνο κοστούμι θυσιάζοντας τον κλασικό, αλλά όχι τον κλασάτο χαρακτήρα του.
Τα παραπάνω έγιναν φανερά και κατά τη διάρκεια της δοκιμής, στην οποία το μέχρι τώρα ξινό, αλλά ουχί μαύρο παραδοσιακό Ξινόμαυρο έδωσε τη θέση του σε ένα Ξνόμαυρο μαύρο, αλλά όχι ξινό. Οι μικρές ρώγες, οι υπερώριμοι τρύγοι, οι εκχυλίσεις πριν από τη ζύμωση και η σωστότερη χρήση του βαρελιού μπόλιασαν με αρκετό χρώμα, άφθονο φρούτο και γλύκα τη νέα γενιά των κρασιών, στοιχεία που αφαίρεσαν ή ισορρόπησαν μεγάλο μέρος της επιθετικότητάς τους, γεμίζοντας τη γευστική τρύπα που άφηνε εκτεθειμένες οξύτητα και τανίνες. Παράλληλα, εμπλούτισαν με νότες ευγενών λουλουδιών, φρέσκου φρούτου, πολτού ελιάς και αρωματικών βοτάνων τη μέχρι πρότινος μονοδιάστατη τυπικότητα της ντομάτας και των μπαχαρικών που συναντούσαμε στις παραδοσιακές Νάουσες. Ή –για να μιλήσουμε με μουσικούς όρους– ο… Κακοφωνίξ μεταμορφώθηκε σε James Brown. Άγριος και τραχύς, αλλά ταυτόχρονα ευαίσθητος και λυρικός. Ωστόσο, κι εκτός της μητρόπολης της ποικιλίας, οι εξαιρετικές επιδόσεις σε μέρη όπως το Αμύνταιο ή η Αταλάντη αποδεικνύουν ότι κάθε… ρώγα κόπου και θυσιών ανταμείβεται με διαφορετικά –ιδιαίτερα στο θέμα της παρουσίας των τανινών–, αλλά εξίσου σπουδαία κρασιά. Βέβαια, μη φανταστείτε ότι θα έφτανε κάποιο να παρομοιαστεί με τον Stevie Wonder. Μάλλον με τον Ray Charles του Ξινόμαυρου έχουμε να κάνουμε εδώ! Και αυτό γιατί ένα Ξινόμαυρο είναι από τη φύση του επιθετικό, ειδικά στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Σε αυτήν την περίπτωση ένα πλούσιο σε πρωτεΐνη κρέας (όπως το αρνί, το κατσίκι ή ένα ελάχιστα ψημένο μοσχάρι) θα αναλάβει να αποκαταστήσει τις στοματικές ισορροπίες. Όσο για τις πιο ώριμες φιάλες, όντας πιο καλόβολες, θα εξασφαλίσουν τέλειες αρμονίες δίπλα σε πιάτα που περιέχουν ψημένη ντομάτα, ζυμαρικά με μανιτάρια ή κρέας, κρέατα μαγειρεμένα με ελιές και συνταγές με πρωταγωνιστή τη μελιτζάνα.
Όσο για τις υψηλές επιδόσεις των κρασιών της δοκιμής, αυτές αποδεικνύουν όχι μόνο ότι η σπουδαία βορειοελλαδική ποικιλία δεν χρειάζεται κανένα δεκανίκι προκειμένου να προσφέρει υπέροχα κρασιά αλλά ότι τώρα, περισσότερο από ποτέ, ένα καλό Ξινόμαυρο αξίζει τη θέση του σε κάθε γαστρονομικό τραπέζι. Ή με δύο λέξεις: «Ξινόμαυρο power»!
Ράμνιστα 2007, Κυρ Γιάννη
Βαθμός 88,60/100
Παρασκευή και 13 στη Νάουσα! Ένα Ξινόμαυρο… τρόμος, με σκουρότατο χρώμα, μύτη που κόβεται με το μαχαίρι, αποκαλύπτοντας γλυκά βύσσινα, φύλλα ντομάτας, σοκολάτα και μπαχάρια, και πλούσιο στόμα γεμάτο γλύκα, αλκοόλ, φρούτο και ισχυρές πλην «εξημερωμένες» τανίνες. Το νέο στιλ της ποικιλίας στα καλύτερά της. Καρούλιας, 2108141801, τιμή: € 12,30
Παλιοκαλιάς Νάουσα 2007, Αμπελώνες Δαλαμάρα
Βαθμός 87,80/100
Μεταγγίστε τη βαθύχρωμη αυτή Νάουσα 2 ώρες προτού τη σερβίρετε προκειμένου να απολαύσετε το υπέροχο άρωμα των γλυκών, φρουτένιων μαρμελάδων, ντυμένο με μια μοναδική φορεσιά από γραφίτη και στάχτη. Το στόμα διαθέτει «παραδοσιακές» άγριες τανίνες, οι οποίες υποστηρίζονται ωστόσο από φρούτο, δομή και γευστική διάρκεια. Αμπελώνες Δαλαμάρα, 2332026054, τιμή: € 14
Αμύνταιον Επιλεγμένοι Αμπελώνες 2007, ΕΑΣ Αμυνταίου
Βαθμός 87,40/100
Το βαθύχρωμο αυτό Ξινόμαυρο μαρτυρά την εκτός Ναούσης καταγωγή του λόγω των μαύρων φρούτων (συμπληρωμένων, βέβαια, με νόστιμα κάστανα, δαμάσκηνα, λιβάνια και δαφνοκούκουτσα) που κυριαρχούν στη μύτη. Εντυπωσιακό, όμως, και το στόμα, το οποίο διαθέτει φινέτσα, μακριά επίγευση κι έξυπνο παιχνίδι οξύτητας- τανινών. Intervino, 2102852903, τιμή: € 11,50
Ξινόμαυρο 2006, Αμπελώνες Καρυδά
Βαθμός 87,20/100
Ανοίξτε αυτό το σκούρο ρουμπινί Ξινόμαυρο μόνο όταν έχετε χρόνο, αφού η πολύπλοκη μύτη αποκαλύπτει διαδοχικά φύλλα ντομάτας, ελιές, φραγκοστάφυλα, σοκολάτες, κυδώνια, ακόμη και γλυκό καρότο. Το στόμα του είναι κομψό κι ευρωπαϊκό, με δυνατές τανίνες που προσδίδουν όγκο, διάρκεια και μακριά επίγευση. Αίολος, 2109887341, τιμή: € 12,50
Βήσσα Ξινόμαυρο 2007, Αμπελώνες Καραδήμου
Βαθμός 86,00/100
Το εντυπωσιακά σκουρόχρωμο Ξινόμαυρο από την Αταλάντη σε πιάνει από το σβέρκο λόγω της έντασης των αρωμάτων, που θυμίζουν μαρμελάδες κοκκινόμαυρων φρούτων, λικέρ καφέ, καπνό, τζίντζερ και λεμονόχορτο. Το γλυκόπιοτο, πλούσιο στόμα διαθέτει νεοκοσμίτικο χαρακτήρα με ώριμες τανίνες και κυριαρχία της δρυός. Αμπελώνες Καραδήμου, 2233080113, τιμή: € 20
Grande Reserve Νάουσα 2004, Μπουτάρη Οινοποιητική
Βαθμός 84,40/100
Κλασικές, τυπικές και, προπάντων, σταθερές αξίες γι’ αυτό το αρχέτυπο Ξινόμαυρο. Ρουμπινί χρώμα, μέτριας συμπύκνωσης μπουκέτο, όπου εναλλάσσονται μαρμελάδες φράουλας, ώριμες ντομάτες, μπαχάρια και καπνιστό ξύλο, ελαφρύ, ευχάριστο και ισορροπημένο στόμα, τανίνες μαλακωμένες από το χρόνο. Ετοιμάστε τα ποτήρια τώρα! Καρούλιας, 2108141801, τιμή: € 12,80
Δαμασκηνός 2005, Vaeni Νάουσα
Βαθμός 83,40/100
Μόλις πέσει στο ποτήρι, η ώριμη αυτή Νάουσα γεμίζει το χώρο με ισχυρές δόσεις από καπνιστό ζαμπόν, πελτέ ντομάτας, βότανα (όπως μέντα, δυόσμος και δάφνη) αλλά και μπαχάρι. Το στόμα μπορεί να είναι ελαφρύ, ωστόσο ρεφάρει με το μελωμένο χαρακτήρα, τη νοστιμιά των σοκολατένιων τανινών και τη μακριά του επίγευση. Vaeni Νάουσα, 2332044274, τιμή: € 10
Γη και Ουρανός 2007, Θυμιόπουλος
Βαθμός 83,20/100
Σοφιστικέ μύτη, με τη μαρμελάδα φραμπουάζ να δένει σοκολάτα, κουφέτο βανίλιας και δέρμα σε ένα ενδιαφέρον μπουκέτο. Το στόμα δεν δρέπει δάφνες λεπτότητας, διαθέτει ωστόσο στιβαρή παρουσία, ισχυρές τανίνες και καλή διάρκεια, στοιχεία που υπόσχονται περισσότερες συγκινήσεις έπειτα από μεσοπρόθεσμη παλαίωση. Intervino, 2102852903, τιμή: € 15,20
Αργατία 2007, Αργατία
Βαθμός 80,8/100
Από τον ιδιόκτητο αμπελώνα της «αμπελουργού-γκουρού» για το Ξινόμαυρο, της Χαρούλας Σπινθηροπούλου, προέρχεται αυτό το πορφυρό κρασί, που πρωτοτυπεί με την έντονα ανθώδη και βοτανική μύτη του. Το στόμα, όμως, εμφανίζεται αρκετά υδαρές και άδειο, αφήνοντας εκτεθειμένες την οξύτητα και τις πολύ στιβαρές τανίνες. Π. Γεωργιάδης, 2332051080, τιμή: € 19,70
Ξινόμαυρο Reserve 2007, Κτήμα Άλφα
Βαθμός 80,00/100
Το κομμάτι με τα παλιά κλήματα στον αμπελώνα του Αμυνταίου δίνει ένα Ξινόμαυρο με έντονα αρώματα βατόμουρου, που συμπληρώνονται από βαρελάτες νότες γαρίφαλου και μπαχαρικών. Ελαφρύ, φρουτώδες κι ευκολόπιοτο, δυστυχώς «στιγματίζεται» από μια ξυλώδη αίσθηση που οδηγεί σε πικρή επίγευση. Άμβυξ, 2109692260, τιμή: € 18,80
πηγή:santoriniosgatos.