Νωρίς το βράδυ του Σαββάτου 10 Ιουλίου, με τον ήλιο να έχει μόλις δύσει, τα πάνινα πτερύγια των τριών παραδοσιακών ανεμόμυλων που δεσπόζουν στον λόφο βορειοανατολικά της Ιεράς Μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Πάτμου άρχισαν να περιστρέφονται ξανά, έπειτα από πενήντα πλέον έτη σιωπηρής ακινησίας. Ο εμπνευστής της αναστήλωσης και επαναλειτουργίας των ανεμόμυλων που ανήκουν στη μονή ήταν ο φιλέλληνας ελβετός τραπεζίτης Σαρλ Πικτέ, ο οποίος εδώ και τέσσερις δεκαετίες επισκέπτεται ανελλιπώς την Ελλάδα. Και ίσως γι΄ αυτό ο υφυπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Γιώργος Νικητιάδης, ο οποίος έκοψε την κορδέλα των εγκαινίων, για την περίσταση φορούσε μια ερυθρόλευκη ριγέ γραβάτα:
στα χρώματα, δηλαδή, της ελβετικής σημαίας. Η ιδιωτική τράπεζα Ρictet et Cie, της οποίας ο κ. Πικτέ είναι από τα κύρια στελέχη, διαχειρίζεται κεφάλαια της τάξης των 283 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ομως άλλο είναι το πάθος του ευγενούς Ελβετού, ο οποίος κατάγεται από μια οικογένεια που διατηρούσε στενούς δεσμούς με τον Ιωάννη Καποδίστρια και συνέβαλε ενεργά στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821.
«Ηθελα να ευχαριστήσω την Ελλάδα για τα 35 χρόνια ιστιοπλοϊκής ευδαιμονίας που μου προσφέρει» λέει αφοπλιστικά το μεσημέρι της επομένης ο κ. Πικτέ, για τον οποίο δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να οργώνει το Αιγαίο με το σκάφος του. «Εβλεπα να χάνονται οι ανεμόμυλοι από τα ελληνικά νησιά» συνεχίζει και εξηγεί πώς πριν από έξι χρόνια μπήκε στο μυαλό του η ιδέα να αποκαταστήσει έναν παραδοσιακό ανεμόμυλο κάπου στο Αιγαίο, ως φόρο τιμής στον θεό Αίολο.
Χάρη στη μεσολάβηση της ελληνικής καταγωγής πριγκίπισσας Αικατερίνης Αγά Χαν, η οποία διατηρεί εδώ και χρόνια στενούς δεσμούς τόσο με τη Γενεύη όσο και με την Πάτμο, ο κύριος Πικτέ έμαθε για τους τρεις ανεμόμυλους που είχαν αφιερωθεί στη μονή το 1588 και από τη δεκαετία του 1950 ουσιαστικά είχαν πέσει σε αχρησία.
Ο ηγούμενος της μονής και έξαρχος Πάτμου π. Αντίπας αλλά και ο Πατριάρχης π. Βαρθολομαίος έδωσαν την ευλογία τους για να προχωρήσει το έργο. Αλλά οι ισορροπίες ήταν ευαίσθητες: «Ελληνες φίλοι μου μού είπαν ότι είναι σημαντικό η πλειοψηφία της χρηματοδότησης να είναι ελληνική» διευκρινίζει ο κ. Πικτέ. Η χρηματοδότηση εξασφαλίστηκε με τη συμβολή του ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» αλλά και ελλήνων ιδιωτών, που προτίμησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους. Και τώρα που το έργο ολοκληρώθηκε, τι σκοπεύει να κάνει; «Παρέδωσα τα κλειδιά στη μονή. Είναι δικό τους» τονίζει ο κ. Πικτέ, ο οποίος χρίστηκε επίτιμος δημότης Πάτμου.
Ο βορειότερος μύλος (ο εξ αριστερών, αν κοιτάζουμε τον λόφο δίπλα στη μονή, από το λιμάνι της Σκάλας), που είναι και επισκέψιμος, έχει αποκατασταθεί πλήρως και θα λειτουργεί ως ζωντανό μουσείο, όπου θα αλέθονται δημητριακά για την παραγωγή βιολογικού αλευριού. Οι υπόλοιποι διαθέτουν μεν μηχανισμούς που λειτουργούν κανονικά, αλλά χωρίς τα μέρη για άλεση. Στο μέλλον και εφόσον δοθεί σχετική αδειοδότηση υπάρχουν έτοιμες οι υποδομές ώστε οι μύλοι να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια.
Η ομάδα αναστήλωσης περιλαμβάνει τους ελβετούς αρχιτέκτονες κκ. Μισέλ Ροσιέ και Κριστιάν Λασκαρίδη , τον εργοδηγό κ. Παναγιώτη Βροντέλη, τους μηχανικούς πληροφορικής κκ. Αντώνη Πλυτά και Νίκο Καμπάνη, όπως επίσης τον γάλλο ιστορικό αρτοπαραγωγής κ. Ζακ Μποβουά και τον μυλωνά συμπατριώτη του κ. Ζοέλ Μαρτί. Οι δύο τελευταίοι έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στο να βρεθούν δύο παραδοσιακές μυλόπετρες, που μεταφέρθηκαν αεροπορικώς από τη Γαλλία.
Πιο περήφανος απ΄ όλους πρέπει να αισθάνεται ο πάτμιος ξυλουργός κ. Γιώργος Καμίτσης, ο οποίος ανέλαβε την κατασκευή των ξύλινων μηχανικών μερών των μηχανισμών των μύλων, το πιο σημαντικό κομμάτι του έργου. Ο πατέρας του, ο Ελευθέριος Καμίτσης, είναι καραβομαραγκός και πρώην σφουγγαράς, οπότε ο Γιώργος το πήρε πατριωτικά. «Πριν από κάποια χρόνιαμπορούσαν με απλά εργαλεία, σκεπάρνι, σκαρπέλο,πριόνι,να κάνουν αυτό το πράγμα να γυρίζει γύρω από τον εαυτό του. Μπορούσαν. Και δεν μπορούμε σήμερα;» εξιστορεί ο Γιώργος.
Από εδώ και πέρα τι γίνεται; «Μήπως πρέπει να ξεκινήσει μια συζήτηση για το αν υπάρχουν καλοί και κακοί ανεμόμυλοι;» σχολίασε ο αρχισυντάκτης του διεθνούς τμήματος του «Εconomist» και συγγραφέας κ. Μπρους Κλαρκ, αναφερόμενος στη χρήση ανεμογεννητριών νέας κατασκευής.