Ελληνικός καφές είναι η ονομασία που αποδίδεται στον Τούρκικο καφέ Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, των Βαλκανίων και της Βόρειας Αφρικής. από τους Έλληνες και πίνεται περισσότερο από κάθε άλλο είδος καφέ σε πολλές περιοχές της ανατολικής
Ονομασία
Ο καφές αυτός ονομάζεται με διάφορους τρόπους, ανάλογα με την χώρα. Στις χώρες που δεν καταναλώνεται αρκετά είναι γνωστός ως "Τουρκικός καφές", όπως και στην Τουρκία.
Στην Ελλάδα, παλιότερα ήταν αποκλειστικά γνωστός επίσης με αυτό το όνομα. Κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα η ονομασία άλλαξε σε "ελληνικός καφές". Η αλλαγή αυτή ξεκίνησε για διαφημιστικούς λόγους και προωθήθηκε από μεγάλη ελληνική εταιρεία επεξεργασίας καφέ.
Ο καφές αυτός συναντάται ακόμα με τις ονομασίες "Αρμένικος καφές" (στην Αρμενία), "Αραβικός καφές", ή "Μεσανατολικός καφές". Στις χώρες των Βαλκανίων ονομάζεται συνήθως "τουρκικός", ή "ελληνικός" (τα τελευταία χρόνια) ενώ στην Κύπρο καλείται "κυπριακός".
Παρασκευή
Βασικό εργαλείο της παρασκευής του ελληνικού καφέ είναι το λεγόμενο μπρίκι, μέσα στο οποίο πρέπει να βράσει(σχεδόν) το μίγμα του νερού (75ml), με τον καφέ και τη ζάχαρη που ανακατεύουμε στην αρχή με το αναδευτήρι ή το κουταλάκι.
Επίσης χαρακτηριστικό είναι και το καϊμάκι, ένας πηχτός αφρός που δημιουργείται κατά την βράση του καφέ. Η παρασκευή του ελληνικού καφέ θεωρείται επιτυχημένη όταν το καϊμάκι διατηρείται κατά το σερβίρισμά του. Σερβίρεται σε φλυτζάνι μικρό ή χοντρό (του καφέ), αργα, κατά τις ακόλουθες ονομασίες παρασκευής:
- Σκέτος (75 ml νερό + 1 κουταλάκι καφέ)
- Μέτριος (75 ml νερό + 1 κουταλ. καφέ + 1 κουταλ. ζάχαρη)
- Γλυκός (75 ml νερό + 1 κουτ. καφέ και 2 κουτ. ζάχαρη).
Άλλες ονομασίες όπως "βαρύ γλυκός", ή "πολλά βαρύς" ή "βαρύ γλυκός και όχι", αφορούν την επιτυχία στο καϊμάκι με ανεβοκατέβασμα του μπρικιού όταν σερβίρεται στο φλυτζάνι συνήθως χοντρό.
- Όταν τοποθετούμε το μπρίκι στη χόβολη σκεπάζουμε αυτό μέχρι τη μέση τραβώντας με το κουταλάκι τη χόβολη γύρω του. Όταν ο καφές αρχίζει και φουσκώνει είναι έτοιμος για σερβίρισμα.
- Στο διπλό καφέ οι δοσολογίες απλά διπλασιάζονται.
Προέλευση
Η παρασκευή του καφέ με αυτόν τον τρόπο, χωρίς φιλτράρισμα, προέρχεται σχεδόν σίγουρα από τον αραβικό κόσμο. Στην Ελλάδα ήρθε μέσω των Τούρκων, κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με την παράδοση οι πρώτοι που παρασκεύασαν τέτοιου είδους καφέ ήταν οι Βεδουίνοι της Μέσης Ανατολής οι οποίοι έβαζαν την χύτρα του καφέ πάνω στην άμμο που κάλυπτε την στάχτη και τα κάρβουνα για να τα κρατήσει ζωντανά. Γι' αυτό υπάρχει και η παράδοση να ψήνεται ο καφές πάνω σε άμμο (στη χόβολη) στα παλαιομοδίτικα καφενεία. Η διαδοσή του στα Βαλκάνια πρέπει να είναι -σχεδόν σίγουρα- απόρροια της εμπορικής ακμής του λιμανιού της Υεμένης απ'όπου πρέπει να έφθασε και στον Ελλαδικό χώρο.
Η παρουσία του πρέπει να θεωρείται μακρά, από πολύ παλιά στην περιοχή, αφού στις αφηγήσεις για την άλωση της Κωνσταντινούπολης διαφοροι χρονικογράφοι αναφέρουν ότι η "Πόλις" είχε περί τα 300 με 500 καφενεία.
λόγα – χόβολη – ηλεκτρικό μάτι. Το μυστικό είναι η χαμηλή φωτιά. Ο Ελληνικός καφές, από κάθε άποψη της υπομονής, τη χρειάζεται για να ψηθεί τέλεια – και όχι μόνο γιατί η απόλαυσή του προϋποθέτει και άνεση χρόνου. Αν τον φτιάξουμε σε δυνατή φωτιά, θα μοιάζει καμένος, ενώ ετοιμασμένος με υπομονή σε κάνει να βγάζεις στεναγμούς απόλαυσης. Γι’αυτό, άν τον φτιάξετε σε καμινέτο, πρέπει να ρυθμίζετε χαμηλά τη φλόγα. Αν δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χόβολη ή άμμο, επιλέγουμε σαφώς να φτιάξουμε τον καφέ σε μάτι υγραερίου ή ηλεκτρικής κουζίνας – με τη θερμοκρασία πάντα χαμηλά.
Το μπρίκι
Το μπρίκι πρέπει να είναι στενό, με ακόμα στενότερο λαιμό. Κι όλα αυτά για ν’ανακυκλώνεται η θερμοκρασία και να παραμένει σταθερή καθ’ολη τη διάρκεια του ΄΄ψησίματος΄΄.
Το νερό
Οπως για όλους τους τρόπους παρασκευής καφέ, έτσι και για τον Ελληνικό, το νερό πρέπει να είναι πεντακάθαρο και μαλακό- απαλλαγμένο από οσμές, χλώριο, άλατα και βακτηρίδια. Αν δεν μπορούμε να εξασφαλίσουμε απόλυτα καθαρό νερό, πρέπει να προτιμήσουμε ένα από τα μαλακότερα εμφιαλωμένα, μεταλλικά νερά.
Δοσολογία
Σ’αυτό τον τύπο παρασκευής καφέ δεν υπάρχει σωστή δοσολογία. Υπάρχουν τόσοι τρόποι προετοιμασίας και τόσες πολλές δοσολογίες όσοι σχεδόν και οι λάτρεις του καφέ. Από τον βαρύ γλυκό μέχρι τον μέτριο κι από τον γλυκύ βραστό μέχρι τον ‘’με ολίγη’’, η δοσολογία καφέ και ζάχαρης καθορίζεται από τις προσωπικές προτιμήσεις του καθενός.
Παρασκευή
Γεμίζουμε το μπρίκι με δροσερό ή χλιαρό νερό. Πρώτα ρίχνουμε στο νερό τον καφέ και μετά τη ζάχαρη, ώστε η τελευταία να μην καραμελώσει και πικρίσει το ρόφημα. Ανακατεύουμε καλά μόνο μία φορά για να μη σπάσει το καιμάκι. Αφήνουμε τον καφέ να φουσκώσει δυο –τρεις φορές, του επιτρέπουμε να –ξεκουραστεί’’ κατεβάζοντας τον απο τη φωτιά για περίπου ένα λεπτό και τον σερβίρουμε αργά-αργά στο φλυτζάνι- που κατά προτίμηση είναι χνοντρό. Στην υγειά σας!!!!