Είναι εδώ, σε αυτό το νησί χιλιάδες χρόνια... Επιβίωσε όταν ο άνθρωπος δεν τα κατάφερε... Ο κρόκος...
Από την στιγμή που έμαθα ότι ο κρόκος εξακολουθεί να ανθίζει τον Νοέμβριο, σε ορισμένα σημεία της Σαντορίνης, το είχα συνέχεια στο μυαλό μου... Περίμενα πως και πως... Από τις αρχές του μήνα πήγαινα στον λόφο του Ταξιάρχη, στο Ακρωτήρι, σχεδόν καθημερινά... Μου είπαν "ανθίζει μετά του Ταξιάρχη". Έβαλα, λοιπόν, σκοπό να πάω αυτό το Σάββατο... Μου είπαν "θέλει ήλιο για να ανθίσει"... Απογοητεύτηκα όταν η πρόγνωση του καιρού έδινε καταιγίδα για σήμερα... Ξύπνησα στις 5 το πρωί και ο καιρός ήταν πράγματι κακός... Το ίδιο και στις 6 και στις 7... Στις 11 τα πράγματα ήταν λίγο καλύτερα... Ντύθηκα, πήρα την φωτογραφική μου μηχανή και έφυγα για τον Ταξιάρχη... Για μία ώρα δεν βρήκα τίποτα... Περπάτησα όλον τον λόφο από τα ανατολικά... Περπάτησα και τον επόμενο... Παντού το μικρό κολχικό, αλλά πουθενά κρόκος... Βγήκε κι ο ήλιος, αλλά η τύχη μου δεν άλλαξε... Τότε θυμήθηκα την κυρά Άννα, η οποία μου είπε, "την μέρα του Ταξιάρχη, η μάνα μου είδε έναν κρόκο δίπλα στην εκκλησία και μας το έδειξε"...
Πήγα κοντά στην εκκλησία... Ήταν εκεί! Δεν ξέρω, ήταν ίσως η προσμονή να το δω... Η αίσθηση ότι είναι η ζωντανή συνέχεια της προεκρηξιακής Θήρας... Ανατρίχιασα... Αισθάνθηκα δέος! Ευλογημένος... Ήταν πανέμορφο... Πιο όμορφο από ό,τι περίμενα...
Από την στιγμή που έμαθα ότι ο κρόκος εξακολουθεί να ανθίζει τον Νοέμβριο, σε ορισμένα σημεία της Σαντορίνης, το είχα συνέχεια στο μυαλό μου... Περίμενα πως και πως... Από τις αρχές του μήνα πήγαινα στον λόφο του Ταξιάρχη, στο Ακρωτήρι, σχεδόν καθημερινά... Μου είπαν "ανθίζει μετά του Ταξιάρχη". Έβαλα, λοιπόν, σκοπό να πάω αυτό το Σάββατο... Μου είπαν "θέλει ήλιο για να ανθίσει"... Απογοητεύτηκα όταν η πρόγνωση του καιρού έδινε καταιγίδα για σήμερα... Ξύπνησα στις 5 το πρωί και ο καιρός ήταν πράγματι κακός... Το ίδιο και στις 6 και στις 7... Στις 11 τα πράγματα ήταν λίγο καλύτερα... Ντύθηκα, πήρα την φωτογραφική μου μηχανή και έφυγα για τον Ταξιάρχη... Για μία ώρα δεν βρήκα τίποτα... Περπάτησα όλον τον λόφο από τα ανατολικά... Περπάτησα και τον επόμενο... Παντού το μικρό κολχικό, αλλά πουθενά κρόκος... Βγήκε κι ο ήλιος, αλλά η τύχη μου δεν άλλαξε... Τότε θυμήθηκα την κυρά Άννα, η οποία μου είπε, "την μέρα του Ταξιάρχη, η μάνα μου είδε έναν κρόκο δίπλα στην εκκλησία και μας το έδειξε"...
Πήγα κοντά στην εκκλησία... Ήταν εκεί! Δεν ξέρω, ήταν ίσως η προσμονή να το δω... Η αίσθηση ότι είναι η ζωντανή συνέχεια της προεκρηξιακής Θήρας... Ανατρίχιασα... Αισθάνθηκα δέος! Ευλογημένος... Ήταν πανέμορφο... Πιο όμορφο από ό,τι περίμενα...
Ενθαρρυμένος, άρχισα να ανεβαίνω την δυτική πλευρά του Ταξιάρχη... Βρήκα άλλο ένα... και μετά κι άλλο... κι ένα μπουμπούκι... Κι άρχισα να τον ανακαλύπτω παντού γύρω μου...
Δεν μου κάνει, πλέον, καμία εντύπωση γιατί ο κρόκος συνδέεται με την θρησκεία του Προϊστορικού οικισμού του Ακρωτηρίου... Οι περίφημες τοιχογραφίες με τις κροκοσυλλέκτριες βρέθηκαν στο κτίριο, το οποίο, σήμερα, εμείς έχουμε βαφτίσει ως "Ξεστή 3". "Ξεστή" γιατί είναι κτισμένο από ξεστές (λαξευτές) πέτρες... Ό,τι έχουμε βρεί εκεί μέσα, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στο κτίριο γίνονταν τελετές μύησης, οι οποίες πιθανώς να σχετίζονται με την ενηλικίωση των ατόμων... Πρέπει να ήταν ένα πολύ εντυπωσιακό οικοδόμημα, καθώς είχε τουλάχιστον τρεις ορόφους... Πολύ πιθανόν κάθε όροφος να σχετίζεται με κάποιο επίπεδο μύησης... Η τοιχογραφική σύνθεση με τις κροκοσυλλέκτριες βρισκόταν σε ανατολικό τοίχο του πρώτου όροφου... Στην ίδια θεματική ενότητα, στο βόρειο τοίχο του ίδιου δωματίου, ανήκει η μοναδική τοιχογραφία που εμφανίζει θεότητα... Η "Πότνια θηρών" (Δέσποινα των ζώων), η οποία, καθισμένη σε βαθμιδωτό θρόνο, δέχεται την προσφορά των κρόκκων από κροκοσυλλέκτρια που αδειάζει τα καλάθι της σε ένα πανέρι που βρίσκεται μπροστά της. Δίπλα στην Πότνια θηρών βρίσκεται ένας γρύπας, ενώ μπροστά της ένας κυανοπίθηκος.
Αυθαίρετα σκέφτομαι ότι, αν στο ισόγειο είναι το πρώτο επίπεδο μύησης, και στο δεύτερο, μυημένος πλέον, σου επιτρέπεται να δεις και να προσφέρεις στην θεότητα, τότε το τρίτο επίπεδο, ακολουθώντας το μοτίβο κάθε θρησκείας πάνω σε αυτόν τον πλανήτη, θα πρέπει να αντιπροσωπεύει την "υπόσχεση"... Αυτό που η θεότητα θα προσφέρει σε σένα για τις υπηρεσίες σου... Στον δεύτερο όροφο βρέθηκε, λοιπόν, η μεγαλύτερη, μέχρι σήμερα, τοιχογραφία που ανακαλύφθηκε στο Ακρωτήρι... Η Τοιχογραφία με τις πολύχρωμες Σπείρες... Το Σύμπαν; Οι ελιγμοί της σπείρας είναι άπειροι γύρω από το κέντρο της... Η Αθανασία;
Ίσως το "κλειδί του μυστηρίου" να είναι η Τοιχογραφία με τις Λατρεύτριες, στο ισόγειο του κτιρίου, στον βόρειο τοίχο του δωματίου με την δεξαμενή καθαρμών... Τρεις γυναικείες μορφές... Στα δεξιά, η νεαρή εκπαιδευόμενη... Στο μέσο, μια κροκοσυλλέκτρια κάθεται πάνω σε ένα βράχο κρατώντας με το ένα χέρι το τραυματισμένο πόδι της και με το άλλο χέρι το μέτωπό της... Οι κόποι της επίγειας ζωής; Στα αριστερά, γυναικεία μορφή φορά διαφανές μπούστο υψηλής ποιότητας και κρατάει στο χέρι της ένα κομπολόι ή, για άλλους, ένα γιρλάντα λαιμού...
Σημείωση: Ο κρόκος της Σαντορίνης είναι το είδος Crocus Cartwrightianus (Κρόκος ο Καρτβριτάνειος), ο οποίος θεωρείται ο άγριος πρόγονος του Crocus Sativus που καλλιεργείται στην Κοζάνη.
Ίσως το "κλειδί του μυστηρίου" να είναι η Τοιχογραφία με τις Λατρεύτριες, στο ισόγειο του κτιρίου, στον βόρειο τοίχο του δωματίου με την δεξαμενή καθαρμών... Τρεις γυναικείες μορφές... Στα δεξιά, η νεαρή εκπαιδευόμενη... Στο μέσο, μια κροκοσυλλέκτρια κάθεται πάνω σε ένα βράχο κρατώντας με το ένα χέρι το τραυματισμένο πόδι της και με το άλλο χέρι το μέτωπό της... Οι κόποι της επίγειας ζωής; Στα αριστερά, γυναικεία μορφή φορά διαφανές μπούστο υψηλής ποιότητας και κρατάει στο χέρι της ένα κομπολόι ή, για άλλους, ένα γιρλάντα λαιμού...
Σημείωση: Ο κρόκος της Σαντορίνης είναι το είδος Crocus Cartwrightianus (Κρόκος ο Καρτβριτάνειος), ο οποίος θεωρείται ο άγριος πρόγονος του Crocus Sativus που καλλιεργείται στην Κοζάνη.