Θηραϊκός Σεπτέμβρης δεόντως χαλαρωτικός

Επισκεπτόμαστε την ωραία Σαντορίνη την καλύτερη εποχή της, το Σεπτέμβριο. Οταν έχουν υποχωρήσει οι εντατικοί ρυθμοί του καλοκαιριού και, πιο χαλαρή πια, υποδέχεται τους τελευταίους επισκέπτες της σεζόν

Γράφει η ΚΥΡΙΑΚΗ ΒΑΣΣΑΛΟΥ

Η Καλντέρα και η Οία έχουν κάτι εξωπραγματικό, ειδικά με καταιγίδα. Το τέλος μιας καταιγίδας από την άκρη της Οίας έχει κάτι από Αποκάλυψη - και δεν κάνω πλάκα». Δεν μου είχε περάσει ποτέ απ' το νου αυτή η εικόνα της Σαντορίνης που περιγράφει στο μέιλ του ένας φίλος. Και προσπαθώ να τη φανταστώ, ενώ βρίσκομαι στο Ημεροβίγλι, σ' ένα ήσυχο καφέ με ωραία θέα. Βλέπω τη νύχτα να απλώνεται από την ανατολή ώς τη δύση, μέχρι που σκοτεινιάζει τελείως. Απέναντι η Θηρασιά και στο βάθος ίσα που διακρίνω τη Σίκινο και τη Φολέγανδρο. Η θάλασσα λάδι και στον ουρανό ο Αποσπερίτης. «Αυτή είναι η δική μου εικόνα από τη σημερινή βόλτα», στέλνω πίσω στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

Εχω φτάσει στο νησί λίγες μόνον ώρες κι ακόμη επικρατεί μια μικρή σύγχυση μέσα μου. Είναι ίσως εξαιτίας της «διπλής προσωπικότητας» που δείχνει να έχει η Σαντορίνη. Απ' τη μια πανύψηλα, κατακόρυφα σκουρόχρωμα βράχια, σ' ένα παιχνίδι του ηφαιστειακού κόκκινου και μαύρου, με κατάλευκα σπίτια, εστιατόρια, καφέ και ξενοδοχεία (κυρίως τα τελευταία) να πασπαλίζουν σαν το χιόνι την κορυφογραμμή της περίφημης δυτικής πλευράς. Και απ' την άλλη, μόλις ανέβεις με το αυτοκίνητο τον φιδίσιο δρόμο που σε απομακρύνει από τον Αθηνιό, το λιμάνι, για να συναντήσεις το κεντρικό οδικό δίκτυο του νησιού, η εικόνα αλλάζει καθολικά. Εδώ δεσπόζουν οι πανάρχαιοι θηραϊκοί αμπελώνες, που αυτές τις μέρες βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο του τρύγου, και γεμίζουν το τοπίο όσο πιάνει το μάτι - και όσο δεν διακόπτεται από την εντατική οικιστική ανάπτυξη των πολλών τελευταίων χρόνων. Αμπελώνες χαμηλοί, που ευδοκιμούν πάνω σε ξηρό και άνυδρο έδαφος - όπως και τα υπόλοιπα καλοκαιρινά, κυρίως, λαχανικά που βγάζει το νησί, τα ντοματίνια, τα κολοκύθια, οι μελιτζάνες· γινωμένα με την αλμύρα της θάλασσας και την υγρασία της νύχτας.

ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

Ο Μιχάλης, με καταγωγή από τον Εμπορειό της Κάτω Μεριάς, είχε να έρθει στη Σαντορίνη περισσότερα από τριάντα χρόνια. Τότε, μεταξύ εφηβείας και νεότητας, παραθέριζε παρέα με τα ξαδέλφια του και πλήθος ντόπιων φίλων (νυν εστιάτορες και ξενοδόχους) στο επίνειο του Εμπορειού, την Περίσσα, με την εκκλησία του Σταυρού και μια - δυο ταβέρνες. Λίγα μηχανάκια στην παρέα, που τα γέμιζαν βενζίνη από το μοναδικό πρατήριο του νησιού στα Φηρά (όταν φυσικά είχε καύσιμα), και για τη βραδινή τους έξοδο, προορισμός ένας: η ντίσκο στο γειτονικό -αλλά δύσκολα προσβάσιμο, πίσω από τον πανύψηλο βράχο- Καμάρι, που άκουγε στο ευφυές Yellow Donkey. Κίτρινος γάιδαρος, δηλαδή!

Σήμερα, ο Μιχάλης κόντεψε να μη γνωρίσει την Περίσσα. Μόνο η εκκλησία έχει παραμένει... πιστά στη θέση της. Ακόμη και τα κελιά της τελευταίας, όπου τη δεκαετία του '60 έμεναν οι ελάχιστοι παραθεριστές του νησιού, έχουν γίνει καταστήματα. Περίσσα και Περίβολος, ένας μεγάλος οικισμός πια, γεμάτος εστιατόρια, καφέ, μπιτς μπαρ, ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια, όλα τους παράλληλα με την απέραντη μαύρη -απ' το χρώμα της αμμουδιάς- παραλία. Ωραία θάλασσα -ίσως και λίγο πιο ζεστή τώρα το Σεπτέμβριο, και πλήθος επιλογών για διαμονή, εστίαση και διασκέδαση για όλα τα βαλάντια. Σε αυτή την πλευρά της Σαντορίνης, άλλωστε, δεν πληρώνεις τη μοναδικότητα του τοπίου της Καλντέρας και οπωσδήποτε μετά το πέρας του Αυγούστου μπορείς να βρεις και καλές τιμές και ίσως και λίγο πιο θερμή φιλοξενία - λιγότερο το τρέξιμο των εργαζόμενων γαρ, όπως αυτή που τύχαμε εμείς απ' τη γλυκύτατη Μαρία, στο μικρό ξενοδοχείο «Σμαράγδι» στον Περίβολο.

ΟΙ ΔΥΟ ΟΨΕΙΣ

Φιλόξενοι είναι γενικώς οι Σαντορινιοί, ίσως όμως λίγο μπερδεμένοι. Τόση ανάπτυξη σε έναν τόπο που πριν από λίγες μόνο δεκαετίες δεν μπορούσε να κρατήσει τον κόσμο του είναι κάπως δύσκολο να τη διαχειριστείς. Κι όμως, και καλές προσπάθειες γίνονται, αλλά και αν τύχει και βρεθείς σε παρέα με ντόπιους, και ειδικά με μεγαλύτερους σε ηλικία, θα γνωρίσεις για λίγο τη Σαντορίνη πίσω από το σύγχρονο τουριστικό της προσωπείο. Θα δεις ότι σχεδόν όλη η παλιά φουρνιά έχει από ένα παρατσούκλι, που κάπου έχει την αιτία του, θα γνωρίσεις Κατωμερίτες που δεν έχουν δει το ηλιοβασίλεμα της Απάνω Μεριάς -δηλαδή, το πιο διάσημο ηλιοβασίλεμα του πλανήτη(!)- και Απανωμερίτες που θυμούνται το Αμμούδι με πρόσβαση μονάχα από τη θάλασσα ή από τα διακόσια τόσα σκαλοπάτια, που καλό είναι ακόμα και σήμερα να κατέβεις αν είσαι στην Οία, αλλά να μην επιχειρήσεις να επιστρέψεις με τον ίδιο τρόπο - εκτός και αν το κάνεις πάνω σε γαϊδουράκι. Εδώ και κάμποσα χρόνια, πάντως, το γραφικό Αμμούδι με τις διάσημες ψαροταβέρνες συνδέεται με το υπόλοιπο νησί με δρόμο κανονικό, αμαξωτό.

ΘΕΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΘΕΙΑ

Είναι ο δρόμος που βγάζει ξανά στην Οία, τον ωραιότερο -και μάλιστα διατηρητέο- οικισμό του νησιού, με τα υπόσκαφα σπίτια των αλλοτινών πληρωμάτων των καραβιών, σκαμμένα μέσα στα ηφαιστειακά πετρώματα, τα καπετανόσπιτα των πλοιοκτητών και τις δεκάδες μικρές και μεγάλες εκκλησίες. Πολύ περιποιημένη αυτή η γωνιά της Σαντορίνης και εξαιρετικά δημοφιλής, με εκατοντάδες επισκέπτες να περιφέρονται στα στενά περιποιημένα της καλντερίμια με τα κάθε λογής μαγαζάκια αριστερά και δεξιά, ειδικά κατά το απόγευμα και το σούρουπο. Εδώ, στο Κάστρο του Αγίου Νικολάου είναι που προσφέρεται στον επισκέπτη η καλύτερη οπτική επαφή προς τον κατακόκκινο ήλιο που βουτάει στη θάλασσα. Κι εδώ είναι όπου επικρατεί ο μεγαλύτερος συνωστισμός και συγχρόνως ακούγονται τα περισσότερα κλικ, χιλιάδες κλικ, από τις ψηφιακές κάμερες. Πρώτη φορά μού είναι διακριτή σε ελληνικό προορισμό η έννοια της διεθνούς αναγνωρισιμότητας. Και πρώτη φορά βλέπω μέσα σε πολύ λίγη ώρα τόσο πολλές νύφες. Η Οία, άλλωστε, είναι ο κατεξοχήν προορισμός για ζευγάρια, κυρίως από την Κίνα, αλλά και απ' όλο τον κόσμο πια, για να παντρευτούν (ω, ναι!) και να φωτογραφηθούν.

Κι όχι άδικα. Από την Οία στο Ημεροβίγλι (ωραία αυτή η διαδρομή, σημειώστε το) κι από εκεί στο Φηροστεφάνι, ένα πια με τα Φηρά, την πρωτεύουσα, η Καλντέρα της Σαντορίνης, σ' αρέσει δεν σ' αρέσει ο τρόπος που έχει «μεγαλώσει» το υπόλοιπο νησί, χαλαρώνει το βλέμμα, ευφραίνει την καρδιά. Σαν το γλυκόπιοτο Vinsanto που παράγει! Σαν αυτό που απολαμβάνουμε ξανά και ξανά σ' ένα καφέ στο Ημεροβίγλι - ομολογουμένως, ο πιο ήσυχος οικισμός από τους τρεις - τέσσερις της Καλντέρας, απ' τα γραφικά αλλά πολύβουα Φηρά κι απ' τη διάσημη Οία.

Εχει πια νυχτώσει και η δροσιά είναι αρκετή. Ο κ. Δημήτρης, ο Μακεδόνας και Σαντορινιός συγχρόνως ιδιοκτήτης του καφέ που έγινε στέκι μας (ένας βασικός λόγος ήταν ότι εδώ η τιμή του καφέ ήταν στα 3 - 4 ευρώ και όχι στα 6 και 7 που δώσαμε αλλού), απαριθμεί τα τρία ατού του Ημεροβιγλίου: η θέα, η ησυχία και η δροσιά. Βρισκόμαστε, άλλωστε, στο πιο ψηλό σημείο της Καλντέρας, στα 340 μ. από τη θάλασσα. Ακόμα και ο πανύψηλος, αν τον προσέξεις όταν έρχεσαι ή φεύγεις με το πλοίο, Σκάρος, ο βράχος που ορθώνεται ακριβώς από κάτω, μοιάζει μικρός. Και δεν είναι. Τον Σκάρο θα τον επισκεφτείς, μας λέει ο κ. Δημήτρης, αν αγαπάς την πεζοπορία και αντέχεις τις ανηφόρες και τα σκαλοπάτια (το σημειώνω), αλλά και στις 26 Δεκεμβρίου, οπότε γιορτάζει η Παναγία η Θεοσκέπαστη και γίνεται γλέντι μεταξύ των ντόπιων με κρέας και πατάτες και μεθυστικό νυχτέρι (το σημειώνω κι αυτό - πού ξέρεις;).

Και λέμε κι άλλα. Μιλάμε για το ηφαίστειο στην επισκέψιμη για μπάνιο και περιήγηση Νέα Καμένη απέναντι. Για την έκρηξη της μινωικής εποχής. Για τη νήσο Στρογγύλη, που τότε έπαψε να είναι Στρογγυλή και μέσα στα χρόνια άλλαξε πολλά ονόματα, μεταξύ αυτών και Καλλίστη, για να φτάσει να τη λένε τελικά Σαντορίνη· απ' την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης - Σάντα Ειρήνη, όπου οι Φράγκοι σταυροφόροι στέκονταν για ανεφοδιασμό. Αλλοι λένε ότι το εκκλησάκι αυτό βρισκόταν στον Αθηνιό, το σημερινό λιμάνι του νησιού, και άλλοι στη μικροσκοπική νήσο Θηρασιά στα βορειοδυτικά (στην οποία σημειωτέον περνάμε εύκολα και γρήγορα από το Αμμούδι), ενώ σήμερα θεωρείται πιθανότερο να πρόκειται για την παλαιοχριστιανική τρίκλιτη βασιλική της Αγίας Ειρήνης που βρισκόταν στην Περίσσα, τα ερείπια της οποίας ανακαλύφθηκαν μόλις πριν από δύο δεκαετίες. Κι έπειτα μιλάμε για τον μοναδικό αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου στο νοτιοανατολικό άκρο της Σαντορίνης· από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς τόπους της χώρας, ο οποίος όμως μέχρι και φέτος είναι κλειστός λόγω κάποιων εργασιών που γίνονται τα τελευταία χρόνια. Μια επίσκεψη παρ' όλα αυτά επιβάλλεται στην περιοχή, έστω για να κρυφοκοιτάξουμε πίσω από τις κλειστές θύρες του χώρου (και να σημειώσουμε ότι πρέπει να έρθουμε ξανά), αλλά και για να πάρουμε στη συνέχεια το δρόμο ή, πιο σωστά, το μονοπάτι για τη μοναδική κόκκινη παραλία. Τώρα, μέσα στο Σεπτέμβρη, δεν είναι σίγουρο ότι θα κολυμπήσουμε, είναι απολύτως βέβαιο όμως ότι θα τη φωτογραφίσουμε, όπως θα κάνουμε και στη συνέχεια φτάνοντας ώς τον Φάρο. Δεν σταματάει η μηχανή να δουλεύει σ' αυτό το νησί. Σ' αυτή την πλευρά του νησιού, που θες δεν θες σε μαγεύει.

Τελευταία βραδιά στο Ημεροβίγλι. Η νύχτα απλώνεται από την ανατολή ώς τη δύση, μέχρι που σκοτεινιάζει τελείως. Απέναντι η Θηρασιά και στο βάθος δύο σκιές, η Σίκινος και η Φολέγανδρος. Η θάλασσα λάδι και στον ουρανό ο Αποσπερίτης. Περιμένω την καταιγίδα.

ΠΩΣ ΠΑΜΕ

Με Blue Star Ferries (Τ/210-89.19.800, www.bluestarferries.com) και συγκεκριμένα τα πλοία Paros ή Naxos καθημερινά από τον Πειραιά στις 7.25 το πρωί με ενδιάμεσες στάσεις στην Πάρο και τη Νάξο και άφιξη στη Σαντορίνη στις 3.20 το μεσημέρι. Επίσης, με τα Blue Star Ι ή ΙΙ, κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Κυριακή με αναχώρηση από τον Πειραιά στις 19.00 και άφιξη στη Σαντορίνη (με σύντομη στάση στη Σύρο) τα μεσάνυχτα και κάθε Σάββατο με αναχώρηση στις 9 το πρωί και άφιξη στις 2 μ.μ., χωρίς ενδιάμεσες στάσεις. Το κόστος του εισιτηρίου είναι στα 10 ευρώ το άτομο στη σούπερ οικονομική θέση, στα 34 ευρώ στην απλή οικονομική, στα 38 ευρώ σε αριθμημένη θέση αεροπορικού τύπου και στα 48 ευρώ στην business class. Η μεταφορά του αυτοκινήτου κοστίζει 100,50 ευρώ. Τα συγκεκριμένα δρομολόγια και οι τιμές ισχύουν μέχρι τις 31 Οκτωβρίου, οπότε και τελειώνει η θερινή σεζόν.

Επίσης, ακτοπλοϊκώς με τη Hellenic Seaways και, εναλλακτικά, αεροπορικώς με καθημερινές πτήσεις της Olympic Air (Τ/ 801 801 0101, www.olympicair.com) και της Aegean (Τ/801 11 20000, www.aegeanair.gr).

Και βέβαια, η Σαντορίνη απέχει λίγες μόνον ώρες από το λιμάνι του Ηρακλείου της Κρήτης.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Η αλήθεια είναι ότι το νησί διαθέτει ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια κυριολεκτικά για όλα τα βαλάντια. Αν ο προϋπολογισμός μας είναι υψηλός (πολύ υψηλός), τα Φηρά, το Φηροστεφάνι, το Ημεροβίγλι και η Οία διαθέτουν ορισμένα από τα πολυτελέστερα ξενοδοχεία της χώρας! Αν πάλι δεν θέλουμε και δεν μπορούμε να διαθέσουμε πολλά χρήματα, θα κινηθούμε εκτός Καλντέρας και συγκεκριμένα είτε στα γύρω χωριά του κάμπου είτε στους παραλιακούς οικισμούς της ανατολικής πλευράς. Οι αποστάσεις γενικώς δεν είναι μεγάλες, καλό είναι βέβαια για τις μετακινήσεις μας να διαθέτουμε είτε αυτοκίνητο είτε μηχανή. Ακολουθούν κάποια καταλύματα που έχουν ενδιαφέρον (το καθένα από αυτά για τα αστέρια ή τα κλειδιά του) και δε στοιχίζουν μια περιουσία:

Oia Suites (Οία, Τ/22860-71.833, www.oiasuites.gr). Πολυτελές ξενοδοχείο, χτισμένο πάνω στους βράχους της Οίας με αφοπλιστική θέα και εξαιρετικές εγκαταστάσεις. Από 160 ευρώ το standard δίκλινο με πρωινό.
Manos Small World (Φηροστεφάνι, Τ/, www.manos-apartments.gr). Κομψό ξενοδοχείο με πανοραμική θέα και πλήρως εξοπλισμένα δωμάτια με βεράντα. Τζακούζι, δωρεάν Ιντερνετ και πάρκινγκ στις έξτρα παροχές. Από 150 ευρώ.
Santorini Renaissance (Μονόλιθος, Τ/22860-33.964, www.santorinirenaissance.gr). Τρεις νεόδμητες πλήρως εξοπλισμένες μεζονέτες με κουζίνα, μπάνιο με υδρομασάζ, ασύρματο Ιντερνετ και γυμναστήριο. Δυνατότητα φιλοξενίας 4 ατόμων η καθεμία από 140 ευρώ.
Orizontes (Πύργος, Τ/ 22860-23.202,22.091, www.santorinihotelorizontes.com). Ωραιότατο ξενοδοχείο 4 αστέρων με όλες τις ανέσεις και τιμές που ξεκινούν από 78 ευρώ το απλό δίκλινο δωμάτιο με πρωινό.

Και πιο οικονομικά (δηλαδή κάτω από 100 ευρώ):

Hotel Smaragdi (Περίβολος, Τ/22860-82.701, 82.702, www.smaragdihotel.gr). Ευρύχωρα και καθαρά δωμάτια, περιποιημένοι εξωτερικοί χώροι, ασύρματο δωρεάν Ιντερνετ, κέρασμα κατά την άφιξη και πολύ φιλική εξυπηρέτηση.
Roulla Villa (Περίσσα, Τ/22860-83.292, www.roulavillasantorini.com). Πλήρως εξοπλισμένα δωμάτια και στούντιο με πολύ ωραία ατμόσφαιρα μεταξύ ιδιοκτητών, προσωπικού και επισκεπτών.
Anna Pension (Καρτεράδος, Τ/22860-22.545, www.annapension.gr). Ανετα, καθαρά, ήσυχα δωμάτια, με ωραία θέα πολύ κοντά στα Φηρά.

Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
www.booking.com

ΦΑΓΗΤΟ

• Κυρα-Κατίνα στο Αμμούδι (Τ/22860-71.280). Η διασημότερη ψαροταβέρνα του νησιού, με νόστιμους τοπικούς μεζέδες, φρεσκότατα ψάρια και θαλασσινά και, πάνω απ' όλα, υπό το άγρυπνο και έμπειρο βλέμμα της κυρα-Κατίνας, ακόμη και στην πιο απλή συνταγή.
• Δημήτρης στο Αμμούδι (Τ/22860-71.606). Η έτερη επιλογή σας για ψάρια και θαλασσινά στο γραφικό λιμανάκι κάτω από την Οία.
• Καπετάν Λοΐζος στο Μονόλιθο (Τ/22860-31.063, 6976-862.825). Αυτοσυστήνεται ως εστιατόριο και ψησταριά και ψαροταβέρνα, και είναι πράγματι και τα τρία. Πολύ καλή κουζίνα -την εμπιστεύονται πολλοί ντόπιοι-, μεγάλες μερίδες, φρεσκότατα υλικά και καλές τιμές.
• Το Ψαράκι στη Βλυχάδα (Τ/22860-82.783, www.topsaraki.gr). Δεν είναι ακριβώς πάνω στη θάλασσα, αλλά «βλέπει» μόνο θάλασσα και σερβίρει εξαιρετικούς παραδοσιακούς μεζέδες, ελαφρώς «πειραγμένους», και καταπληκτικές σαλάτες.
• Ρακή στο Μεγαλοχώρι (Τ/22860-81.724). Ωραιότατο μεζεδοπωλείο με καλή ρακή και κρασί, παρεΐστικο κλίμα και, αν είστε ακόμα τυχεροί (γιατί μπήκε ο Σεπτέμβριος και μπορεί να σταμάτησαν), μια μικρή κομπανία που παίζει ρεμπέτικα.
• Σελήνη στον Πύργο (Τ/22860-22.249, www.selene.gr). Το πολύ καλό εστιατόριο του Γιώργου Χατζηγιαννάκη, που έχει μετακομίσει από τα Φηρά στον Πύργο, σε μια ολοκαίνουργια στέγη για τις εξαιρετικές γκουρμέ συνταγές του.
• Vanilia στο Φηροστεφάνι (Τ/22860-25.631, www.vanilia.gr). Καλή παραδοσιακή ελληνική κουζίνα σε έναν υπέροχα ανακαινισμένο ανεμόμυλο του 1872 με θέα στην... Καλντέρα.
• Κουκούμαβλος στα Φηρά (Τ/22860-23.807, www.koukoumavlos.eu). Εστιατόριο με τα όλα του. Και, βέβαια, με τα βραβεία του. Κανταΐφι με ανθότυρο, δυόσμο, γλυκό τριαντάφυλλο, σάλτσα από καρπούζι και ζελέ από αγγούρι, και ψητό φουά-γκρα, με πάστα από σταφίδες, ζελέ από ούζο και σάλτσα από πετιμέζι, δύο μονάχα από τα δημιουργικά του πιάτα!
• Αμβροσία στην Οία (www.restaurant-ambrosia.com). Μεσογειακή και μοντέρνα ελληνική κουζίνα σε μία από τις πιο ωραίες βεράντες της Οίας.

MUST

Κολύμπι, εκτός από το Καμάρι, το Μονόλιθο, τους Μπαξέδες και την Ασπρη Παραλία -που είναι γνωστά-, στη Βλυχάδα της Κάτω Μεριάς, στον Αη Νικόλα στο Αμμούδι και στο Κολούμπο κοντά στην Οία.
To Volcano Tour, για να δείτε από κοντά το ηφαίστειο, και συγκεκριμένα την Παλαιά και τη Νέα Καμένη, και τη Θηρασιά.
Επίσκεψη στο εξαιρετικό Αρχαιολογικό Μουσείο στα Φηρά.
Βόλτα με τα γαϊδουράκια στα Φηρά, από το λιμάνι ώς την πρωτεύουσα. Την ίδια διαδρομή μπορείτε να την κάνετε επίσης με τελεφερίκ.
Βόλτα στα χωριά Μεγαλοχώρι, Πύργος, Μεσσαριά, Βόθωνας κ.λπ.
Επίσκεψη για δοκιμή κρασιού συνοδεία νόστιμων τοπικών μεζέδων στο Οινοποιείο του Σιγάλα στους Μπαξέδες και οινογνωσία με την πρώτη ευκαιρία των καλύτερων ετικετών που παράγει το νησί. Σημειώστε τους οινοποιούς: Σιγάλας, Αργυρός, Μπουτάρης, Γαία Οινοποιητική, Χατζηδάκης, Ρούσσος, Κουτσογιαννόπουλος, Γαβαλάς και φυσικά, Συνεταιρισμός Θηραϊκών Προϊόντων Santo Wines.

πηγή:Καθημερινή